جنگ سوریه کردها را به خودمختاری می‌رساند؟

"کردهای سوریه که مدت‌ها از سوی دمشق تحقیر می‌شدند اکنون در مأمن خود در نزدیکی مرزهای ترکیه با بهره‌مندی از شرایط و اهداف واشنگتن و مسکو در مسیر خودمختاری قرار دارند."

به گزارش ایسنا، خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشته است: با وجود نارضایتی آنکارا، نیروهای کرد از شکست مخالفان در برابر نیروهای سوری تحت حمایت روسیه در حلب استفاده کرده و به 20 کیلومتری مرز با ترکیه رسیده‌اند.

این نیروها علاوه بر این از آغاز درگیری‌های سوریه در سال 2011 همواره از عقب‌نشینی دولت از مناطق شمال شرقی تا شمال غربی این کشور استفاده کرده‌اند.

به گفته فابریک بالانش، تحلیل‌گر مسائل سوریه، کردها که اکثرا مناطق فعلی تحت کنترل خود را از چنگ داعش درآورده‌اند اکنون 14 درصد مناطق سوریه یا 26 هزار کیلومتر مربع را تحت اشغال دارند؛ رقمی که پیش از این و در سال 2012 به 9 درصد محدود بود.

دیده بان حقوق بشر سوریه، یک گروه نظارتی مستقر در انگلیس، می‌گوید نیروهای کرد همچنین سه چهارم مرز 800 کیلومتری این کشور و ترکیه را تحت کنترل دارند.

با توجه به این پیشروی‌ها به نظر می‌رسد آرزوی دیرینه کردهای سوریه برای ایجاد یک منطقه خودمختار مانند شرایط کردها در عراق محتمل به نظر می‌رسد. کردها امیدوارند با اتصال سه منطقه کردنشین عفرین، کوبانی و حلب با جیزره (جزیره) در استان حسکه بتوانند به این خودمختاری دست یابند.

موتلو سیویراوغلو، تحلیل‌گر مسائل سوریه و کردها درباره اهداف فعلی کردها می‌گوید: مهمترین هدف کردها اکنون اتصال و الحاق این سه منطقه به یکدیگر است. آنها خواهان مرکززدایی در سوریه هستند و شاید سیستم ایالتی آنها مدلی هم برای سایر قسمت‌های سوریه شود.

بالانش نیز معتقد است کردها با اتصال کوبانی و عفرین به دنبال تضمین دوام ارضی "روژاوای" خود هستند.

در نبرد آزادسازی حلب که از اوایل فوریه آغاز شده است، نیروهای کرد با حمایت مهم حملات هوایی روسیه توانستند به محاصره یک ساله عفرین به دست نیروهای جبهه النصره خاتمه دهند. برای رساندن و اتصال عفرین و کوبانی، نبرد بعدی آنها جنگ با داعش در شرق حلب خواهد بود.

برخی معتقدند در میدان جنگ کردها با نیروهای دولتی -دست‌کم تا این اواخر- همکاری نداشته‌اند و با شورشیان مخالف اسد نیز همراهی نمی‌کنند و حتی در بسیاری موارد با آنها به نبرد پرداخته‌اند. سیویراوغلو در این باره توضیح می‌دهد: از همان ابتدا کردها مسیری را پیش گرفتند که آنها را به "راه سوم" تبدیل کرد. آنها نه با نیروهای دولت و نه با نیروهای مخالف همکاری نمی‌کنند چرا که هیچ یک از این دو گروه حقوق کردها را نمی‌شناسند و قبول ندارند. در نتیجه نه نیروهای دولتی و نه مخالفان از پیشروی و فعالیت آنها خشنود نیستند.

نیروهای مخالف در این میان نیروهای یگان مدافع خلق کردها را به تامین منافع دولت از طریق اخراج مخالفان از مناطق استراتژیک حلب چون تل‌رفعت و پایگاه‌ هوایی منغ متهم می‌کنند.

صالح جمیل، یکی از مقامات حزب اتحاد دموکراتیک در این باره تاکید می‌کند: ما هیچ کاری با جنگ رژیم نداریم. ما با جبهه النصره و گروه‌هایی می‌جنگیم که استراتژی ترکیه را عملی می‌کنند چرا که آنها مناطق ما را اشغال و محاصره کرده و دست به بمباران روستاهای ما می‌زنند.

ماریا فانتاپی، کارشناس مسائل کردهای سوریه و عراق در گروه بین‌المللی بحران نیز معتقد است: اولویت حزب اتحاد دموکراتیک اکنون پیش روی در مناطق و جذب و جمع آوری متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی جهت معرفی خود به عنوان یک بازیگر سیاسی در آینده سوریه است.

نیروهای کرد ممکن است برای مذاکرات صلح مخالفان و دولت سوریه به ژنو دعوت نشده باشند اما در ژانویه میزبان نماینده واشنگتن در ائتلاف ضد داعش بودند و طی هفته‌ اخیر دفتر نمایندگی خود را در مسکو افتتاح کردند.

ترکیه که پیشروی‌های کردها برای آن یک هشدار محسوب می‌شود، بمباران مواضع کردها در سراسر مرز با سوریه را آغاز کرده است. آمریکا که بر اتحاد با ترکیه در جنگ چند ملیتی‌اش علیه داعش حساب کرده است نیز در ترکیه و عراق برای مبارزه زمینی با افراطیون به نیروهای کرد تکیه کرده است. در این میان روسیه نیز از ماه سپتامبر حمله افراط گرایان و موضع مخالفان را آغاز کرده است؛ حملاتی که به کردها این فرصت را داد تا پیشروی کنند.

سیویراوغلو در بخش دیگری از صحبت‌هایش در این باره عنوان می‌کند: مسکو نمی‌تواند کردها را نادیده بگیرد چرا که آنها قدرتی مهم هستند که با افراط‌گرایان می‌جنگند و این هم به نفع مسکو هم به نفع واشنگتن است.

مسکو همزمان با حمایت از دولت اسد به دنبال بهره‌برداری از مساله کردهاست، مساله‌ای که محل اختلاف بین واشنگتن و آنکاراست. بالانش می‌گوید، اسد احتمالا موافق حمایت مسکو از کردها نیست اما گزینه دیگری ندارد چرا که آینده‌اش به حمایت روسیه وابسته است. حتی گفه می‌شود ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه خواستار ایجاد یک منطقه خودمختار متعلق به کردها در شمال سوریه شده است. بنابراین می‌توان تفسیر کرد، کردها اکنون به عنوان نیروهای حفاظت مرزی سوریه فعالیت می‌کنند.