در آرایشگاه‌های‌زنانه تهران چه‌خبر است؟
سالن آرایش در غرب تهران، غلغله است. مشتری‌ها زیردست آرایشگران نشسته‌اند. مرجان ٢٣سال دارد؛ درحال چسباندن یک دسته موی طلایی روی سر مشتری‌اش است. او ٤سال است که در آرایشگاه اکستنشن‌کار شده. مرجان آرایشگری را روزمرگی می‌داند.
آرایشگری، حرفه‌ای که شاید در ایران به دلیل فضای زنانه اما بازش به چشم خیلی‌ها شغل باکلاسی به حساب نیاید اما پول خوبی دارد. در هر کوچه و خیابانی که آرایشگاه باز کنی، دست‌کم زنان محله مشتری‌ات می‌شوند و درآمد خوبی داری؛ آن‌قدر که این شغل توانسته در ایران جزو مشاغل پردرآمد باشد.
به گزارش صدای ایران و به نوشته شهروند، صدای موزیک در سالن آرایشگاه بلند شده؛ آرایشگران با فاصله کمی از یکدیگر مشغول آرایش صورت و موهای مشتریان‌شان هستند. به‌جای دست‌وچشم‌های‌شان بیشتر زبان‌شان کار می‌کند. مرجان همین‌طور که لایه‌لایه موهای بلوند را لابه‌لای موهای مشتری‌اش وصل می‌کند، مثل ویزیتورها محصولات جدید آرایشی و بهداشتی را تبلیغ می‌کند و آخر هر جمله‌اش یک «عزیزم» هم می‌چسباند.
«ماسک صورت استفاده کردین عزیزم؟ ماسک محافظ سرما با ترکیبی از روغن گیاه ماکادامیا و مولتی‌ویتامین، باعث میشه تو سرمای زمستون پوست صورتت خشک نشه».
زن نگاهی به پوستش در آیینه می‌اندازد، خط‌های پیشانی‌اش عمیق‌تر شده و زیر چشمانش گود رفته، می‌گوید: «سرما با پوستم این کاررو نکرده، رژیم لاغری داغونم کرد. مدام گرسنگی می‌کشم ولی لاغر نمی‌شم، آخرش هم می‌دونم، گشنه و چاق از دنیا میرم.»
فرصت به‌دست مرجان می‌افتد؛ فرصتی برای فروش محصولاتش: «واقعیتش اینه که غذانخوردن و رژیم کافی نیست. اصلا بدون مکمل نمی‌شه استایلت‌رو عوض کنی.»
او فورا با دست یکی از همکارانش را نشان می‌دهد و می‌گوید: «اونو ببین، ٩٥ کیلو بود. دکتری نبود که نرفته باشه و رژیمی نبود که نگرفته باشه. ولی از وقتی قرص لاغری‌رو با یک پودر استفاده کرد، بعد از ٤ ماه شده باربی. الانم دیگه مصرفش‌رو کنار گذاشته چون اصلا مواد اعتیادآوری نیست».
باورکردنی نبود؛ انصافا دخترک لاغراندامِ باربی‌طور، مدل تبلیغاتی خوبی بود برای قالب‌کردن هر محصولی به مشتری. سشوار صدابه‌صدا نمی‌رساند، مرجان در گوش مشتری‌اش چیزی می‌گوید و زن سرش را تکان می‌دهد؛ او هم می‌خواهد مثل هر زنی لاغر و خوش‌اندام باشد، مرجان هم دستش را خوانده بود. «مگر شیشه اعتیادآور نیست؟». «نه عزیزم». معامله جور است.
هیچ‌چیز سر جایش نیست
آرایشگاه، داروخانه نیست. ما باز هم می‌گوییم. حتی اگر بدانید، باز هم خیلی صریح توصیه می‌کنیم. از ٢سال پیش، جسته‌وگريخته خبرهایی مبنی‌بر فروش شیشه در آرايشگاه‌هاي زنانه بر سرخط خبرها نشست.
خبری که الگوی تهیه و توزیع موادمخدر در کشور را به طرز عجیبی عوض کرده بود. زنان که برای آرایش‌کردن به آرایشگاه زنانه می‌رفتند در برابر تبلیغ مصرف قرص و موادی که یک‌شبه وزن‌شان را کم کند و به قول خودشان باربی‌طور شوند، قرار می‌گرفتند؛ هنوز هم می‌گیرند. برخورد با آرایشگاه‌های متخلف اگرچه، این پیشامد عجیب و ناخوشایند را کنترل کرده اما هنوز هم این روند غیرمعمول ادامه‌دار است.
از آن روزی که خرید و فروش شیشه و قرص‌های محرک در آرایشگاه‌ها از کنترل خارج شد، خیلی از زنان ناخواسته معتاد شدند. فروش این مواد که با بسته‌بندی‌های کوچک قابل جاسازی در هر جایی هستند، تعریف خدمات ارایه شده در آرایشگاه‌های زنانه را فروپاشیدند. جالب این‌جاست که فروشنده، ویزیتور یا آرایشگر تأکید دارند که جادوی این مواد، اعتیادآور نبودن آن است.
سیمین ٣١ساله که یکی از بزرگترین معضلاتش در زندگی داشتن اضافه‌وزن است و یک‌بار در برابر پیشنهاد مصرف شیشه در یک آرایشگاه قرار گرفته می‌گوید: «خیلی وسوسه‌انگیز بود. من می‌دونستم اون ماده‌ای که به‌عنوان یک قرص لاغری پیشنهاد میدن، قرص محرک و جزو مواد اعتیادآور است ولی خیلی‌ها را دیده‌ام که با علم به این‌که این مواد همان شیشه است و می‌دانند ضرر و زیان و اعتیاد روانی‌اش چیست اما به‌خاطر تبلیغات فروشنده، قانع شده و آن را خریده‌اند.»
از نظر پزشکی، شخصی که حتی یک‌بار تجربه مصرف مخدر شیشه (مت‌آمفتامین) را احساس کند و پس از آن هم دیگر این ماده را مصرف نکند، باز هم جزو افرادی محسوب می‌شود که در تمام طول زندگی‌اش، آمادگی و ریسک بالاتری نسبت به دیگران برای معتادشدن دارد. به این معنی که تا آخر عمر هر لحظه با کوچکترین ناراحتی یا فشار به مصرف شیشه روی می‌آورد.
شنیده‌ها حاکی است از...
باورهای غلط راه‌های میانبر دارند. اعتیاد به شیشه هم یکی از همان باورهای غلط است که این روزها هرچقدر هم که درباره عوارضش صحبت می‌شود اما هنوز باورهای غلط مختص به ماهیتش را در ذهن برخی از مردم جا انداخته است.
شیشه لاغر می‌کند؟ این ماده محرک فوق‌العاده خطرناک چه کاری با متابولیسم بدن می‌کند که ساده‌انگارانه، لاغری را بهانه مصرفش قرار می‌دهند؟
شیشه تا حدودی لاغر می‌کند! چرا؟ چون روی قسمتی از مغز که مربوط به اشتهاست، تأثیر می‌گذارد و درواقع آن قسمت را مهارمی‌کند. هیچ‌کس با مصرف شیشه لاغر نمی‌شود؛ چرا؟ چون قبل از این‌که بخواهی ٥درصد از وزنت را کم کنی، دچار عوارض ناشی از مصرف شیشه می‌شوی.
اینها را سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضا در کمیته مستقل مبارزه با موادمخدر می‌گوید: «خانمی که ٨٠کیلو وزن دارد، اگر بخواهد با مصرف شیشه خودش را لاغر کند، باید یک‌ماه‌ونیم تا ٢ ماه شیشه مصرف کند تا ٥ کیلو لاغر شود. پس از این ٢ماه دیگر زمان اعتیاد روانی به این ماده فرا رسیده و فرد نه‌تنها معتاد به مصرف شیشه می‌شود بلکه رفته‌رفته عوارض مصرف نیز خودش را نشان می‌دهد. تشنج، تب‌ولرز، توهم و هذیان، اضطراب، افسردگی، اختلال شخصیتی، تغییرات پوستی، جمع‌شدن لب‌ها و تخریب دندان‌ها بخشی از تاوانی است که فرد به امید کاهش یافتن وزنش باید بپردازد. این درصورتی است که روش‌های علمی، کم‌خطر‌تر و حتی کم‌هزینه‌تری برای لاغرشدن در کنار حفظ سلامتی وجود دارد.»
آمار دقیقی وجود ندارد
مواد جدید را دیگر در دسته مخدرها مثل تریاک و مورفین قرار نمی‌دهند، حالا مواد صناعی یا محرک جا پای مواد سنتی گذاشته‌اند.
دکتر پرویز افشار، معاون کاهش تقاضا و توسعه مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با موادمخدر درباره فروش موادمحرک در آرایشگاه‌های زنانه می‌گوید: «اوایل سال ٩٢ بود که گزارش‌هایی مبنی‌بر فروش موادمحرک مثل شیشه، ریتالین و... در آرایشگاه‌های زنانه به ستاد مبارزه با موادمخدر گزارش شد.
البته تنها فروش نبود بلکه بیشتر بحث تبلیغ و ترغیب به استفاده و بعضا تحویل مواد محرک به مشتریان در برخی از این آرایشگاه‌ها بود. حقیقت امر این است با توجه به اهمیت تناسب‌اندام و زیبایی، خانم‌ها بعد از ورودشان به سالن‌های آرایشگاهی یا ورزشی ممکن است برای زیبا‌تر شدن تحت‌تأثیر حرف‌ها و تبلیغات مسئولان یا حتی مشتریان دیگر سالن‌ها قراربگیرند.
توصیه قرص‌ها یا موادی که باعث لاغری می‌شوند نخستین دلیلی است که استفاده‌کنندگان این ماده را تحت‌تأثیر قرار داده چراکه در پس این حرف ادعا می‌شود که این ماده هیچ صدمه‌ای برای بدن ندارد.
این درحالی است که قرصی که باعث لاغری می‌شود قطعا از نوع شیمیایی و محرک خواهد بود. دومین اتفاقی که می‌افتد این است که هیچ فروشنده‌ای نمی‌گوید این ماده یا قرص جزو مواد اعتیادآور است؛ مواد محرک ممکن است خیلی اعتیاد و وابستگی جسمی نداشته باشند اما از نظر روانی فرد را به خود وابسته می‌کنند تا جایی که عوارض جدی روانی ایجاد می‌کنند.
البته این به آن معنا نیست که این مواد عوارض جسمی ندارند، چراکه استفاده از آنها باعث بالا رفتن ضربان قلب، کم‌خوابی و... نیز می‌شود.
به همین خاطر کسانی که مواد محرک استفاده می‌کنند خیلی زود مهارت‌هایشان و درواقع کارآیی‌شان را از دست می‌دهند. درواقع باید گفت موادسنتی ٨ تا ١٠سال زمان می‌برد تا فرد معتاد را به آخر خط برساند اما مواد محرک این زمان را به ٢ تا ٤سال کاهش داده‌اند.»
افشار درباره اقداماتی که ستاد مبارزه با موادمخدر در رابطه با تعداد این آرایشگاه‌های متخلف و کنترل آرایشگاه‌هایی که مواد محرک به فروش می‌رسانند، می‌افزاید: «آمار دقیق و مشخصی مبنی‌بر این‌که چقدر این مواد در آرایشگاه‌های زنانه تبلیغ یا توزیع می‌شوند وجود ندارد.
از مدتی قبل وزارت بهداشت با همکاری صنف آرایشگران به آرایشگران آموزش داد تا در برابر این تبلیغات اغوا‌کننده آگاهی لازم را کسب کنند چراکه فروش این مواد اگر در کوتاه مدت برای این سالن‌ها سود زیادی داشته‌باشد اما وقتی مشتریان‌شان آلوده به اعتیاد شوند، سبک زندگی‌شان تغییر خواهد کرد و در درازمدت قطعا مشتریان خود را از دست خواهند داد.
بررسی‌های میدانی ما نیز نشان می‌دهد در چند ماه اخیر تبلیغات و توزیع مواد در آرایشگاه‌های زنانه کمتر شده است. از طرفی اماکن و وزارت بهداشت و درمان جلساتی را داشته‌ایم.
حتی وزارت بهداشت از زنان ورزشکار مشهور که در زمینه ورزش‌های رزمی فعالیت می‌کردند دعوت کرد تا در تبلیغات بگویند ما بدن‌های قوی و پیشه رفتارهای ورزشی داشته‌ایم بدون این‌که از موادی مثل شیشه و مواد محرک استفاده‌کنیم.»
دهه دغدغه‌های اجتماعی است. دهه‌ای که هنوز به میانه راه نرسیده و تنها ٤سال را پشت‌سر گذاشته، حالا نشانه‌هایی دارد که به وضوح می‌توان دغدغه‌هایش را احساس کرد. دهه‌ای که از یک‌سو درباره آمار طلاق در آن هشدار می‌دهند و از سوی دیگر آمارهای جسته‌وگریخته و بعضا غیررسمی، حاکی از سونامی اعتیاد است.
درنهایت از آن ٢سال قبلی که شنیدیم آرایشگاه‌ها هم بازار مكاره‌ای برای خرده‌فروشی مواد شده‌اند، می‌گذرد. اگرچه آن‌روز‌ها اين پدیده تازه بود اما فرهنگی بین درون و بیرون انسان وجود دارد که قابل پیش‌بینی نیست؛ فرهنگی غلط که توانایی ترویج دارد و تا باورهای اشتباه اصلاح نشوند و برای باورهای غلط، فرهنگ استفاده از مسیری درست، جایگزین نشود؛ آرایشگاه که هیچ، حریم خانه‌ها هم می‌توانند ناامن شوند.