لغو کنسرت‌ها به روایت شهرام ناظری و سراج/ دریغ دریغ دریغ از آن سحر دریغ

بلبل فارسی؛ این لقبی‌است که نیویورک‌تایمز به او داده و کریستین ساینس مانیتور او را « پاواروتیِ ایران» نامیده است. اما حالا در موسم گل و اردیبهشت، صدای بلبل ایران را در شهر عطار خاموش کردند. 25 اردی‍بهشت یعنی درست فردای روز تولد پرویزمشکاتیان، سه‌تار زن شهیر ایرانی زاده نیشابور بود که شهرام ناظری خبر از لغو کنسرت خود در این شهر داد.

به گزارش صدای ایران، روزنامه قانون در گزارشی به موضوع لغو کنسرت‌ها پرداخت. در این گزارش آمده است: «آیین روز ملی فردوسی» و مراسم تجلیل از شهرام ناظری با حضور چهره‌هایی چون احمد مسجد جامعی، ایرج راد، بهروز غریب پور، ناصر عظیمی، اصغر همت و اصغر دشتی در تالار رودکی برگزار شد که ناظری، استاد آواز ایران در حاشیه آن اعلام کرد که امکان برگزاری کنسرت برای او و گروهش در نیشابور وجود ندارد. این اتفاق در حالی افتاد که خانه موسیقی ایران هفته گذشته در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه، نسبت به لغو کنسرت‌های موسیقی اعتراض کرده و در همان مراسم هم وزیر ارشاد اعلام کرده بود که در حد بضاعت خود، درباره لغو کنسرت‌ها با مقامات ارشد قضایی مذاکره می‌کند اما گویا نه‌تنها بدنه وزارت ارشاد و رئیس کل‌های آن در شهرستان‌ها بلکه حتی وزیر ارشاد هم نمی تواند مانع اراده‌ای شود که به مفاخرموسیقی این سرزمین اجازه برگزاری کنسرت را در کشورشان نمی دهد.گویا حالا نیشابوری که در طول تاریخ یکی از بزرگ‌ترین مراکز دانش اسلامی، موطن بسیاری از دانشمندان، شعرا، صوفیان و دیگر بزرگان از سراسر جهان اسلام بوده‌ و در دوره سامانیان مهم‌ترین دوره اعتلای هنری را به خود دیده است باید به تاریخ‌های مهم خود در اردیبهشت که یکی تولد خیام است و دیگری تولد پرویز مشکاتیان، دو روز دیگر را هم اضافه کند؛یکی روز لغو کنسرت کیهان کلهر و دیگری روز مجوزکنسرت ندادن به شوالیه موسیقی این کهن مرز و بوم را.

در روزگاری که تنها یک تماس تلفنی یا تجمع عده‌ای در مخالفت با اجرای برنامه‌های هنرمندان می‌تواند تمام برنامه‌ریزی‌ها و تدارکات انجام شده برای برگزاری یک کنسرت موسیقی یا رویدادی فرهنگی را به هم بریزد دلزدگی و دل‌آزارده شدن بزرگان و هنرمندان موضوعی دور از ذهن نیست.هنوز از روزی که به عوامل برگزاری کنسرت قانونی و مجوزدار کیهان کلهر با یک تماس تلفنی در فرودگاه اعلام شد که حق اجرای برنامه در نیشابور را ندارند یک هفته نمی‌گذرد که این اتفاق برای شوالیه آواز ایران هم افتاد.

کنسرت شهرام ناظری که در ادامه کنسرت «ناگفته»‌های او بوده که تا کنون در شهرهای مختلف اجرا شده است این بار علی‌رغم داشتن «مجوز» برگزاری، مجوز اجرا نگرفت. بعد از این ماجراها بود که با نزدیکان شهرام ناظری تماس گرفتیم و آن‌ها ضمن تایید خبر ملغی شدن کنسرت شهرام ناظری ، تایید کردند که برخلاف شایعه‌ها و هجمه‌هایی که در خصوص مجوز ارشاد نداشتن این کنسرت مطرح می‌شود این کنسرت تمام مجوز‌های لازم را از نهادهای مربوط کسب کرده بود اما در نهایت با اجرای گروه ناظری در شهر عطار مخالفت شده است.پس از تایید داشتن مجوز از نزدیکان شوالیه موسیقی ایران، با خودش تماس گرفتیم تا در جریان چندوچون کامل ماجرا قرار بگیریم.

شهرام ناظری با وقار همیشگی‌اش که مختص شخصیت بی‌نظیر اوست با ما از احوالی که در این سال‌ها بر او گذشته است سخن گفت. ناظری که به گفته خویش 37 سال است مهر وطن به او اجازه نداده دل ازین خاک برکند گفت:«موضوع لغوکنسرت‌ها که دیگر چرایی ندارد اما برگزاری کنسرت در نیشابور به علت سابقه تاریخی و فرهنگی این شهر، همچنین وجود عطار و خیام در آن نسبت به سایر نواحی خراسان استثنا بود. اما با تغییر و تحولاتی که اخیرا در سطح مسئولان این شهر رخ داده نه تنها شرایط را برای برگزاری رویدادهای فرهنگی در این شهر نسبت به سابق بهتر نکرده بلکه حالا شرایط از گذشته هم سخت‌تر شده است.

متاسفانه امروزه شرایط به گونه‌ای‌است که مسائلی که از نظر اخلاقی نیاز به برخورد دارد مورد توجه قرار نمی‌گیرند و در عوض با موسیقی که یک پدیده آسمانی و معنوی‌است -آن هم با وجود اشعار فاخری که ما برای موسیقی استفاده می‌کنیم- برخورد می‌شود. من حسابم از افرادی که کشور را ترک کرده‌اند جداست. علی رغم تمام امکاناتی که در تاریخ در کشور برایم مهیا بوده و هست 37 سال است به عشق کشور،مردم سرزمینم و برای آن‌ها مقاومت کرده و‌ در ایران مانده ام.من همیشه برای کشورم مجانی کار کرده‌ام و هیچ چشم‌داشت مالی از زادگاهم نداشته‌ام. در این سال‌ها نه حتی ریالی از صداوسیما یا نهاد دیگری حقوق گرفته یا درخواست امکانات و تسهیلاتی مانند وام و غیره را داشته‌ام ولی با من این‌طور رفتار می‌شود. اگراین مشکلات برای کسی به‌وجود می آمد که خارج از کشور زندگی می‌کند و حالا به دلیل شرایط یا برنامه‌ای به ایران بازگشته با من که با وجود تمام سختی ها و مصائب این همه سال است که درکشورم مانده و آن را ترک نکرده‌ام متفاوت بود. چنین برخوردی با کسی که عاشق کشورش است جای تاسف دارد».

پاواروتی ایرانی در میان گله هایش از لغو کنسرت «ناگفته‌ها» در نیشابور به بحث مجوز‌های اخذ شده برای این کنسرت هم اشاره می‌کند اما گویا شوالیه ایرانی موسیقی هم به این باور رسیده که صرف داشتن مجوزهای ارشاد علاج درد لغو کنسرت‌ها نیست.او در این خصوص هم گفت: « کنسرت ما تمام مجوزهای لازم را از ارشاد داشته است اما مسئله این است که برای ارشاد یک نفر یا دونفر تصمیم گیرنده نیستند. هرکسی می‌تواند بیاید وبنا بر تصمیمات خودش عمل کند».

حافظ ناظری هم درخصوص اینکه بالاخره کنسرت«ناگفته‌ها‌» برای اجرای برنامه در شهر نیشابور مجوزی را از وزارت ارشاد دریافت کرده بوده یا خیر،گفت:«بله، روند گرفتن مجوز این کنسرت مانند سایر کنسرت‌ها تمامی مراحل اخذ مجوز را پشت سر گذاشت و مجوز برگزاری این کنسرت در شهر نیشابور از سوی وزارت ارشاد صادر شداما درنهایت مجوز لازم برای فروش بلیت تا این لحظه صادر نشده است و در حالی که قرار بود گروه «ناگفته‌ها» اول و دوم خرداد ماه در این شهر به اجرای برنامه بپردازد تاکنون موفق به کسب اجازه برای بلیت فروشی و در نهایت اجرای برنامه نشده است». او درخصوص اینکه چه شخص یا نهادی به آنها گفته است که نمی‌توانند کنسرت را برگزار کنند گفت: «تا این لحظه پی به این موضوع نبردیم این مسئله برای ما بسیار غیرطبیعی به نظر می رسد که چطور در شرایطی که وزارت ارشاد اجازه قانونی برگزاری کنسرت را داده است نهادی یا ارگانی جلوی آن را می گیرد». حافظ ناظری در آخر اضافه کرد که وزارت ارشاد به آنها اعلام کرده این مسئله را پیگیری می‌کند اما تا کنون جواب درست و روشنی به آنها داده نشده است.

دوسال پیش قرار بود حسام‌الدین سراج کنسرتی در مشهد برگزار کند که حاوی مفاهیم والای عاشورا باشد. حسام‌الدین سراج تا قبل از آن کنسرت، از نظر سابقه کاری و هنری فردی شناخته شده بود که همواره در حیطه کاری خویش بنا بر موازین والای فرهنگی و مذهبی عمل می‌کرد. وی این‌بار هم هنر خویش را در زمینه مفاهیم والای دینی به خدمت گرفت تا واقعه عظیم و پرحرمت عاشورا و آنچه بر دل شیعیان گذشته را در سوگ امام حسین (ع) اجرا کند. اما برای برگزاری این اجرا حساسیت‌های زیادی به‌وجود آمد که سراج درخصوص آن‌ها گفت:« زمان ومکان کنسرت را در مشهد مقدس عوض کردند و نگذاشتند کنسرت بهره لازم را داشته باشد. البته با توجه به اتفاقات اخیر و آن‌طور که به نظر می‌رسداین مسائل در خراسان اتفاق می‌افتد ارشاد در شهرستان‌ها به صورت مجزا عمل نمی کند. نکته جالب در خصوص کنسرت من که در خراسان با مشکل مواجه شد این بود که نام این برنامه «وداع » بود این آلبوم یک کار کاملا آیینی است و بر این اساس اشعاری در مدح حضرت سید الشهدا و روایت و انتقال فضای حماسی عاشورا انتخاب شده که شامل روایتی از واقعه عاشورا، وداع حضرت علی اکبر (ع) و وداع امام حسین(ع) بود.مسئله‌ای در کل کشور وجود دارد و آن رواج دادن نوعی از موسیقی و شعر در کشور است که اصلا ارزش و غنای فرهنگی ندارد. در زمانه‌‌ای هستیم که جهل و بی‌خبری خیلی خریدار دارد اما علم و فرهنگ و هنر ارزش چندانی دارد. حافظ در این زمینه بهتر منظور ما را گفته است که: « جای آن است که خون موج زند در دل لعل...»

هفتم اسفند ماه همان سال بود که رئیس کل دادگستری خراسان در چهارمین همایش روز وکیل که در ساختمان دادگستری مشهد برگزار شد، درجمع خبرنگاران درباره علت صدور مجوز برگزاری کنسرت‌ها در این شهر و سپس لغو آن‌ها، عنوان کرد: مرجع ارائه و صدور مجوز برای برگزاری کنسرت‌ها، دادگستری نیست اما این سازمان به لحاظ وظیفه قانونی حق نظارت بر تمام رفتار دولت را دارد.

مظفری در پاسخ به این سوال که آیا قانونی در رابطه با عدم برگزاری کنسرت در مشهد وجود دارد یا خیر،هم گفته بود: قانونی در این خصوص برای مشهد وجود ندارد اما از جهت اینکه مشهد پایتخت معنوی جهان اسلام بوده و بارگاه امام رضا(ع) در آن قرار داشته و مراجعه‌کننده نیز دارد، می‌طلبد که در برنامه‌ریزی‌های دولتمردان و مسئولان صنوف این جهات لحاظ شود؛ زیارتی بودن مشهد در تصمیم‌گیری‌ها موثر است اما از نظر قانونی برای مشهد مشکل خاصی در این خصوص وجود ندارد.

رئیس کل دادگستری استان تصریح کرد: چنین شرایطی اگر در استان‌های دیگر کشور نیز رخ دهد مدعی‌العموم آن را بررسی کرده و اگر به مصلحت نباشد آن را لغو می‌کند. وی عنوان کرد: در صورتی که تصمیمی بر ممانعت از برگزاری این مراسم بوده به یقین پشتوانه عقلانی و حقوقی داشته است. مظفری خاطرنشان کرد: علت اینکه چرا مجوز کنسرت داده شده و بعد لغو شده، ممکن است به دلیل فقدان رعایت دقت در صدور مجوز بوده یا در برخی اوقات مسائلی در اخذ مجوز مطرح نشده اما در زمان اجرا پیش آمده که اگر به مصلحت نباشد باید از برگزاری مراسم جلوگیری کرد.

وی با اشاره به اینکه این صدور مجوز و بعد لغو آن تعارض نیست و لغو به لحاظ مصالح اتفاق می‌افتد، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گفته می‌شود اخیرا کنسرت‌های زیادی توسط دادستانی در مشهد لغو شده است، افزود: این موضوع را قبول نداریم و دادستانی به غیر از یک یا دو موردی که اخیرا پیش آمد به هیچ وجه در این مقولات وارد نشده است و اگر هم گفته شده دادستانی کنسرت‌های زیادی را لغو کرده، این امر صحت ندارد.

معاونت محترم استاندار و فرمانده ویژه نیشابور

با سلام واحترام

با عنایت به مجوز و موافقت اداره کل متبوع

موسیقی سنتی شهرام ناظری به مدیریت موسسه فرهنگی و هنری آوای ماندگار در سالن اجتماعات اردوگاه باغرود یک اجرا در روز، در ساعت 20-21:30بدون تداخل با اوقات شرعی و با رعایت مفاد قانونی به شرح ذیل از نظر این اداره بلامانع می‌باشد

1- رعایت کلیه مفاد آیینه نامه نظارت بر اجرای برنامه‌های صحنه‌ای موسیقی و نحوه صدور مجوز اجرا و تبلیغات (مصوب مقام عالی وزارت متبوع) طی مراحل قانونی الزامی است و در صورت بروز هرگونه تخلف توسط گروه مذکور لازم است با هماهنگی نیروی انتظامی،اقدامات لازم توسط آن اداره به عمل آید

2- هرگونه تصویربرداری از اجراهای صحنه‌ای موسیقی فقط با مجوز این اداره ممکن می‌باشد

3-حضور شخص مدیر برنامه و مدیر عامل موسسه برگزار کننده در هنگام اجرای برنامه الزامی است

4-رعایت شئونات اسلامی و اوقات شرعی به ویژه وقت اذان الزامی است و بین سانس های اجرا باید حداقل یک ساعت فاصله وجود داشته باشد

5-تفکیک محل استقرار افراد مجرد از خانواده‌ها الزامی است

6-مجری برنامه مکلف است بلافاصله پس از آخرین اجرا نسبت به جمع آوری تبلیغات برگزاری برنامه اقدام نماید

7-اتخاذ تمهیدات لازم برای استقرار چند خانم و آقا به عنوان انتظامات به تعداد متناسب با ظرفیت سالن الزامی ‌می‌باشد

8- حفظ شئونات اسلامی و شعائر جامعه و رعایت حجاب اسلامی الزامی می‌باشد

9-انجام تبلیغات محیطی در شهر مشهد ممنوع می‌باشد

10-رعایت نکات ایمنی و تایید آن توسط مرجع ذی‌ربط همچون اداره آتش‌نشانی ضروری می‌باشد

11-طرح پوستر و متن پیامک ارسالی و همچنین طرح بهای بلیت می‌بایست به تایید این اداره رسیده باشد

12-همکاری و تامین امکانات لازم به منظور حضور ناظرین اعزامی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و شهرستان الزامی است

13-جذب هرگونه اسپانسر و نصب و درج هرگونه تبلیغات در سالن و محل برگزاری می‌باید قبلا به تایید این اداره رسیده باشد

14-تکریم و احترام خانواده‌ها از تعهدات مجری برنامه است

15- مسئولیت هرگونه عواقب سوء بر عهده مدیرعامل موسسه برگزارکننده می‌باشد

16-آوردن گل روی صحنه توسط تماشاچیان ممنوع می‌باشد

17-پس از پایان مراسم گزارش کامل به همراه سی دی ، فیلم و عکس تحویل این اداره شود