مردم ایران 18 زن را از میان نامزدهای انتخابات دهمین دوره انتخابات مجلس انتخاب کردند، حال که در آستانه تشکیل مجلس دهم هستیم پرسش این است که این زنان چه برنامه هایی به مردم ارائه کردند و برآیند برنامه های آنان در «فراکسیون زنان» و همین طور مجلس شورای اسلامی چه خواهد شد؟
نگاهی به زنان منتخب مردم در دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نشان می دهد که از میان این 18 زن، 12 زن اصلاح طلب، 5 زن مستقل و یک زن نیز گرچه خود را مستقل معرفی کرده اما به گفته مردم نیشابور و فیروزه که به او رای داده اند به جبهه پایداری نزدیک است.
ترکیب تحصیلات این 18 زن نیز نشان می دهد که 5 تن در رشته های مهندسی و علوم پایه تحصیل کرده اند و مابقی در حوزه علوم انسانی تخصص دارند. برنامه های این زنان برای فعالیت در مجلس شورای اسلامی بر آینده مشارکت سیاسی زنان نیز تاثیر خواهد داشت و به همین دلیل باید دید این زنان هر کدام به طور مستقل یا با توجه به طیف و جریان سیاسی که از آن برخاسته اند چه برنامه هایی به ویژه برای حوزه زنان داشته اند.
آنچه در ادامه مرور شده است بررسی شعارها و برنامه هایی است که در دوره انتخابات توسط این 18 زن مطرح شده است. از سوی دیگر به نظر می رسد با توجه به اینکه اکثریت حاضر در «فراکسیون زنان» با اصلاح طلبان است آنچه در «برنامه جامع انتخاباتی اصلاح طلبان» به تصویب آنان رسیده و مطرح شده بود غالب باشد.
یک نماینده؛ زنان در قالب خانواده
نگاهی به برنامه های پیشنهادی «هاجر چنارانی» منتخب مردم نیشابور و فیروزه نشان می دهد او 5 سرفصل برای خود ارائه کرده بود. او در برنامه های پیشنهادی خود بر ایجاد کارگروه ها و کمیسیون های ویژه خانواده تاکید داشت و گرچه یکی دیگر از برنامه هایش متوجه جوانان بود اما به طور مشخص هیچ اشاره ای به مسائل زنان نکرده بود.
طرح مسائل زنان در قالب خانواده مدل برنامه های دولت های نهم و دهم را در ذهن تداعی می کند که به طور مستقل به مسئله زنان نمی پرداخت و در نهایت نام مرکز مشارکت امور زنان ریاست جمهوری را نیز در این دوره به زنان و خانواده تغییر دادند.
کم رنگی نگاه جنسیتی در شعارها
نگاهی به شاخص های جهانی نشان می دهد آنچه در گزارش های مربوط به شکاف جنسیتی از سوی سازمان ملل متحد و بانک جهانی منتشر شده است ایران از وضعیت مطلوبی در زمینه عدالت جنسیتی برخوردار نبوده است. سهم اندک زنان در مشارکت سیاسی و رتبه پایین زنان ایران در مشارکت اقتصادی از این جمله اند. با این حال نگاهی به برنامه های زنانی که خود را مستقل نامیده اند نشان می دهد برنامه های توسعه و عدالت جنسیتی در شعارها و برنامه های تبلیغاتی آنها بسیار کمرنگ بوده است.
بررسی شعارها و برنامه های «سکینه الماسی» منتخب مردم کنگان(جنوب استان بوشهر) نشان می دهد گرچه او در حوزه آسیب های اجتماعی و در سازمان بهزیستی فعال بوده اما کمتر در حوزه زنان اظهارنظر کرده است.
اگر نام «سکینه الماسی» را در فضای مجازی و اینترنت جستجو کنید او را به دو موضوع بیشتر می یابید. یکی نامه اش به رییس جمهور در سال 1392 و دیگری جشنی که بعد از پیروزی اش برگزارشده است.
یکی از زنانی که به دلیل نداشتن برنامه در انتخابات به او انتقاداتی وارد بوده «خدیجه ربیعی فرادنبه» از حوزه انتخابیه بروجن است. او استادیار دانشگاه صنعتی قم است و شیمی آلی را تا دکتری خوانده است. از 29 نفر ثبت نام کننده در بروجن 17 تن پس از بررسی های شورای نگهبان وارد انتخابات شدند که از میان آنها و در مرحله دوم انتخابات خانم «خدیجه ربیعی فرادنبه» به بهارستان راه یافت.
در برنامه های «حمیده زرآبادی» منتخب مردم قزوین و آبیک نیز کمتر از برنامه های جنسیتی و تاکید بر مسائل زنان دیده می شود.
«زهرا سعیدی» منتخب مردم مبارکه نیز برنامه هایش بیشتر متمرکز بر توسعه اشتغال بر پایه صنعت و کشاورزی بوده است و کمتر از مسائل زنان سخنی به میان آورده است. دستکم در برنامه هایش چیزی به عنوان سرفصل زنان و دختران دیده نمی شود.
در میان برنامه های «سمیه محمودی» منتخب شهررضا و دهاقان نیز یک بند از 13 بند به مسائل زنان اختصاص یافته و در آن آمده است :« تلاش برای تثبیت جایگاه و ارتقای سطح مشارکت بانوان و جوانان در جامعه».
«معصومه آقاپور شبستری» نیز که دکتری اقتصاد با گرایش مدیریت کار دارد و از حوزه انتخابیه شبستر در دوره دوم انتخابات به مجلس راه یافته کمتر اشاره ای به مسائل زنان داشته است.
از دیگر زنانی که از حوزه های انتخابیه غیر از پایتخت وارد مجلس شده اند باید به «زهرا ساعی»، «مینو خالقی» و «ناهید تاج الدین» اشاره کرد. این سه نفر همگی جزو فهرست امید و از اصلاح طلبان بوده اند و باید انتظار داشت به برنامه جامع انتخاباتی اصلاح طلبان پایبند باشند.
با این حال «زهرا ساعی» را که پدیده انتخاباتی تبریز نام گذاشته اند خود مدیرکل بانوان استانداری تهران بوده است.
او در یکی از اظهارنظرهای انتخاباتی اش با بیان اینکه در حال حاضر نگرش مرد سالاری بر بدنه مدیریتی و اجرایی کشور حاکم است گفته بود: تلاش می کنیم که این نگرش را تعدیل کنیم تا بانوانی که شایستگی های لازم را دارند در بدنه مدیریتی کشور نیز نقش آفرین باشند.
می توان در مورد «ناهید تاج الدین» منتخب مردم اصفهان نیز گفت که او کمتر نگاهش متوجه مسائل زنان و موضوعات مربوط به عدالت جنسیتی است.
او در برنامه هایش سعی کرده بود به توصیه ها و تاکیدات دکتر «محسن رنانی» اقتصاددان اشاره کند و در یکی از موارد شعارهایش آورده بود : آمده ام تا به قول دکتر رنانی " پنجره های شکسته توسعه " را با هم ببندیم .
برنامه جامع انتخاباتی اصلاح طلبان در مورد زنان چه می گوید؟
برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان در 5 فصل تهیه شد که یکی از مهمترین فصل هایش محیط زیست بود. اما در مورد زنان می توان گفت که در 5 بند به طور کاملا صریح به مسائل زنان اشاره داشته است. این برنامه در فصل اقتصادی خود اصلا به موضوع زنان و به ویژه مسئله بیکاری دختران فارغ التحصیل اشاره نکرده است که یکی از مهمترین مسائل روز جامعه ماست.
با این حال در بند 4 از بخش الف یعنی سیاست داخلی از برنامه سیاسی برنامه جامع انتخاباتی اصطلاح طلبان آمده است: «تلاش در راستای تسهیل حضور و مشارکت هرچه بیشتر زنان در عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مدنی با نظارت بر حسن اجرای قوانین فعلی و وضع قوانین جدید».
علاوه بر این 4 بند دیگر این برنامه در بخش اجتماعی متوجه مسائل زنان است که امید می رود «فراکسیون زنان» مجلس دهم بر عملی شدن این برنامه ها همت به خرج دهد.
در بند 13 از بخش اجتماعی این برنامه نیز آمده است : بازبینی قوانین موجود و تدوین قوانین مناسب تر برای بیمه نمودن زنان سرپرست خانوار در جهت حمایت از کیان خانواده به عنوان محور توسعه .
همچنین در بند 14 از بخش اجتماعی برنامه جامع انتخاباتی اصطلاح طلبان آمده :« زمینه سازی عادلانه برای ایجاد تعادل جنسیتی در مراکز آموزشی.
بند 15 بخش اجتماعی این برنامه تصریح کرده است : رفع موانع سلیقه ایِ حضور بی تبعیض زنان درحوزه های شغلی، علمی و ورزشی.
در بند 16 نیز از بخش اجتماعی آمده است : تصویب قوانین و تمهید بستر های نظارتی لازم در جهت فراهم آوردن زمینه ی زیست مسالمت آمیز اجتماعی و پیش گیری از خشونت های خانگی علیه زنان و کودکان.
بنابراین فارغ از اینکه هز یک زنان منتخب فهرست تهران و به طور کلی زنانی که از فهرست امید یا همان اصلاح طلبان چه دیدگاه ها و برنامه های مستقلی در حوزه زنان داشته اند باید انتظار داشت که موارد یادشده در اولویت آنان در مجلس دهم باشد. برای مثال فاطمه ذوالقدر،
در یکی از شعارهای خود تصریح کرده است : آمده ایم که نقش زنان را در مجلس پررنگ کنیم. باید برنامه هایی برای حضور حداکثری زنان در مجلس آینده طرح ریزی شود. اصلاح سیستم آموزشی از مسائلی ست که باید در راس قرار بگیرد. تفکیک جنسیتی و مشکلات اشتغال پیش روی خانم ها باید برطرف شود.
«سهیلا جلودارزاده» که سابقه نمایندگی مجلس نیز داشته است از جمله زنانی است که پیشتر بر دو مسئله «مشارکت سیاسی» و «مشارکت اقتصادی» زنان فعالیت کرده بود و گرچه «پروانه سلحشوری» عنوان و پایان نامه دکتری اش بر موضوع توانمندسازی زنان متمرکز بوده اما باز هم باید دید پس از تشکیل «فراکسیون زنان» دهم چه برنامه مشخصی به عنوان برنامه عمل زنان در مجلس دهم ارائه خواهد شد.
ردیف | نام | حوزه انتخابیه | تحصیلات | برنامه های ارائه شده |
1 | زهرا سعیدی | مبارکه | مهندسی صنایع | یک محور اصلی : ایجاد اشتغال با تمرکز بر صنعت و کشاورزی - هدف اصلی من در یک کلام جلب رضایت خداوند است. - شهرستان مبارکه یکی از شاهرگ های حیاتی ایران است.
- قلب صنعت استان است.
- مهد کشاورزی است.کمتر نقطه ای را می توان یافت که صنعت و کشاورزی اینگونه با همدیگر همزیستی داشته باشند.اما به نظر من شهرستان مبارکه پتانسیل خفته کشور در ایجاد اشتغال است.پتانسیلی که اگر درست از آن استفاده شودآمار بی کاری منطقه را به شدت کاهش می دهد. |
2 | حمیده زرآبادی | قزوین آبیک | فوق لیسانس مهندسی برق | 7 سرفصل؛ دانش مداری، بومی سازی ، مشارکت پذیری، محرومیت زدایی، حفظ کرامت و منزلت اجتماعی، ارزش مداری، بروز نمایی |
3 | هاجر چنارانی | نیشابور فیروزه | فوق لیسانس جامعه شناسی دانشگاه الزهرا | 5 سرفصل؛ توجه به بنگاه های زودبازده - ایجاد کارگروه ها و کمیسیون های ویژه خانواده - رونق به شهرستان نیشابور و فیروزه با به کارگیری نخبگان بومی - ایجاد کارگروه ها و کمیسیون های ویژه اشتغال جوانان - ایجاد کارگروه ها و کمیسیون های ویژه کمک به آبادی روستاها |
4 | سکینه الماسی | کنگان | مددکاری اجتماعی؛ دانشجوی دکتری جامعه شناسی | - اولین مطالبه مردم اشتغال نیروهای بومی در تاسیسات نفت و گاز است . - پیگیر حقوق زنان و مطالبات زنان در حوزه جنوبی استان بوشهر خواهم بود . - من دوست دارم کشور حزبی اداره شود اگر حزب به معنای کامل وجود داشته باشد. - می خواهم یک پورفاطمی باشم. (اشاره به نماینده دیگر استان بوشهر) |
5 | ناهید تاج الدین | اصفهان | میکروبیولوژی؛ ژنتیک دانشجوی دکتری ژنتیک | 15 شعار محوری که می توان از این شعارها محورهای زیر را به عنوان برنامه مرور کرد: - هموارکردن راه توسعه - کمک به نوسازی خانه ملت - انعکاس صدای زنان توانمند، فرهیخته، پر انگیزه اما بعضا خانه نشین - کمک به بهبود شرایط زندگی کارگران |
6 | مینو خالقی | اصفهان | حقوق؛ دانشجوی حقوق عمومی | - |
7 | خدیجه ربیعی فردانبه | بروجن | دکتری شیمی آلی؛ استادیار دانشگاه صنعتی قم | برنامه مشخص ارائه نکرده است.
عموما « خدیجه ربیعی فرادنبه» منتخب مردم بروجن را به این شعار می شناسند: دکتر خدیجه ربیعی فرادنبه با نورافکن می آید. |
8 | معصومه آقاپور‌علیشاهی | | دکتری اقتصاد (مدیریت کار) | - |
9 | سمیه محمودی | شهررضا و دهاقان | کارشناسی ارشد جامعه شناسی | 13 سرفصل به عنوان اهداف نمایندگی خود معرفی کرده - برنامه ریزی و کمک برای توسعه زیرساخت های اقتصادی و استفاده از ظرفیت های موجود حوزه انتخابیه اعم از شهرک های صنعتی و گلخانه ای، کریدور و راه طلایی شمال به جنوب کشور، خط راه آهن، صنایع دستی، جاذبه های زیارتی، گردشگری و تاریخی، کشاورزی ، خدمات و اصناف در جهت ایجاد اشتغال پایدار در منطقه - تشکیل ستاد راهبردی با هدف بررسی راهکارهای برون رفت از بحران کمبود منابع آبی با استفاده از تمام ظرفیت های ملی برای اجرای پروژه های مربوط به تامین آب - تلاش برای تثبیت جایگاه و ارتقای سطح مشارکت بانوان و جوانان در جامعه تلاش و پیگیری مستمر برای استفاده از ظرفیت بالقوه جوانان در جایگاه های مدیریتی - تلاش برای ایجاد بستر های مورد نیاز در راستای محرومیت زدایی و گسترش عدالت اجتماعی - تلاش جهت شناسایی، بررسی، آسیب شناسی و رفع پدیده های سوء اجتماعی از جمله اعتیاد، طلاق، کاهش ازدواج و... برنامه ریزی و تلاش برای ارتقاء مراکز علمی و آموزش عالی - تلاش برای احیاء و راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی شهرستان شهرضا - حمایت از شرکت های دانش بنیان، انجمن های ادبی، علمی، فرهنگی، ورزشی، هنری و هنرمندان، نیروهای خلاق، نخبه و کارآفرین - پیگیری و تشکیل ستاد راهبردی بیمه کشاورزان، روستاییان و عشایر در سطح شهرستان ها و بخش ها به منظور بهره مندی کامل جامعه هدف - پیگیری مستمر درخصوص ایجاد بسترهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... با هدف ارتقای انگیزه سکونت در روستاها - تلاش برای ارتقاء سطح بهداشت و سلامت عمومی - تلاش در جهت تحقق ثبات مدیریت با رویکرد تخصص گرایی و شایسته سالاری |
10 | زهرا ساعی | تبریز اسکو آذرشهر | دکتری جغرافیای سیاسی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
11 | فریده اولادقباد | تهران ری شمیرانات | کارشناسی ارشد جامعه شناسی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
12 | سهیلا جلودار زاده | تهران ری شمیرانات | مهندسی صنایع | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
13 | سیده فاطمه حسینی | تهران ری شمیرانات | دانشجوی دکترای مدیریت مالی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
14 | فاطمه ذوالقدر | تهران ری شمیرانات | دکتری زبان و ادبیات عرب | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
15 | فاطمه سعیدی | تهران ری شمیرانات | کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
16 | پروانه سلحشوری | تهران ری شمیرانات | دکتری جامعه شناسی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
17 | پروانه مافی | تهران ری شمیرانات | کارشناسی ارشد مدیریت دولتی | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
18 | طیبه سیاوشی | تهران ری شمیرانات | کارشناسی ارشد روابط بین الملل | برنامه جامع انتخاباتی اصلاح‌طلبان |
