نقش‌داعش در دگرگونی روابط تهران-واشنگتن

انقلاب استراتژیکی که در روابط ایران و ایالات متحده در برابر بحران عراق شاهد هستیم به مثابه زلزله ای است که آثاری شگرف بر عرصه سیاسی و هم پیمانی ها در منطقه می گذارد. هر دو کشور نفی نمی کنند که فرصتی برای همکاری میان آنها به وجود آمده تا از پیشروی ای که شبکه «داعش» در عراق به حساب نوری مالکی، نخست وزیر این کشور به دست آورده است، جلوگیری کنند. بعد از آن که واشنگتن و تهران تاکید می کردند، مذاکرات جاری میان آنها در زمان فعلی تنها مختصر به پرونده هسته ای ایران خواهد بود، اکنون می بینیم که این گفت وگوها ممکن است شامل همکاری های دیگر برای حل مشکلات جاری در عراق نیز بشود و شاید زمینه ای برای مواجهه با بحران های دیگر منطقه که ایران طرفی از آنها محسوب می شود نیز به وجود آورد.

اشتباه است اگر بخواهیم انقلاب بزرگی که می رود در روابط ایران و امریکا به وجود بیاید را نادیده بگیریم. ایران «دشمنی» کلاسیک برای ایالات متحده امریکا بوده که اکنون از ورود ناوهای دریایی امریکایی و سربازان «مارینز» به آب های خلیج فارس استقبال می کند در حالی که پیش از این وجود این ناوها را در آب های خلیج فارس تهدیدی برای امنیت این منطقه می دانست.

از آن سو ایرانی که از زمان انقلاب جمهوری اسلامی در سال 1979 و اشغال سفارت امریکا در تهران و گروگانگیری دیپلمات های امریکایی که نزدیک به یک سال و نیم به طول انجامید، به دشمنی همیشگی برای ایالات متحده امریکا تبدیل شده بود، به ویژه که می رفت هم پیمانان خود را در لبنان و جاهای دیگر به قدرت برساند، این بار دیگر دشمنی برای واشنگتن نیست. گروه تروریستی داعش امروز عاملی برای نزدیکی روابط ایران و امریکا شده است. ایران رسما اعلام می کند که در کنار قدرت های جهانی در مبارزه با تروریسم می ایستد چرا که این گروهک خشن جنایت های متعددی را در عراق مرتکب می شود و می خواهد وحدت عراق را از بین ببرد تا فرصت های موفقیت دموکراسی در این کشور از بین بروند.

این همان ایرانی است که امریکا و متحدانش انگ حمایت از تروریسم به آن می زدند و به دلیل حمایتش از گروه های مسلح آن را همواره محکوم می کردند. این همان ایرانی است که غرب آن را متهم می کرد که پناهگاه امنی برای افراد فراری از دادگاه های بین المللی شده است. اکنون رئیس جمهوری ایران، حسن روحانی می گوید آماده همکاری با ایالات متحده است «اگر امریکا بخواهد علیه گروه های تروریستی وارد عمل شود». نه اشتباه نکنید ایران تغییر نکرده این ایالات متحده امریکا است که تغییر کرده و همیشه نیاتش مشکوک بوده است.
طبیعی است که رئیس جمهوری امریکا با اتخاذ تصمیم برای مبارزه با گروه تروریستی داعش احساس تنگنا کند اما نمی توان گفت او در این جنگ صادق است چرا که خودش زمینه ها را برای پیشروی این گروه تروریستی فراهم کرد و به آن اجازه داد تا علیه حکومت سوریه و اکنون حکومت عراق فعالیت کند.

باید اعتراف کرد که ایران موفق شد باراک اوباما را به جایگاه شریکی برای خود در بحران عراق بکشاند، همان کاری که قبلا در بحران سوریه نیز کرد. ناتوانی باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا در اداره جنگ سوریه برای ایران این فرصت را پیش آورد تا از ناتوانی های امریکا در این زمینه نهایت استفاده را ببرد و آن را وادار کند تا در کنارش در برابر گروه های تروریستی بایستد. طبیعی است که ایران احساس کند که با حفظ هم پیمانش در سوریه در قدرت بر امریکا و متحدانش که خواهان سرنگونی او بودند، پیروز شده است. ایران با قدرت هر چه تمام تر به همراه حزب الله در کنار بشار اسد ایستاد تا او را پیروز میدان کرد در حالی که باراک اوباما و دیگر قدرت های غربی دست بسته کناری نشستند و نتوانستند کاری از پیش ببرند.

ایران در بحران اخیر عراق نیز با قدرت وارد عمل می شود. با بسیج عمومی ای که در این کشور برای مبارزه با تروریسم حاصل شده و برنامه ای که برای اداره درگیری های اخیر با نظارت ایران تدارک دیده شده است، نیروهای حکومت عراق موفق شدند بعضی از مناطقی که از دست داده بودند را پس بگیرند. در این جا ایالات متحده خود را در همان خندقی می بیند که ایران برای مواجهه با داعش قرار گرفته است، برای همین هر دو فکر می کنند که باید به نوری مالکی فرصتی جدید بدهند تا بتواند با داعشی ها مبارزه کند.

طبیعی است که رئیس جمهوری امریکا با اتخاذ تصمیم برای مبارزه با گروه تروریستی داعش احساس تنگنا کند اما نمی توان گفت او در این جنگ صادق است چرا که خودش زمینه ها را برای پیشروی این گروه تروریستی فراهم کرد و به آن اجازه داد تا علیه حکومت سوریه و اکنون حکومت عراق فعالیت کند.

همچنین اوباما نمی تواند بگوید که در حفظ وحدت و یکپارچگی عراق صادق است چرا که سیاست های او است که سبب شده طایفه گری در این کشور گسترش یابد و بذر فتنه طایفه گرایی در همه جای این کشور منتشر شود.


منبع: دیپلماسی ایرانی