وضعیت کشور در نبود برجام چگونه بود؟

صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در گذشته 2 میلیون و 500 هزار بشكه در روز بود كه در زمان تحریم و آغاز دولت یازدهم به 900 هزار تا یك میلیون بشكه در روز كاهش یافت.اگر توافق هسته‌ای به دست نمی‌آمد مرحله دوم تحریم‌ها علیه ایران اعمال می‌شد و...

صدای ایران - «اگر توافق هسته‌ای به دست نمی‌آمد مرحله دوم تحریم‌ها علیه ایران اعمال می‌شد و در نتیجه صادرات نفت خام كشور ما به صفر می‌رسید.»این گفته وزیر اقتصاد در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی است که در محل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران برگزار شد. وی در این نشست افزود: صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در گذشته 2 میلیون و 500 هزار بشكه در روز بود كه در زمان تحریم و آغاز دولت یازدهم به 900 هزار تا یك میلیون بشكه در روز كاهش یافت.

 به گزارش تیک، وزیر اقتصاد، با بیان اینكه با اجرایی‌شدن برجام و رفع تحریم‌ها تاكنون 700 هزار بشكه به صادرات نفت اضافه شده است، گفت: براساس مرحله دوم تحریم های آمریكا، قرار بود یك میلیون بشكه از صادرات ایران كاسته شود كه با اجرای آن، صادرات نفت كشور به صفر می رسید.

وزیر امور اقتصادی در ادامه با بیان اینكه هدف اصلی اقتصاد مقاومتی، دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و پایدار است، افزود: ‌در گذشته فرایند رشد در اقتصاد ایران از سه ویژگی برخوردار بوده؛ نخست اینكه رشد اقتصادی در سطح پایینی بوده به طوری كه متوسط رشد اقتصادی سه دهه گذشته نزدیك به 3.2 درصد بوده است و به زحمت با این رشد اقتصادی می‌توان درآمد سرانه را ثابت نگه داشت.علاوه بر این، رشد اقتصادی در ایران از نوسانات شدیدی برخوردار بوده و برابر با نوسانات درآمدهای نفتی، نرخ رشد اقتصادی ایران در نوسان بوده است.

وزیر اقتصاد در تشریح سومین ویژگی رشد اقتصادی در سه دهه گذشته گفت: سهم ارتقای بهره وری در رشد اقتصادی در ایران بسیار ناچیز و حتی منفی بوده است؛‌ در حالی كه در بسیاری از كشورها 70 تا 80 درصد رشد اقتصادی از محل بهره وری حاصل می شود. رشد اقتصادی ما منبع‌محور بوده و با اتكا به درآمدهای نفتی حاصل می شده است.

وی در مورد مذاكرات بین‌المللی انجام شده در دوران پسابرجام نیز گفت: موافقتنامه‌های متعددی با كشورهای خارجی امضا كردیم كه تامین مالی پروژه‌های كشور را برعهده گرفته‌اند؛ موافقتنامه‌ای با ژاپن برای تامین مالی 10 میلیارد دلاری امضا كردم و قرار است با جذب این خط اعتباری، بتوانیم یك خط اعتباری 10 میلیارد دلاری دیگری نیز دریافت كنیم؛ همچنین با كره جنوبی نیز 15 میلیارد دلار موافقتنامه برای تامین مالی امضا كرده‌ایم.

طیب‌نیا گفت: با فرانسه و ایتالیا نیز موافقتنامه‌هایی برای تامین مالی امضا شده است؛ در حال حاضر فرصت تامین مالی برای اقتصاد كشور در حال فراهم شدن است و این مساله به ما امكان می دهد كه از ظرفیت‌های بین‌المللی برای تقویت تولید كشور استفاده كنیم. ‌در یك جلسه شورای سرمایه گذاری بیش از 2.6 میلیارد دلار مجوز سرمایه‌گذاری صادر شده كه در تاریخ كشور كم‌سابقه است؛ اكنون هر روز شاهد درخواست گروه‌های مختلفی هستیم كه به دنبال مجوز برای سرمایه‌گذاری مستقیم در كشورمان هستند. علاوه بر این، گشایش‌های بسیاری در حوزه نظام بانكی و روابط كشور با بانك‌های خارجی فراهم شده است؛ همچنین ‌امروزه ارتباط بانك های ما به بانك های خارجی فراهم شده است و به شبكه سوئیفت دسترسی دارند و می توانند پیام های خود را منتقل كنند؛ در این شرایط نمی دانم هیاهوهای برخی رسانه‌ها در این زمینه چه معنایی دارد.

طیب نیا با بیان اینكه روابط كارگزاری بانك‌های ما با بانك‌های خارجی در حال برقراری است، گفت: اكنون با بانك‌های كوچك خارجی مشكلی نداریم؛ اما بانك‌های بزرگ هنوز تامل می‌كنند و هراس دارند چون در گذشته مشمول جرایم آمریكا شدند؛ با این حال روابط كارگزاری ما با بانك‌های بزرگ به تدریج برقرار خواهد شد.

واکنش نهاوندیان

علاوه‌بر وزیر اقتصاد، محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز با انتشار پستی در صفحه اینستاگرام خود به این جنجال‌ها واکنش نشان داد و نوشته است: هرکس که با هدف فتح قله‌ای؛ کوهنوردی کرده باشد می‌داند که در میانه راه؛ برای «ادامه تلاش» باید مرتبا به قله بالای سر چشم دوخت و راه نرفته را دید و همزمان برای «شکر و تداوم امید» باید به راه پیموده زیرپا نظر کرد.هرکس که توفیق کار مثبت و موفق داشته است؛ می‌داند که هم نیمه پر لیوان واقعیت است و هم نیمه خالی آن. نیمه پر دستاورد است و نیمه خالی دستور کار.هرکس که هنر مناظره و مدیریت مذاکره را آموخته و آزموده است؛ می‌داند که با حریف؛ باید از کاستی‌ها و نواقص کار او سخن گفت و مطالبه بیشتر و بهتر کرد و با یاران و همراهان؛ از توانایی‌ها و توفیق و عنایات.

نهاوندیان در ادامه یادداشت خود آورده است: بخشی از فهم سخن؛ فهم زمینه سخن و مخاطب سخن است.اگر می خواهیم کمک کنیم و پیروزی بر حریف را قطعی کنیم راه آن تنگ کردن میدان بر دوست و پژواک خواسته دشمن یا تصویر دشمن ساخته نیست.تحریم‌های کور؛ نه تنها راه را بسته بودند بلکه پل‌ها را نیز شکسته بودند. اینک که سنگ‌ها از سر راه برداشته شده است؛ باید پل‌ها را هم ساخت و راه بلند کوتاهی‌ها را هم پیمود. ویرانی به ساعتی ممکن است و ساختن و آبادانی گاهی به سالیانی محتاج است.اگر همه درست کار کنیم؛ کار سالیان به سالی شاید. پس همتی باید.

توضیح بعیدی‌نژاد درباره اظهارات سیف؛ تداوم هدف برجام

از سویی دیگر در حالی که این روزها اظهارات سیف در آمریکا درباره دستاوردهای برجام، بهانه دلواپسان برای حمله به دولت و بی‌حاصل‌دانستن برجام از سوی آن‌ها شده است، حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و امنیت بین‌الملل وزارت امور خارجه در یادداشتی در کانال تلگرامی خود نوشته است: اگر خواسته باشیم که یک جمله از صحبت‌های آقای دکتر سیف در آمریکا را از چارچوب اصلی بحث آن خارج کنیم و بعد حول و حوش آن یک کار تبلیغاتی علیه کلیت برجام و نفی دستاوردهای آن انجام دهیم، خب این بحث دیگری‌ است. اما برای درک کامل یک کلام، باید علاوه بر منطوق، به مفهوم ( به معنای دقیق زبان‌شناختی آن) و چارچوب آن کلام هم دقت کافی نمود. واقعا هر کسی تمامی مطالب بیش از یک ساعت گفتگو و پاسخ به سوالات در شورای روابط خارجی و بعد هم مصاحبه آقای دکتر سیف با یکی از شبکه ها در آمریکا را دنبال کند مطالب ایشان را خیلی روشن و واضح درک خواهد کرد. مطالب ایشان همه ناظر بر نیاز به تضمین دسترسی ایران به نظام تجارت بین المللی، ضرورت امکان دسترسی ایران به دلار در تبادلات بین المللی و ضرورت اعطای تضمین های کافی آمریکا به بانکهای بزرگ اروپایی برای کار با ایران بوده اند که به خوبی توسط ایشان به عنوان عالیترین مقام بانکی کشور مطرح شده اند.اینکه تلاش شود مطلب محوری ایشان که دستاوردهای برجام در این حوزه های دسترسی ایران به دلار و تضمین کار بانکهای بزرگ اروپایی با ایران خیلی کم بوده است، به کلیت برجام تسری یابد قطعا نادرست است و با صحبتهای ایشان اصلا همخوانی ندارد.

تاکید ایشان این بوده است که عواید ایران در این حوزه ها از اجرای برجام بسیار ناچیز بوده است زیرا که بانکهای بزرگ اروپایی از تبدیل درآمدهای آزاد شده ایران به دلار وحتی یورو استنکاف می ورزند. تبدیل این ذخایر ارزی از مثلا ین ژاپن و یا درهم امارات و یا ریال عمان به یورو و دلار نیاز به تایید نظام بانکی آمریکا دارد که این کار هنوز انجام نمی‌گیرد. این به منزله آن نیست که ذخایر مسدود شده ما در خارج آزاد نشده و در اختیار بانک مرکزی نباشند، چرا که این منابع که در کشورهای وارد کننده نفت ایران و به طور عمده در ژاپن، چین، کره جنوبی و هند می‌باشند از روز اول اجرای برجام همگی آزاد و در اختیار بانک مرکزی ایران قرار گرفته اند، بلکه منظورآن است که این ذخایر و دیگر منابع مالی کشورمان باید بتوانند به دلار یا دیگر ارزهای موردنظر ایران تبدیل و به راحتی با مشارکت بانکهای بزرگ اروپایی و نه الزاما نظام مالی آمریکا در تبادلات ما با نظام مالی بین المللی به چرخش مالی در آیند. این چرخش مالی در حال حاضر به علت عدم همکاری آمریکا دچار مشکل است.

دستاوردهای حاصله کشور از اجرای تفاهم ژنو و برجام در حوزه های مختلف همچون فراهم شدن فضای رونق فعالیتهای اقتصادی و فضای کسب و کار نسبت به فضای محدودیت و تحریم در گذشته، آزاد شدن ذخایر مسدود شده کشور، لغو تحریمهای صادرات نفت که به افزایش سریع صادرات نفت و گاز کشور وانعقاد قراردادهای جدید در این حوزه انجامیده است، فعالیت دوباره صنعت خودرو به عنوان یک صنعت مادر، افزایش قابل توجه صادرات پتروشیمی و دیگر صنایع کشور، احیای ناوگان هوایی و هواپیمایی و ازسرگیری ارتباطات بانکی کشور با بانکهای متعدد در سطح جهان، راه اندازی سوئیفت و دهها مورد دیگر که کشورمان برای ایجاد پویایی در بخش صنعت و اقتصاد نیاز مبرمی به آنها دارد، چیزهایی نیستند که چندان نیازی به یادآوری داشته باشند و آقای دکتر سیف همواره در صحبتها و مصاحبه های قبلی خود مکرر به آنها اشاره نموده اند و تلاش برای نفی آنها از سوی ایشان بسیار بیهوده می نماید... اظهارات ایشان تداوم همان هدفی است که در برجام تاکید شده است و همه مقامات عالی کشور به دنبال اجرای سریع آن هستند. تاکیدات روز گذشته آقای دکتر ظریف بر این موضوع در اظهارات و مصاحبه مطبوعاتی ایشان با خانم موگرینی و سپس اشارات به همین موضوع در صحبتهای شخص خانم موگرینی همه نشان می‌دهند که ضرورت حل شدن این مشکل به عنوان یک مانع در مراودات اقتصادی ایران به ویژه با کشورهای اروپا و آسیا یک اولویت مهم برای ایران در جهت اجرای کامل برجام می‌باشد که در عالیترین سطح در دستور کار مذاکرات کشورمان با اروپا و آمریکا قرار دارد.