نگرانی نیویورک تایمز از قراردادهای بوئینگ و ایرباس با ایران

نیویورک تایمز در گزارشی به نقل از تحلیلگران و وکلای صنعت هواپیمایی نوشت: توافق‌هایی که ایران برای خرید بیش از ۲۰۰ فروند هواپیما با بوئینگ و ایرباس امضاء کرده است با تاخیرهایی روبه‌روست که ممکن است خرید این هواپیماها را کاهش داده یا حتی لغو کند.

صدای ایران - این نشریه آمریکایی در ادامه گزارش خود به قانونی اشاره کرد که اوایل ماه جاری از سوی مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شد و با وجود تمهیداتی که در توافق هسته‌ای در نظر گرفته شده و فروش هواپیماهای مسافری به ایران را امکان‌پذیر کرده، ممکن است توافقات چند میلیارد دلاری ایران با بوئینگ و ایرباس را بلوکه کند. در حالیکه انتظار می‌رود باراک اوباما رییس جمهور آمریکا این قانون را وتو کند اما زمان تحویل این هواپیماها با تاخیر بیشتری روبرو می شود که باعث رنجیدگی طرف ایرانی خواهد شد.

دنیس مولنبرگ، مدیر عامل بوئینگ، ماه جاری در نمایشگاه هوایی بین‌المللی فارنبروگ انگلیس که یکی از مهم‌ترین رویدادهای سالانه صنعت هواپیمایی‌ است اظهاراتی بیان داشت که به این بدبینی می‌افزاید. وی گفت: اگر این شرکت نتواند تحت تفاهم‌نامه‌ای که ماه گذشته امضاء کرده است به ایران‌ایر هواپیما بفروشد، هیچ کس دیگر هم نباید چنین امکانی داشته باشد.

مولنبرگ به توافق ایرباس اشاره داشت که در زمان سفر دکتر روحانی، رییس جمهور اسلامی ایران به فرانسه در ماه ژانویه با تبلیغات زیادی امضاء شد.

از سوی دیگر برای ایران هم تامین فاینانس از سوی بانک‌های خارجی که همچنان برای همکاری با این کشور محتاط مانده‌اند، دشوار است. کاهش قیمت‌های نفت که صادرات اصلی ایران است هم این مشکل را تشدید می کند.

همچنین ابهاماتی که مربوط به آینده ریاست جمهوری در آمریکاست به این تردیدها اضافه می‌کند. دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواه برای ریاست جمهوری آمریکا، برای مخالفت با برجام معروف است و اگر در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر به پیروزی برسد، ممکن است تلاش کند این توافق را لغو کند.

تاخیراتی که توافقات ایران با ایرباس و بوئینگ ایجاد شده است ابهاماتی را در صنعت هواپیمایی ایجاد کرده و احتمالا بر رشد مورد پیش‌بینی فعالیت موسسات مالی، تامین‌کنندگان، فراهم‌کنندگان خدمات، بیمه‌کنندگان، ‌بیمه‌های اتکایی و سایرین تاثیر می‌گذارد.

از سوی دیگر مقامات هواپیمایی ایران که بی‌صبرانه به دنبال آغاز نوسازی ناوگان فرسوده کشور هستند به احتمال خرید هواپیما از سایر شرکت‌ها اشاره کردند. خبرگزاری رویترز اخیرا گزارش داد ایران به هواپیمای متوسطی که از سوی شرکت میتوبیشی ژاپن در دست طراحی است علاقه نشان داده است. همچنین گمانه‌زنی‌هایی از احتمال لغو سفارش ۱۲ فروند سوپرجامبوی ایرباس ای ۳۸۰ که بخشی از توافق ایران با ایرباس برای خرید ۱۱۸ هواپیما هستند مطرح شده است و در نهایت تردیدهایی درباره‌ این‌که ایران بتواند به عنوان یک گزینه هواپیماهای جدید را اجاره کند، مطرح شده است.

تحلیلگران صنعت هوایی می‌گویند: شرکت‌های لیزینگ در صورت این‌که ایران توافق هسته‌ای را نقض کند و یا از این هواپیماها برای اهداف دیگری به جز جابجایی مسافری استفاده کند، برای پس گرفتن آنها با مشکل روبه‌رو خواهند بود.

ایران کنوانسیون کیپ تاون را که یک توافق‌نامه در خصوص روال بین‌المللی برای پس‌گرفتن دارایی‌های سیار مانند هواپیما است را امضاء نکرده است.

به گفته ریچارد ال ابولافیا – نایب رییس شرکت مشاوره هوافضای Teal Group – بسیاری از کسانی که هواپیما اجازه می‌دهند به این مسئله نگاه کرده و منصرف خواهند شد.

حتی تحت تحریم‌های تسهیل یافته‌تر، هر دو شرکت بوئینگ و ایرباس باید از اجاره کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا مجوز دریافت کنند. هواپیماهای ایرباس از قطعات ساخت آمریکا استفاده می‌کنند به همین دلیل فروش آنها باید مورد موافقت دولت آمریکا قرار بگیرد.

هر دو شرکت بوئینگ و ایرباس مکررا اعلام کردند که منتظر دریافت مجوز از دولت آمریکا هستند و بدون این مجوزها نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. مقامات خزانه‌داری آمریکا هم درباره‌ زمان صدورر این مجوزها اظهارنظر نکرده‌اند.

بوئینگ اتهامات وارده از سوی برخی نمایندگان مخالف در کنگره آمریکا مبنی بر این‌که تمایل این شرکت برای فروش هواپیما به یک کشور متخاصم با آمریکا خلاف است را رد کرده است.

تیم دی نیل، سخنگوی شرکت بویینگ، در مصاحبه تلفنی با نیویورک تایمز گفت: این شرکت به مخالفان فروش هواپیما به ایران گفته است دولت آمریکا و پنج دولت دیگر درباره توافق هسته‌ای با ایران مذاکره قرار کرده اند و فروش هواپیما هم بخشی از این توافق بوده است.

وی همچنین اظهار کرد: بوئینگ آماده نیست هیچ‌گونه فرصت رقابتی به ایرباس در ارتباط با بازار ایران را واگذار کند. مقامات هواپیمایی ایران گفته‌اند در سال‌های آینده به ۵۰۰ هواپیما نیاز خواهند داشت.

سخنگوی بوئینگ در ادامه افزود: اگر ایرباس وارد بازار ایران شود و بوئینگ نتواند و اگر ایران همچنان در مسیر اجرای برجام بماند و بازار ایران در سال‌های آینده رشد چشم‌گیری پیدا کند ایرباس این بازار را برای خود خواهد کرد.