تنها راهکار شکستن اتحاد آنکارا -ریاض
سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان در گفتگویی چند راهکار برای تقویت دیپلماسی و خنثی سازی توطئه ها و ترفندهای رقیبان منطقه ای ایران ارائه کرده است.
صدای ایران - سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان با اشاره به مواضع ترکیه نسبت به ایران و عربستان گفت: فراموش نکنیم که تا قبل از نشست کشورهای اسلامی در ترکیه، عربستان در نظر داشت که ماحصل نشست ایجاد یک بسیج منطقه‌ای علیه سوریه و ایران بود که نتوانست و به شکلی با شکست بزرگی مواجه شد. در این مقطع حتی ترکیه نیز عربستان را به آن شکل که دولت ریاض متصور بود، همراهی نکرد.
این مساله نشان می‌دهد که اگر ایران بتواند از دیپلماسی هوشمندانه کمک بگیرد وفضای بین المللی و منطقه‌ای را با یارگیری به نفع خود رقم بزند و در عین حال جلوی رفتارهای ماجراجویانه در داخل کشور مانند حمله به سفارت خانه و... بگیرد می‌تواند بازی را به شکلی تغییر دهد که ترکیه بین تهران و ریاض، متمایل به همکاری با جمهوری اسلامی شود.
افشار سلیمانی در گفت‌و‌گو با رویداد۲۴ مواضع بین المللی ترکیه نسبت به دو کشور عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران را چنین تحلیل کرد که «روابط آنکارا با ریاض بیشتر از آنکه اقتصادی و در قالب مراودات تجاری باشد، منحصر به روابط سیاسی و منطقه‌ای است و لذا از حیث موضوعات سیاسی و منطقه‌ای از جمله تحولات اخیر سوریه مورد بررسی قرار داد که در یک نگاه کلی دو کشور مواضع مشترکی دارند. چنین اشتراکاتی از جمله عواملی است که ترکیه منافع خود را به منافع عربستان نزدیک می‌بیند.»
سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان با انتقاد از دیدگاه عثمانی گرایانه دولت اردوغان در منطقه، اعلام کرد: چنین دیدگاهی کشور ترکیه را با چالش‌های زیادی مواجه کرده است و به رغم برخی از کار‌شناسان ترک که فکر می‌کنند این دیدگاه به موفقیت می‌رسد آینده خوبی نخواهد داشت. همچنانکه در برخی مسائل بین المللی و حتی داخلی دچار چالش‌هایی شده است.»
این کار‌شناس مسائل ترکیه در خصوص روابط ترکیه و عربستان، افزود: در خصوص روابط ترکیه و عربستان باید به این مساله توجه داشت که به لحاظ ایدئولوژیکی یک قرابت عمیق تری بین دو کشور در مقایسه با ساختار ایدئولوژیکی تهران برقرار است. البته تعارض‌های بین دو کشور وجود دارد که نمی‌توان منکر آن شد از جمله تمایلات اخوانی ترکیه که در موضوع محاکمه‌های اخیر مصر به یک اختلاف نظر جدی بین ریاض و آنکار تبدیل شد. با این حال دو کشور به عنوان دو قدرت سنی در منطقه به یکدیگر نزدیک هستند.
سلیمانی همچنین به دیگر مواضع مشترک ریاض و آنکارا مانند تحولات اخیر سوریه اشاره کرد و ادامه داد: «ترکیه فارغ از آنکه طی چند سال اخیر روابط پرفراز و نشیبی با اسرائیل داشته است که مهم‌ترین آن به برخورد با کشتی حامل سرنشینان ترک در مدیترانه توسط نظامیان اسرائیل برمی گردد ولی اخیرا نشانه‌هایی از تلاش طرفین برای بهبود روابط در عرصه بین الملل منعکس می‌شود.»
سفیر پیشین ایران در باکو، افزود: «از سوی دیگر عربستان یارگیری خود را در منطقه از مدت‌ها پیش علیه ایران آغاز کرده و در این مسیر نه تنها کشورهای عربی منطقه، ترکیه نیز که سعی داشته با اسرائیل نیز مذاکراتی را آشکار و نهان داشته باشد با این سیاست سعودی ها تا حدودی غیر مستقیم همراهی کرده اند.
لذا اسراییل و اکثر کشورهای اعراب یک فضای ضد ایرانی را در منطقه و عرصه بین المللی تشکیل داده‌اند. بنابراین می‌توان اسراییل را یکی از حلقه‌های اتصالی بین دولت‌های ترکیه و عربستان برشمرد. به ویژه در دوران برجام که تصور‌ها و تحلیل حکایت از آن دارد که فرصت‌های سیاسی و اقتصادی گوناگونی برابر ایران در عرصه بین المللی باز شده و برخی کشورهای منطقه درصدد آن هستند که به هر شکلی ایران را از مسیر و جریان باز شده دور نگاه دارند.
این کار‌شناس مسائل ترکیه با بیان اینکه دور کردن ایران از مسائل منطقه‌ای یکی از اهداف تعریف شده در گفتمان برخی کشورهای منطقه در دوران پسابرجام است، افزود: «در حالی که حتی ایالات متحده شریک پذیری را به منطقه توصیه کرده و خواستار حل مشکلات بین تهران و ریاض شده است ما همچنان شاهد آن هستیم که ترکیه قرابت بیشتری نسبت به ایران با عربستان دارد که شاید یکی از دلایل این مساله نیز همگرایی بیشتر ترکیه با غرب در قیاس با سایر کشورهای منطقه از جمله جمهوری اسلامی باشد. این در حالی است که ترکیه هنوز در برخی مسائل مانند موضوعات مربوط به کردهای ترکیه با کاخ سفید دچار اختلاف نظر شده است اما در مجموع مناسبات ترکیه با واشنگتن در مقایسه با تهران به مراتب بهتر است. لذا مجموعه این عوامل باعث شده تا ترکیه جسارت بیشتری در همکاری با عربستان داشته و در موضوعی مثل سوریه نقش گسترده تری را ایفا کنند. همچنین در یمن نیز به حمایت عربستان بشتابند.»
او در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان این فرض را مطرح کرد که ترکیه در پس همنوایی با اعراب و اسراییل درصدد رسیدن به آرمان بازیابی توان دوران عثمانی در منطقه برای خودش است، اعلام کرد: «در عالم سیاست و مشخصا سیاست خارجی، زمانی که ما درباره مواضع دو بازیگر یا چند بازیگر صحبت می‌کنیم چنین فرضی را در سر نداریم که همه تخم مرغ‌ها در یک سبد گذاشته می‌شود. در خصوص این موضوع ترکیه تمام تخم مرغ‌های خودش را در سبد اعراب و اسراییل نخواهد گذاشت. از آنجایی که ترکیه با ایران همسایه است و تاریخی در گذشته بین دو کشور وجود دارد و مراودات تجاری و همکاری‌های گسترده اقتصادی فی ما بین، ترکیه را ترغیب می‌کند تا در برخی موضوعات منطقه به ویژه مسائلی که در تضاد با عربستان است، نزدیک به جمهوری اسلامی شود.»
سلیمانی با بیان اینکه ترکیه قصد قطع روابط با ایران را نخواهد داشت و همچنان در تلاش بر حفظ روابط با تهران است، افزود: «ترکیه سعی دارد که ایران را به خود نزدیک‌تر کند و در یک مفهوم کلی می‌خواهد تهران را با خودش همسو‌تر کند و چه بسا اگر این احتمال را فرض بگیریم که رویکرد ایران و ترکیه خصوصا در مساله سوریه به یکدیگر نزدیک‌تر شود، بر روابط بین آنکارا و ریاض نیز تاثیر مستقیم خواهد داشت.»
سفیر پیشین ایران در باکو با بیان اینکه همچنان روند مذاکرات درخصوص سوریه ادامه دارد، افزود: «هنوز نمی‌توان درباره سرانجام این مساله اعلام نظر کرد و چه بسا با توجه به حضور بازیگران متعدد در این عرصه ممکن است هر اتفاقی رخ بدهد که نتیجه آن در منطقه و حتی بین الملل تاثیرگذار است. با این حال آنچه مسلم است در این فرصت زمانی ترکیه به بازی خودش ادامه خواهد داد و در این زمان ایران مهلت دارد که طی رایزنی‌های مختلف با کشورهای منطقه بازی را به شکل دیگری رقم بزند تا ترکیه به مواضع ایران نزدیک‌تر شود.»
این کار‌شناس مسائل ترکیه درباره سرنوشت روابط ترکیه با تهران و عربستان، افزود: «فراموش نکنیم که تا قبل از نشست کشورهای اسلامی در ترکیه، عربستان در نظر داشت که ماحصل نشست ایجاد یک بسیج منطقه‌ای علیه سوریه و ایران بود که نتوانست و به شکلی با شکست بزرگی مواجه شد. در این مقطع حتی ترکیه نیز عربستان را به آن شکل که دولت ریاض متصور بود، همراهی نکرد. این مساله نشان می‌دهد که اگر ایران بتواند از دیپلماسی هوشمندانه کمک بگیرد و فضای بین المللی و منطقه‌ای را با یارگیری به نفع خود رقم بزند و در عین حال جلوی رفتارهای ماجراجویانه در داخل کشور مانند حمله به سفارت خانه و... را بگیرد می‌تواند بازی را به شکلی تغییر دهد که ترکیه بین تهران و ریاض، متمایل به همکاری با جمهوری اسلامی شود و در نهایت اتحاد آنکارا و ریاض را بشکند.»
گزارش خطا
آخرین اخبار