نگاهي به‌عدم‌استقبال نمايندگان از كميسيون فرهنگي مجلس

پيشرفت هر جامعه‌اي معلول چه فاكتورهايي است؟اقتصاد يا فرهنگ؟ اين سوالي‌است كه از ديرباز مورد مناقشه گروه‌ها و طيف‌هاي مختلف بوده است.عده‌اي معتقدند رسيدن به آرمان‌هاي سياسي درگروي زيرساخت‌هاي مهم و اساسي اقتصادي است و در مقابل عده‌اي هم پيشرفت اقتصادي هر جامعه‌اي را معلول سياست‌هاي  درست آن جوامع مي دانند. اما اين هرم پيشرفت، ضلع سومي هم دارد كه حتي به نوعي پايه آن دوضلع ديگر محسوب مي‌شود:«فرهنگ». قوام فرهنگ هرجامعه‌اي معياري براي سنجش پيشرفت و توسعه‌يافتگي آن است و در دنياي امروزي اين امر آنچنان مهم است كه بسياري از كشورها قوانين سياسي و حتي اقتصادي خود را بر پايه آن وضع مي‌كنند. حالا به اين دو اسم نگاه كنيد: «نصرا...  پژمان‌فر و  احمد سالک‌کاشانی» يكي عضو جبهه پايداري و ديگري فردي با تفكري نزديك به اين گروه سياسي. اين‌دونفر تا دوروز قبل نيمي از متقاضيان عضويت در كميسيون فرهنگي كشور بودند و تنها نام يك نفر از ليست اميد در كنار آنها به چشم مي‌خورد؛ كميسيوني كه افراد مرتبط به آن در دوران انتخابات مجلس بيشترين حمايت را از ليست اميد كردند اما با عدم استقبال نمايندگان اين ليست از عضويت در كميسيون فرهنگي  به صورت باورناپذيري غافلگير شدند. بسياري از افرادي كه با حمايت قاطع بيشتر اهالي فرهنگ و هنر به مجلس راه يافته بودند از عضويت در كميسيون مرتبط به آن‌ها كه اتفاقا يكي از كميسيون‌هاي مهم مجلس نيز هست،سرباز مي‌زدند و صف شلوغ نمايندگان براي كميسيون‌هاي ديگر مجلس روز به روز طويل تر مي‌شد.بيشتر نمايندگان در حالي براي عضويت در كميسيون‌هايي چون «امنيت ملي» اشتياق داشتند كه از ياد برده بودند كميسيون فرهنگي حداقل همپاي سه كميسيون ديگر مجلس-اصل«نود»، اقتصادي و امنيت ملي- از اهميت ويژه‌اي برخوردار است وتصميماتش با بدنه اصلي جامعه يعني مردم در ارتباط است و به صورت مستقيم بر زندگي آنها تاثير مي‌گذارد. اين بي‌توجهي منتخبان مردم به كميسيون فرهنگي در حالي بود كه هنوز مدت زمان زيادي از بيانات رهبر معظم انقلاب نگذشته است كه در ديدار با نمايندگان تاكيد كردند. رهبري در آن ديدار نسبت به آنچه این روزها در فضای فرهنگ می‌گذرد، انتقاد کردند و فرمودند:

« در دستگاه‌های فرهنگی اعم از دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی یک نوع ولنگاری و بی‌اهتمامی در امر فرهنگ وجود دارد؛ چه در تولید کالای فرهنگی مفید که کوتاهی می‌کنیم، چه در جلوگیری از تولید کالای فرهنگی مضر که کوتاهی می‌کنیم... وظیفه ما تولید کالای فرهنگی مفید و جلوگیری از کالای فرهنگی مضر است».

كمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی، گروه‌هایی از نمایندگان هستند که با هدف بررسی تخصصی طرح‌ها و لوايح مطرح شده در مجلس تشكيل مي‌شوند.در اصل ۸۵ قانون اساسی آمده‌است: «... مجلس نمی‌تواند اختیار قانونگذاری را به شخص یا هیاتی واگذار کند ولی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های داخلی خود تفویض کند، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌نماید به صورت آزمایشی اجرا می‌شود و تصویب نهایی آنها با مجلس خواهد بود. همچنین مجلس شورای اسلامی می‌تواند تصویب دایمی اساسنامه سازمان‌ها، شرکت‌ها، موسسات دولتی یا وابسته به دولت را با رعایت اصل هفتاد و دوم به کمیسیون‌های ذی‌ربط واگذار کند و یا اجازه تصویب آنها را به دولت بدهد».در حقيقت  طرح‌ها و لوایح مجلس ابتدا در کمیسیون‌های مربوط مورد بررسی کارشناسی قرار می‌گیرد و در هنگام طرح در صحن علنی مجلس، نظر نهایی کمیسیون پرسیده و اعلام می‌شود. «فرهنگ و هنر، ارشاد و تبلیغات، صدا و سیما و ارتباطات جمعی، تربیت بدنی ، جوانان ، زنان و خانواده»حوزه‌هاي مهمي هستند كه طي سال‌هاي گذشته همواره مورد بحث بوده اند و براي توجه ويژه به آنها احساس نياز شده است. اين‌  حيطه وظايف كميسيون فرهنگي‌است جايي كه تا دو روز قبل نمايندگان براي شركت در آن احساس نياز نمي ‌كردند و كميسيون‌هاي ديگر را به آن ترجيح مي دادند. طي سال‌هاي گذشته بسیاری از معضلات و آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی که زیر پوست شهر جریان داشته بروز بیشتری یافته و بعید به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس با ارتباطات اجتماعی گوناگون از این موضوعات بی خبر و از آمارها و جریانات مربوط به آسيب‌هاي فرهنگي و اجتماعي مطلع نباشند. 

20 خردادماه 1387 فاطمه آلیا اعلام کرد که 16 نفر برای کميسیون فرهنگی ثبت‌نام کرده اند و 7 نفر تا رسيدن به 23 نفر كم است. غلامعلي حدادعادل، فاطمه رهبر، علي مطهري، سيدعلي حسيني، روح‌ا... حسينيان، بيژن نوباوه، جوادآرين‌منش، ستار هدايت‌خواه، محمدرضا اميري، حميد رسايي، سيد محمد جواد ابطحي، بهروز جعفري، سيدعلي طاهري، رضا آشتياني، سيدجلال يحيي‌زاده و سيدرضا ميرتاج‌الديني 16 نماینده ای بودند که برای این کمیسیون ثبت نام کردند. چهار سال بعد از اين شوك، باز هم فرهنگ دچار غافلگيري بزرگي شد.22 خرداد 1391 کمیسیون فرهنگی تنها 9 متقاضی داشت. آماری که حتي  باعث حیرت و شگفتی بیژن نوباوه شد و او این تعداد را که کمتر از انگشتان دو دست است باعث غیرتخصصی شدن حوزه فرهنگی در مجلس خواند و گفت:

« فکر می کنم بحث‌های فرهنگی در مجلس نهم وضعیت بدتری نسبت به مجلس هشتم داشته باشد. در حال حاضر نمایندگان از روی اجبار عضویت کمیسیون فرهنگی را به عنوان انتخاب‌های دوم و سوم انتخاب می کنند. با این اوضاع، وضعیت فرهنگی در مجلس جدید بهتر نخواهد شد.نمایندگان نگاه عمیق به موضوع ندارند، نگاه آنها ظاهری است و برای استفاده از امکانات دست به این کار می زنند اما فرهنگ مثل اقتصاد و صنایع یک حوزه زود بازده نیست. نمایندگان به همه موضوعات با دید اقتصادی نگاه می کنند. درحالی که ما از بحث فرهنگ ضربه می‌خوریم نه از موضوعات عمرانی». و اين روند ادامه يافت تا رسيد به چهارنفري كه مجلس دهم براي عضويت در كميسيون فرهنگي  در اختيار داشت.

ظهر روز چهارشنبه خبري آمد كه نشان از بهتر شدن اوضاع كميسيون فرهنگي مجلس داشت. عضو هیات رئیسه مجلس اعلام کردكه تاروز چهارشنبه۱۲ نماینده از جمله علی لاریجانی عضو کمیسیون فرهنگی دهمین دوره مجلس شورای اسلامی شدند. محمد علی وکیلی افزود: علی لاریجانی، علی مطهری،حجت‌الاسلام احمد سالک، اصغر مسعودی، محمدعلی وکیلی، علی کاظمی و حجت‌الاسلام مهدی شیخ از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس دهم هستند.به گفته وكيلي سیده فاطمه ذوالقدر، سید احسان قاضی‌زاده هاشمی، حجت‌الاسلام نصرا... پژمان‌فر، جمشید جعفرپور، حجت الاسلام طباطبایی نژاد نیز به عضویت کمیسیون فرهنگی مجلس درآمدند. به اين ترتيب كميسيوني كه تا پيش از اين يكي از مهجورترين كميسيون‌هاي مجلس بود،تبديل به يكي از مقتدرترين بازوهاي خانه ملت شد. كميسيوني كه اين بار از وجود مهره‌هاي قدرتمندي چون مطهري و لاريجاني بهره مي‌برد و علي‌الخصوص حضور علي لاريجاني در اين كميسيون بسيار حايز اهميت است.حضوري كه اميد است باعث اتفاقات خوب و مفيد فرهنگي در كشور شود. تصميماتي كه بر پايه منطق گرفته شود و عنصري براي پيشرفت جامعه باشد نه ابزاري براي ميزان قدرت سياسي بر مسندنشينانش.