پنج اقدام کلیدی ایران تا انتخاب رئیس جمهور بعدی آمریکا از نگاه موسویان

رقابت های انتخاباتی آمریکا روز به روز جدی تر میشود و برای ما مهم این است که پیروزی کدامیک از کاندیداهای موجود چه تاثیری بر منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت؟ قطعا زود است که بتوان برنده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را پیش بینی کرد.در اردوگاه جمهوریخواه، دونالد ترامپ ، تدکروز و مارکو روبیو و در اردوگاه دموکراتها هیلاری کلینتون و برنی سندرز جدی ترین کاندیداها هستند. البته بلومبرگ شهردار سابق نیویورک و میلیاردر معروف هم درحال بررسی است که به جمع کاندیداهای دمکرات بپیوندد یا خیر.

ابتدا شش نکته قابل توجه در مورد اردوگاه انتخاباتی دو حزب بزرگ آمریکا:

1-تقریبا اکثر کاندیداها به شعارهای پوپولیستی متوسل شده و کمتر طرحهای اساسی بدیعی در مباحث کاندیداها مشاهده میشود.

2- سطح مواضع تخریبی کاندیداها علیه یکدیگر بیسابقه است.

3-در اردوگاه جمهوریخواهان ، پدیده ای بنام دونالد ترامپ قدعلم کرده که مرکزیت نهاد حزب را به چالش کشیده است. نهاد حزب جمهوریخواه و لابی صهیونیستها مخالف ترامپ است . بااین وجود او میلیاردری است که بدون نیاز به حمایت مالی حزب و لابی صهیونیست، در شرایط فعلی درافکار عمومی محبوب ترین است. از طرف دیگر مرکزیت حزب و لابی صهیونیستها حامی روبیو است اما او درافکار سنجی ها در رده سوم قرار دارد.

4-در کمپ دموکراتها پدیده ای بنام سندرز چپ گرا ظهور کرده که با شعارهای سوسیالیستی، اصول نظام سرمایه داری آمریکا را به چالش کشیده و در عین حال بین جوانان و طبقه زیر متوسط محبوبیتی کسب کرده است. ضمن اینکه لابی صهیونیستها هم مخالف سندرز یهودی است.

5- هیلاری کلینتون مورد حمایت مرکزیت حزب دموکرات است اما او با دوچالش استفاده شخصی از ایمیل وزارت خارجه در دوران تصدیش و شائبه برخی از فسادهای مالی در بنیاد کلینتون مواجه است. در عین حال در صورت انتخاب اولین رییس جمهور زن آمریکا خواهد شد.

6-در شرایط فعلی حدود 30% آمریکاییها با حزب دمکرات،حدود 30% با حزب جمهوریخواه اما هنوز 40% مستقل از دوحزب فکر میکنند و لذا گرایش نهایی این 40% میتواند باعث نتایج غیرقابل پیش بینی انتخابات در پیش رو گردد.

اما پنج نکته راجع به کاندیداها و موضوع ایران:

1-جیک سولیوان نزدیکترین مشاور کلینتون در سیاست خارجی است. او در کاخ سفید بود و هماهنگ کننده مکالمه تلفنی اوباما-روحانی بودو تا یکسال قبل در مذاکرات هسته ای حضور داشت. بعد به دانشگاه یل رفت تا مقدمات فعالیت در کمپین کلینتون را فراهم کند. او در جلسات خصوصی گفته که سیاست هیلاری کلینتون نه به نرمی اوباما و نه به سختی بوش بلکه بینابین با مقداری گرایش به سمت اوباما خواهد بود.گری سیمور و رابرت آینهورن مشاورین هسته ای کلینتون هستند که هردو دست اندر کار مذاکرات و موافق برجام هستند.

2-یکی از اساتید دانشگاه پرینستون که بخوبی سندرز را میشناسد به من گفت که سندرز کاملا معتقد به مشی اوباما در مورد ایران و ضد نتانیاهوو طرفدار راه حل دو دولت فلسطینی و اسراییلی است.

3-هفته قبل در یک کشور آسیایی در کنفرانسی بودم که یک دیپلمات آمریکایی هم بود. من شنیده بودم که او در ستاد روبیو فعال است. در وقت تنفس از او پرسیدم که چه سیاستی را برای روبیو در مورد ایران طراحی کرده اید؟ او اول جا خورد که چگونه من خبر دارم. چون بنا نیست که دیپلماتهای شاغل در ستادهای انتخاباتی فعال باشند. بعد گفت که مارکو ربیو در مورد ایران سیاست حزب جمهوریخواه را دنبال خواهد کرد ، بسیار سخت تر از اوباما خواهد بود لاکن علیرغم شعارهای انتخاباتی اش، برجام را پاره نخواهد کرد، کانال مذاکره با ایران را نخواهد بست اما مثل کری به ایران حال نخواهد داد و خلاء ایجاد شده در روابط آمریکا و اسراییل را پر خواهد کرد.

4- ترامپ فردی قابل پیش بینی نیست اما اهل معامله است. علیرغم شعارهای تندش،اگر در کار اقتصادی با ایران و حل بحرانهای موجود منطقه ، جذابیتی ببینید بعید نیست که با ایران هم وارد معامله شود. 66% طرفداران ترامپ معتقدند که اوباما مسلمان است و حتی تبعه آمریکا هم نیست. در عین حال تدکروز بدترین گزینه است. او یک متعصب مذهبی عجیبی است حتی تندتر از بوش دوم درحدیکه خود جمهوریخواهان هم از روی کار آمدن او وحشت دارند.

5- در جریان دعوای داخلی آمریکا بر سربرجام، اکثر قریب به اتفاق سناتورهای دموکرات از باراک اوباما دربرجام حمایت کردند و ناچارا موقعیت خود را برای پیروزی در انتخابات آینده تضعیف کردند چون حمایت مالی صهیونیستها را در انتخابات بعدی از دست دادند. اکنون به قصد جلب حمایت مالی-سیاسی لابی صهیونیست ، در اعمال برخی تحریمهای جدید علیه ایران تحت عناوین تروریسم و حقوق بشرپیشقدم شده اند. لذا در این چند ماه در پیش رو با چالش لوایح تحریمهای جدید کنگره مواجه خواهیم بود.

اما پنج پیشنهاد در مورد سیاست ایران تا انتخابات آمریکا:

1- برجام را دقیق اجراء کند که بسیاری در آمریکا و اسراییل و عربستان برای خطای ایران لحظه شماری میکنند.

2- برای اینکه شکاف موجود در آمریکا در مورد ایران بعد از اوباما نیز حفظ شود، تهران باید برنامه داشته باشد تا اینکه اجماع گذشته علیه ایران در آمریکا تکرار نشود.

3- روند کاهش تشنج فعلی با آمریکا را ادامه دهد. تبادل زندانیان و آزادی ملوانان از جمله نمونه هایی هستند که هرچه بیشتر شود، کار رییس جمهور بعدی آمریکا در تشدید اقدامات خصمانه علیه ایران دشوارتر خواهد شد.

4- از فرصت باقیمانده حضور اوباما و جان کری بهره برداری حداکثری داشته باشد.اوباما چیزی برای از دست دادن ندارد و لذا آماده همکاریهای بزرگتری است. هر چه پیشرفت در روابط آمریکا و ایران در دوره اوباما بیشتر شود، مصیبت رییس جمهور بعدی برای تخریب روابط بیشتر خواهد شد. اوباما علاقه مند است که کوبا و ایران، میراث سیاست خارجی هشت سال ریاست جمهوریش باشد. درمورد لوایح تحریم کنگره هم، ضمن اینکه قدرت جلوگیری را نخواهد داشت، اما هرکدام به برجام مربوط شود را نیز وتو خواهد کرد.

5- اگر در فرصت باقیمانده ریاست جمهوری اوباما ، بحران سوریه یا یمن یا عراق باهمکاری ایران و آمریکا آبرومندانه حل شود، کار رییس جمهور بعدی برای اقدامات ضد ایران را فوق العاده سخت خواهد کرد. 

** معاون پیشین سیاست خارجی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی ایران و محقق فعلی دانشگاه پرینستون آمریکا

این مقاله در ماهنامه دیپلمات منتشر شده است.