نگاهی به 13 سال مذاکرات هسته ای (3) / ویژه نامه نوروزی صدای ایران (8)

صدای ایران- برای خواندن قسمت اول "نگاهی به 13 سال مذاکرات هسته ای" (اینجا) و برای خواندن قسمت دوم (اینجا) را کلیک کنید.

گفتگوهای هسته ای که قبل از سال ۹۴ و درست در آستانه عید نوروز، موقتا تعطیل شده بود، در روز ششم فروردین ماه 1394 دوباره آغاز شد و طرف های ایرانی و آمریکایی طبق قول و قرار قبلی به میز مذاکره برگشتند.

گفتگوهای هسته ای که قبل از سال ۹۴ و درست در آستانه عید نوروز، موقتا تعطیل شده بود، در روز ششم فروردین ماه 1394 دوباره آغاز شد و طرف های ایرانی و آمریکایی طبق قول و قرار قبلی به میز مذاکره برگشتند.

عبارت مشهور «تا بر سر همه چیز به تفاهم نرسیم بر سر هیچ چیز به تفاهم نرسیده ایم» در این مرحله از مذاکرات عملا به چشم می آمد و نشان دهنده این بود که هرکدام از طرفین انتظار انعطاف طرف دیگر تا واپسین لحظات مذاکره را داشتند. در این گفت وگوها بیشتر نگاه ها به موضع فرانسه و سخنان فابیوس بود. لوموند در این باره  نوشت: «فرانسه به دنبال تحت تاثیر قرار دادن روند مذاکرات هسته ای ایران است. از زمانی که لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه در مذاکرات هسته ای ایران حاضر شده است، اوضاع بدون تغییر باقی مانده است.»

در دور قبلی مذاکرات در لوزان، فابیوس با اعلام این مطلب که امتیازات بیشتری از ایران می خواهد، خشم آمریکا را برانگیخت و از آنجا بود که فابیوس به پلیس بد مذاکرات مشهور گشت. از حواشی این دور مذاکرات، گزارش روزنامه «وال استریت ژورنال» و «گاردین» درباره جاسوسی اسرائیل از مذاکرات هسته ای ایران بود که جنجال زیادی را در آن زمان در سطح جهان به پا کرد. روزنامه «وال استریت ژورنال» در گزارشی در هفته¬های قبل از این مذاکرات که منتشرکرد، نوشت: اسرائیل از مذاکرات هسته ای ایران جاسوسی کرده و اطلاعات به دست آمده را در اختیار نمایندگان تندرو کنگره آمریکا قرار می داد تا از این اطلاعات برای فشار بر دولت اوباما و ضربه زدن به مذاکرات هسته ای ایران استفاده شود. در این میان، روزنامه «گاردین» گزارشی منتشر کرد که نشان می¬داد فعالیت¬های جاسوسی در حاشیه مذاکرات هسته ای ایران سابقه ای طولانی داشته است.

این روزنامه می¬نویسد: در چندین مورد در جریان مذاکراتی که در وین میان ایران و 1+5 انجام گرفت، شدت سیگنال¬های رادیویی سازمان¬های جاسوسی مختلف به حدی بود که دیپلمات¬ها برای استفاده از تلفن¬های همراه خود می¬بایست از محل مذاکرات فاصله می¬گرفتند. در ادامه این مطلب اشاره شده که در جریان مذاکرات اخیر هسته¬ای در لوزان سوئیس نیز، دیپلمات¬های انگلیسی و فرانسوی برای تماس تلفنی با پایتخت¬های خود، از محل مذاکرات خارج شده و در باغ نزدیک به محل مذاکرات گفت¬وگوی خود را انجام می¬دادند؛ این در حالی است که لوزان نسبت به ژنو و وین کمتر در معرض فعالیت¬های اطلاعاتی سازمان¬های مختلف قرار دارد.

در طول این مذاکرات 8 روزه و فشرده، بارها مذاکرات به مراحل سخت و ناأمید کننده نیز رسید. به دنبال اختلافات بین ایران و گروه 1+5 در لوزان، رئیس جمهور آمریکا در کنفرانسی ویدئویی به وزیر امور خارجه خود دستور داد برای تغییر روند مذاکرات صراحتا اعلام کنید که آماده ترک مذاکرات هستید.

بلومبرگ در گزارشی درباره رایزنی‌های فشرده هسته‌ای نوشت: این «طولانی‌ترین مذاکرات آمریکا» از زمان پایان جنگ جهانی بوده است؛ این شبکه آمریکایی با اشاره به طولانی بودن این دور مذاکرات آورده است: «دیپلمات‌های ارشد آمریکایی حداقل طی 37 سال اخیر در تمرکز روی یک موضوع خاص به این اندازه طولانی در میز مذاکره ننشسته‌اند.»

«آلن هندریکسون» مورخ آمریکایی در موضوعات مربوط به دیپلماسی می¬گوید: «از زمان مذاکرات کمپ دیوید تاکنون، من مذاکرات طولانی‌تری در سطح وزرا سراغ ندارم.»

 این مورخ همچنین با بی‌سابقه خواندن مذاکرات هسته‌ای ایران اظهار کرد: دیپلماتهای ارشد آمریکایی از زمان کنفرانس صلح پاریس در سال 1919 (که در آن متفقین بر سر آینده پس از جنگ آلمان و دیگر کشورهای شکست خورده تصمیم گرفتند) این قدر طولانی برای انجام مذاکره در خاک یک کشور خارجی حضور نداشته‌اند. همچنین از آن زمان تاکنون این مذاکرات طولانی-ترین مذاکرات بین یک وزیر خارجه آمریکا با وزیر خارجه کشور دیگر (نشست 9 ساعته جان کری و محمدجواد ظریف در لوزان است که در آن مهمترین مسائل مربوط به تفاهم نهایی بررسی شد) بوده است. تاکنون سابقه نداشته است که وزیر خارجه آمریکا هشت روز از خاک کشور خود برای یک ماموریت دیپلماتیک دور باشد و در این مدت به نیویورک سفر نکند.

فرسایشی شدن مذاکرات هسته‌ای لوزان آن را به یک پدیده خسته و کسل کننده تبدیل کرده بود. وزرای امور خارجه کشورهای 5+1 مدام در حال ورود و خروج به هتل محل مذاکرات بودند. حجم بسیار ناچیز اطلاعاتی که مذاکره کنندگان از روند کار خود بیرون می‌دادند و بسنده کردن آنان به جملات تکراری و کلیشه‌ای نیز بر این امر می افزود.  اما در نهایت بعد از 8 روز انتظار خبر خوش رسیدن به راه حل نهایی، کام همه را شیرین نمود. نخستین نشست در سال 1394 خورشیدی و همچنین شانزدهمین دور از گفت وگوهای هسته ای میان ایران و 1+5 که از پنجم فروردین آغاز شده بود، شامگاه سیزدهم فروردین به انتشار بیانیه ای مشترک با عنوان «بیانیه سوئیس» انجامید؛ بیانیه ای که نشان می داد ایران و غرب به تفاهم کلی و مجموعه ای از راه حل ها دست یافته اند و در سه ماه باقی مانده از ضرب الأجل باید در جزئیات فنی و حقوقی به نتیجه برسند.

در نشست خبری مشترک، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمدجواد ظریف بیانیه مطبوعاتی مشترک را قرائت کردند.

روزنامه گاردین در گزارشی با اشاره به نتایج به دست آمده از مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در لوزان سوئیس فهرست برندگان و بازندگان آن را مشخص کرد. این روزنامه اوباما، روحانی، ظریف، کری و موگرینی را به عنوان برندگان و نتانیاهو، باب کورکر سناتور تندروی جمهوری خواه و ملک سلمان پادشاه عربستان را به عنوان بازندگان لوزان معرفی کرد.

مردم ایران اسلامی ساعاتی پس از بیانیه مطبوعاتی مشترک با حضور در خیابان ها، به ابراز احساسات پرداختند.

ادامه دارد...