آغاز پرداخت یارانه سینما با 3 میلیون نفر-بلیت
با رونمایی از دفترچه یا «بسته سیاستهای سینمایی دولت»، بالاخره پس از سال‌ها تکلیف اعتبارات میلیاردی که در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد و مشخصاً سازمان سینمایی برای حمایت از تولیدات سینمایی است، مشخص شد و امکان حمایت سلیقه‌ای از آثار تقریباً به صفر نزدیک شد. با این حال مهم‌تر از این خبر، جزئیات شیوه نامه حمایتی از فیلم‌های تولیدی و همچنین نهادهای ناظر بر آن است که در آن علاوه مسائلی چون اکران فیلم‌های خارجی در ظرفیت خالی سینماهای ایران، تبلیغ فیلم‌های ایرانی در شبکه‌های بین المللی، ساخت سینما و... یارانه سینما با سه میلیون نفر-بلیت تکلیف قانونی شده است.
یکی از مصائب و حواشی همیشگی معاونت‌های سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد در دهه‌های اخیر و به ویژه در دولت پیشین، کیفیت حمایت از برخی پروژه‌های سینمایی بود؛ پروژه‌هایی که برخی از آنها همچون فیلم «لاله» میلیاردها تومان از بودجه بیت المال نیز صرف‌شان شده و همچنان بلاتکلیفند، چرا که همچنان نیازمند اعتبارات سنگینی هستند که با پرداخت این ارقام تویجه اقتصادی شان زیرسوال می‌رود؛ اتفاقی که پیش از این درباره برخی پروژه‌های دیگر نیز رخ داده است.
در سال‌های اخیر همین بی‌قاعدگیِ مطلوبِ مدیران که عملاً تصمیم گیری درباره میزان کمک یا مشارکت در هر پروژه سینمایی را در ید اختیار مدیران سینمایی قرار داده بود، منجر به تولید صدها پروژه سینمایی شد که برخی از آنها هیچ گاه فرصت اکران وسیع را نیافت. بسیاری دیگر از این طیف آثار سینمایی نیز امکان اکران را یافتند اما نتوانستند حتی هزینه تولیدشان را بازگرداند، چه رسد که سوددهی داشته باشد و این موضوع در واقع فقر مخاطب این آثار را نیز یادآوری می‌کند که متاسفانه تعداد قابل توجهی از آنها به اشتباه پسوند فاخر گرفته بودند؛ وقایع که انتظار می رود با عملیاتی شدن با دفترچه یا همان «بسته سیاستهای سینمایی دولت تدبیر و امید» در این دولت تکرار نشود.
بر اساس این آیین نامه، در بخش فیلم‌های اول سینمایی تنها از هشت فیلم اول در هر سال در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حمایت خواهد شد و تأیید هشت فیلمنامه پیشنهادی و ترکیب عوامل اصلی سازنده، در دو مرحله پایان خرداد و پایان شهریور 93 توسط شورای مرکز گسترش انجام می‌شود و حداکثر 80 درصد از کل بودجه فیلم های اول حمایت در قالب حمایت پرداخت شده که 20 درصد پس از تأیید شورا و صدور پروانه ساخت، 30 درصد پس از شروع فیلم‌برداری، 30 درصد در مرحله خدمات لابراتوراری و استودیویی، 20 درصد پس از صدور پروانه نمایش خواهد بود.
همچنین از این پس در هر سال از تولید چهار فیلم سینمایی کودک و نوجوان و نیز از تولید 9 فیلم سینمایی بزرگسالان حمایت خواهد شد و اگر این حمایت از تولید آثار سینمایی با مبلغ بیش از چهار هزار میلیون ریال صرفا به صورت مشارکت در تولید صورت خواهد گرفت و حمایت از تولید یک یا حداکثر دو اثر سینمایی فاخر در موضوعات مختلف به تشخصی شورای عالی فرهنگی خواهد بود و رئیس سازمان سینمایی مستقیماً اقدام به تعریف یا تایید پروژه های سینمایی نخواهد کرد.
پروژه فاخر بایستی حائز ویژگی و برنامه‌ریزی جذب مخاطب، اکران موفق و نیز قابلیت ورود به بازارهای جهانی را داشته باشد و در واقع از این پس هیچ فیلمی به واسطه آنکه لفظ «فاخر» با آن همراه شده، بدون آنکه ظرفیت جذب مخاطب داشته باشد، تولید نخواهد شد و هر ساله با سیلی از فیلم‌های ظاهراً فاخر مواجه نخواهیم بود که توان جذب حداقل تماشاچی را با بلیت نیم بها نیز ندارند و در واقع نتوانسته از سینما برای تبلیغ فراگیر یک امر مهم بهره برداری موثری داشته باشد.
از دیگر اتفاقات مهمی که در این طرح آمده و باید دید در اجرا چگونه پیش خواهد رفت، «یارانه کارت سینما» است. این طرح با رویکرد افزایش مخاطبان سینما و تشویق به سینما رفتن در دو سطح برخورداری عموم و مشارکت دستگاه‌های اجرایی و نهادهای دولتی و غیردولتی برای بهره‌مندی کارکنان و بازنشستگان دستگاه‌ها اجرایی می‌شود.
گستره وسیع مشارکت سینماها در این طرح، مانع از تکرار این وضعیت و توزیع تماشاچیان خواهد شد؟
میزان حمایت از اجرای طرح «یارانه کارت سینما» با پیش‌بینی سه میلیون نفر بلیت و متوسط یارانه 10 هزار ریال تعیین می‌شود و در واقع یارانه فرهنگی برای نخستین بار پرداخت خواهد شد و نقطه آغاز این مطالبه مغفول در پیاده سازی فاز نخست هدفمندی از سینما خواهد بود که ضربه بدی در جریان فاز نخست هدفمندی خورد و حتی برخی سالن‌های سینما برای دوره‌ای تعطیل شدند.
همچنین حمایت از اکران هر فیلم در گروه سینمایی هنر و تجربه به طور غیرمستقیم و از طریق هزینه تأمین تبلیغات و اطلاع‌رسانی، کپی فیلم به صورت دیجیتال، تقبل سهم صاحبان فیلم ناشی از فروش بلیت صورت می‌گیرد و حمایت از تولید فیلم انیمیشن سینمایی صرفا به صورت مشارکت و با مجوز نهایی رئیس سازمان سینمایی انجام می‌شود.
در بخش توسعه سالن‌های سینما نیز پیش بینی شده، سالیانه شاهد افزایش 7500 صندلی جدید و بازسازی 25 سالن از سالن‌های موجود باشیم و در همین راستای خط اعتباری به منظور اعطای تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت به بخش خصوصی حداقل معادل 60 درصد کل سرمایه‌گذاری برای ساخت سینما ایجاد شود. سیاست توسعه سالن‌های کوچک نیز در این طرح آمده و در عوض ایجاد سالن‌های بزرگ سینما که تجربه‌ای شکست خورده در ایران است، حمایت از احداث سالن سینما با ظرفیت متوسط 250 صندلی برای هر سالن و با پیش‌بینی 120 سالن جدید (افزایش 30 هزار صندلی جدید) در طول برنامه (هر سال 30 سالن جدید) مورد اشاره قرار گرفته است.
طرح سیستم مکانیزه فروش بلیت سینما با پیش‌بینی 130 سینما که همان «اتاق شیشه‌ای» سینما است، از دیگر سرفصل‌های این آیین نامه است. در همین راستا «شورای توسعه فضای نمایش سینما» با عضویت معاونین ارزشیابی و نظارت، توسعه فناوری و مطالعات سینمایی، توسعه و پشتیبانی، مشاور راهبردی سازمان و مدیرعامل موسسه سینما شهر با دبیری معاون ارزشیابی و نظارت تشکیل شده و در دوره‌های سه ماهه نسبت به روند پیاده سازی این طرح به ارائه گزارش خواهند پرداخت که البته با توجه به فراهم بودن نسبی بخشی از زیرساخت‌ها، پیاده سازی این طرح، چندان زمانبر نخواهد بود.
توسعه شبکه نمایش خانگی نیز در این قانون سرفصلی را به خود اختصاص داد که برنامه میان مدتش، افزایش 40 درصد تیراژ فیلم‌ها در شبکه خانگی از طریق تعیین قواعد حاکم، میزان تیراژ، قیمت محصول و... توسط کارگروهی حداکثر تا بهمن هر سال و رده‌بندی کیفی آثار ارائه شده در شبکه خانگی به کمک متخصصان حداکثر تا شهریور 93 است، چرا که در این بخش ضربه بزرگ از عدم مشخص بودن کیفیت آثار عرضه شده و عدم امکان تشخیص آثار سینمایی درجه یک و آثار کم کیفیت صرفاً عرضه شده در شبکه خانگی برای مخاطب عام، وارد آمده و بخشی از مخاطبان شبکه خانگی به دلیل بی کیفیتی برخی آثار عرضه شده، از این بازار دل کنده اند.
در حوزه بین الملل نیز «شورای بین‌المللی سازمان سینمایی» با عضویت مدیرکل جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل، مشاور بین‌الملل سازمان سینمایی، مدیران عامل و رؤسای موسسات تابعه و به فراخور موضوعات مطروحه کارشناسان مرتبط موسسات تابعه و نماینده‌ای از بخش خصوصی فعال در عرصه بین‌الملل تشکیل خواهد شد که هرگونه حضور در جشنواره‌ها و بازارهای خارج از کشور یا برگزاری جشنواره‌ها و یا بازارهای بین‌المللی در داخل کشور و کلیه هماهنگی‌ها، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در خصوص حمایت از حضور بین‌الملل سینمای ایران در حیطه‌های اعزام سینماگران به مجامع و جشنواره‌ها، بازاریابی و تبلیغات در خارج از کشور، اکران فیلم در خارج از کشور، عضویت در مجامع، کانون ها و فدراسیون‌های سینمایی، برگزاری هفته فیلم در شورای مذکور بررسی می‌شود.
ایجاد «شورای اقتصاد سینما» با عضویت معاون ارزشیابی و نظارت، معاون توسعه فناوری و مطالعات، مدیرکل ویدئویی، مدیرکل مجامع و تشکل‌ها، مدیرکل سینمای حرفه‌ای، مدیران عامل و یا نمایندگان تام‌الختیار موسسات (رسانه‌های تصویری، سینمای جوان، مرکز گسترش و بنیاد فارابی)، یک نفر از دفاتر پخش، یک نفر از دفاتر بین‌الملل، یک نفر از شورای صنفی اکران و یک نفر از اتحادیه ویدئو رسانه از دیگر مفاد این آیین نامه است که ایجاد زمینه اکران موثر و گسترده فیلم‌های ایرانی در منطقه و جهان، سرمایه‌گذاری و عرضه حرفه‌ای محصولات سینمایی ایران، اتخاذ روش‌های متناسب برای آسان‌سازی استفاده از فیلم‌های مناسب خارجی برای پر کردن ظرفیت خالی سالن‌های سینما و زمینه‌سازی برای معرفی و تبلیغ فیلم‌های سینمایی ایرانی از شبکه‌های تلویزیون داخلی و شبکه‌های خارجی غیرمعاند مهم‌ترین وظایف این شورا است.
باید دید این طرح گسترده در اجرا با چه چالش‌هایی مواجه خواهد شد و این بسته سیاستی، تا چه میزان به رشد اقتصاد سینمای ایران در داخل و خارج از مرزهای کشورمان کمک می‌کند و چه میزان در شفاف نمودن فضای مالی سینمای ایران کمک خواهد کرد. آنچه مسلم است، نفس قراردادن قوانینی برای مشخص شدن نحوه توزیع بودجه فرهنگی و حمایت های اینچنینی از آثار سینمایی، یک اتفاق بزرگ است، مشروط به آنکه این قانون مو به مو اجرایی شود و استثنایی در هیچ بخشی نداشته باشد.
یکی از مصائب و حواشی همیشگی معاونت‌های سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد در دهه‌های اخیر و به ویژه در دولت پیشین، کیفیت حمایت از برخی پروژه‌های سینمایی بود؛ پروژه‌هایی که برخی از آنها همچون فیلم «لاله» میلیاردها تومان از بودجه بیت المال نیز صرف‌شان شده و همچنان بلاتکلیفند، چرا که همچنان نیازمند اعتبارات سنگینی هستند که با پرداخت این ارقام تویجه اقتصادی شان زیرسوال می‌رود؛ اتفاقی که پیش از این درباره برخی پروژه‌های دیگر نیز رخ داده است.
در سال‌های اخیر همین بی‌قاعدگیِ مطلوبِ مدیران که عملاً تصمیم گیری درباره میزان کمک یا مشارکت در هر پروژه سینمایی را در ید اختیار مدیران سینمایی قرار داده بود، منجر به تولید صدها پروژه سینمایی شد که برخی از آنها هیچ گاه فرصت اکران وسیع را نیافت. بسیاری دیگر از این طیف آثار سینمایی نیز امکان اکران را یافتند اما نتوانستند حتی هزینه تولیدشان را بازگرداند، چه رسد که سوددهی داشته باشد و این موضوع در واقع فقر مخاطب این آثار را نیز یادآوری می‌کند که متاسفانه تعداد قابل توجهی از آنها به اشتباه پسوند فاخر گرفته بودند؛ وقایع که انتظار می رود با عملیاتی شدن با دفترچه یا همان «بسته سیاستهای سینمایی دولت تدبیر و امید» در این دولت تکرار نشود.
بر اساس این آیین نامه، در بخش فیلم‌های اول سینمایی تنها از هشت فیلم اول در هر سال در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حمایت خواهد شد و تأیید هشت فیلمنامه پیشنهادی و ترکیب عوامل اصلی سازنده، در دو مرحله پایان خرداد و پایان شهریور 93 توسط شورای مرکز گسترش انجام می‌شود و حداکثر 80 درصد از کل بودجه فیلم های اول حمایت در قالب حمایت پرداخت شده که 20 درصد پس از تأیید شورا و صدور پروانه ساخت، 30 درصد پس از شروع فیلم‌برداری، 30 درصد در مرحله خدمات لابراتوراری و استودیویی، 20 درصد پس از صدور پروانه نمایش خواهد بود.
همچنین از این پس در هر سال از تولید چهار فیلم سینمایی کودک و نوجوان و نیز از تولید 9 فیلم سینمایی بزرگسالان حمایت خواهد شد و اگر این حمایت از تولید آثار سینمایی با مبلغ بیش از چهار هزار میلیون ریال صرفا به صورت مشارکت در تولید صورت خواهد گرفت و حمایت از تولید یک یا حداکثر دو اثر سینمایی فاخر در موضوعات مختلف به تشخصی شورای عالی فرهنگی خواهد بود و رئیس سازمان سینمایی مستقیماً اقدام به تعریف یا تایید پروژه های سینمایی نخواهد کرد.
پروژه فاخر بایستی حائز ویژگی و برنامه‌ریزی جذب مخاطب، اکران موفق و نیز قابلیت ورود به بازارهای جهانی را داشته باشد و در واقع از این پس هیچ فیلمی به واسطه آنکه لفظ «فاخر» با آن همراه شده، بدون آنکه ظرفیت جذب مخاطب داشته باشد، تولید نخواهد شد و هر ساله با سیلی از فیلم‌های ظاهراً فاخر مواجه نخواهیم بود که توان جذب حداقل تماشاچی را با بلیت نیم بها نیز ندارند و در واقع نتوانسته از سینما برای تبلیغ فراگیر یک امر مهم بهره برداری موثری داشته باشد.
از دیگر اتفاقات مهمی که در این طرح آمده و باید دید در اجرا چگونه پیش خواهد رفت، «یارانه کارت سینما» است. این طرح با رویکرد افزایش مخاطبان سینما و تشویق به سینما رفتن در دو سطح برخورداری عموم و مشارکت دستگاه‌های اجرایی و نهادهای دولتی و غیردولتی برای بهره‌مندی کارکنان و بازنشستگان دستگاه‌ها اجرایی می‌شود.
گستره وسیع مشارکت سینماها در این طرح، مانع از تکرار این وضعیت و توزیع تماشاچیان خواهد شد؟
میزان حمایت از اجرای طرح «یارانه کارت سینما» با پیش‌بینی سه میلیون نفر بلیت و متوسط یارانه 10 هزار ریال تعیین می‌شود و در واقع یارانه فرهنگی برای نخستین بار پرداخت خواهد شد و نقطه آغاز این مطالبه مغفول در پیاده سازی فاز نخست هدفمندی از سینما خواهد بود که ضربه بدی در جریان فاز نخست هدفمندی خورد و حتی برخی سالن‌های سینما برای دوره‌ای تعطیل شدند.
همچنین حمایت از اکران هر فیلم در گروه سینمایی هنر و تجربه به طور غیرمستقیم و از طریق هزینه تأمین تبلیغات و اطلاع‌رسانی، کپی فیلم به صورت دیجیتال، تقبل سهم صاحبان فیلم ناشی از فروش بلیت صورت می‌گیرد و حمایت از تولید فیلم انیمیشن سینمایی صرفا به صورت مشارکت و با مجوز نهایی رئیس سازمان سینمایی انجام می‌شود.
در بخش توسعه سالن‌های سینما نیز پیش بینی شده، سالیانه شاهد افزایش 7500 صندلی جدید و بازسازی 25 سالن از سالن‌های موجود باشیم و در همین راستای خط اعتباری به منظور اعطای تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت به بخش خصوصی حداقل معادل 60 درصد کل سرمایه‌گذاری برای ساخت سینما ایجاد شود. سیاست توسعه سالن‌های کوچک نیز در این طرح آمده و در عوض ایجاد سالن‌های بزرگ سینما که تجربه‌ای شکست خورده در ایران است، حمایت از احداث سالن سینما با ظرفیت متوسط 250 صندلی برای هر سالن و با پیش‌بینی 120 سالن جدید (افزایش 30 هزار صندلی جدید) در طول برنامه (هر سال 30 سالن جدید) مورد اشاره قرار گرفته است.
طرح سیستم مکانیزه فروش بلیت سینما با پیش‌بینی 130 سینما که همان «اتاق شیشه‌ای» سینما است، از دیگر سرفصل‌های این آیین نامه است. در همین راستا «شورای توسعه فضای نمایش سینما» با عضویت معاونین ارزشیابی و نظارت، توسعه فناوری و مطالعات سینمایی، توسعه و پشتیبانی، مشاور راهبردی سازمان و مدیرعامل موسسه سینما شهر با دبیری معاون ارزشیابی و نظارت تشکیل شده و در دوره‌های سه ماهه نسبت به روند پیاده سازی این طرح به ارائه گزارش خواهند پرداخت که البته با توجه به فراهم بودن نسبی بخشی از زیرساخت‌ها، پیاده سازی این طرح، چندان زمانبر نخواهد بود.
توسعه شبکه نمایش خانگی نیز در این قانون سرفصلی را به خود اختصاص داد که برنامه میان مدتش، افزایش 40 درصد تیراژ فیلم‌ها در شبکه خانگی از طریق تعیین قواعد حاکم، میزان تیراژ، قیمت محصول و... توسط کارگروهی حداکثر تا بهمن هر سال و رده‌بندی کیفی آثار ارائه شده در شبکه خانگی به کمک متخصصان حداکثر تا شهریور 93 است، چرا که در این بخش ضربه بزرگ از عدم مشخص بودن کیفیت آثار عرضه شده و عدم امکان تشخیص آثار سینمایی درجه یک و آثار کم کیفیت صرفاً عرضه شده در شبکه خانگی برای مخاطب عام، وارد آمده و بخشی از مخاطبان شبکه خانگی به دلیل بی کیفیتی برخی آثار عرضه شده، از این بازار دل کنده اند.
در حوزه بین الملل نیز «شورای بین‌المللی سازمان سینمایی» با عضویت مدیرکل جشنواره‌ها و همکاری‌های بین‌الملل، مشاور بین‌الملل سازمان سینمایی، مدیران عامل و رؤسای موسسات تابعه و به فراخور موضوعات مطروحه کارشناسان مرتبط موسسات تابعه و نماینده‌ای از بخش خصوصی فعال در عرصه بین‌الملل تشکیل خواهد شد که هرگونه حضور در جشنواره‌ها و بازارهای خارج از کشور یا برگزاری جشنواره‌ها و یا بازارهای بین‌المللی در داخل کشور و کلیه هماهنگی‌ها، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری در خصوص حمایت از حضور بین‌الملل سینمای ایران در حیطه‌های اعزام سینماگران به مجامع و جشنواره‌ها، بازاریابی و تبلیغات در خارج از کشور، اکران فیلم در خارج از کشور، عضویت در مجامع، کانون ها و فدراسیون‌های سینمایی، برگزاری هفته فیلم در شورای مذکور بررسی می‌شود.
ایجاد «شورای اقتصاد سینما» با عضویت معاون ارزشیابی و نظارت، معاون توسعه فناوری و مطالعات، مدیرکل ویدئویی، مدیرکل مجامع و تشکل‌ها، مدیرکل سینمای حرفه‌ای، مدیران عامل و یا نمایندگان تام‌الختیار موسسات (رسانه‌های تصویری، سینمای جوان، مرکز گسترش و بنیاد فارابی)، یک نفر از دفاتر پخش، یک نفر از دفاتر بین‌الملل، یک نفر از شورای صنفی اکران و یک نفر از اتحادیه ویدئو رسانه از دیگر مفاد این آیین نامه است که ایجاد زمینه اکران موثر و گسترده فیلم‌های ایرانی در منطقه و جهان، سرمایه‌گذاری و عرضه حرفه‌ای محصولات سینمایی ایران، اتخاذ روش‌های متناسب برای آسان‌سازی استفاده از فیلم‌های مناسب خارجی برای پر کردن ظرفیت خالی سالن‌های سینما و زمینه‌سازی برای معرفی و تبلیغ فیلم‌های سینمایی ایرانی از شبکه‌های تلویزیون داخلی و شبکه‌های خارجی غیرمعاند مهم‌ترین وظایف این شورا است.
باید دید این طرح گسترده در اجرا با چه چالش‌هایی مواجه خواهد شد و این بسته سیاستی، تا چه میزان به رشد اقتصاد سینمای ایران در داخل و خارج از مرزهای کشورمان کمک می‌کند و چه میزان در شفاف نمودن فضای مالی سینمای ایران کمک خواهد کرد. آنچه مسلم است، نفس قراردادن قوانینی برای مشخص شدن نحوه توزیع بودجه فرهنگی و حمایت های اینچنینی از آثار سینمایی، یک اتفاق بزرگ است، مشروط به آنکه این قانون مو به مو اجرایی شود و استثنایی در هیچ بخشی نداشته باشد.
منبع: تابناک
گزارش خطا
نظر شما
پربحث ترین عناوین
آخرین اخبار