انتخابات رقابتی و ملت سازی

صدای ایران - طاهر اصغر پور: مساله «ملت سازی» به معنای کاهش وجوه اختلاف بین مردمانی که در سرزمین خاصی زندگی می کنند و افزایش وجوه اشتراک و ایجاد رابطه و همبستگی یا همگرایی بین آنها در بحث توسعه ی سیاسی جایگاه خاص و مهمی دارد. در قرنهای شانزده و هفده میلادی دولتهای مطلقه اروپای غربی توانستند زبان، مذهب و احساسات مشترک ملی در بین مردم خود به وجود آورند. در کشورهای جهان سوم تلاشهای زیادی صورت گرفته تا  پروژه ی«ملت سازی» قرین موفقیت شود ولی مسئولین و سیاستمدران این کشورها نتوانسته اند در این امر مهم موفقیت خوبی به دست بیاورند و همین امر تنشهای اجتماعی را به وجود می آورد  و نتیجه ی آن هدر رفتن انرژی و توان دولتهاست.

یکپارچگی ملی زمینه ی مشروعیت سیاسی را نیز تقویت می کند. اگر در سرزمینی تفرقه ی قومی و ملی و مذهبی وحود داشته باشد، هر یک از گروههای اجتماعی معیار خاصی را مبنای مقبولیت رژیم سیاسی قرار می دهند. دولتهای جهان سوم به افسانه ها و ایدئولوژی های عجیب و غریب  متوسل می شوند تا آن را مبنای ملیت خود قرار دهند. مثل گرگ خاکستری برای ترکها، یا چهره های کریه تاریخ مثل تیمور لنگ برای ازبکها یا افسانه ی صهیونیزم برای یهودیها. ملت کبیر ایران که سه هزار سال تاریخ مشترک، هزار سال ادبیات فارسی، دهها سمبل زیبا مثل نوروز و مذهب شیعه و سنی را پشتوانه ی وحدت ملی خود دارد نیازی به ابداع افسانه یا توسل به نمادهای انتزاعی ندارد، اما نیازمند دولت و حکومتی خبیر و آینده نگر است که زمینه گسترش ارتباطات، اعتلای آگاهیهای تاریخی و تقویت نمادهای ملی و خاطرات تاریخی را فراهم سازد تا کردها که زیر ستم حکومتهای بیگانه پرستِ گذشته، از جوهر ملی خود غفلت کرده اند، بدانند که خود چکیده ی تاریخ ایرانند و جوانان ترک ایران که گاه زیر تبلیغ بیگانگان و بیگانه پرستان از قدر و قیمت خود غافل مانده اند با شعر شهریار شیرین سخن بدانند که؛

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو                         پور ایرانند و پاک آئین نژاد آریان

اختلاف لهجه ملیت نزاید به هر کس                        ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان

مادر ایران ندارد چون تو فرزندی دلیر                     روز سختی چشم امید از تو دارد همچنان

ملت سازی برای کشور و جامعه ای چون ایران نیز با چالشهایی روبروست، تنوع زبانی، قومی و فرهنگی می تواند از این چالشها باشد، ولی همچنان که اشاره شد در طول تاریخ این اختلافهای فرعی تحت الشعاع یک مولفه ی بسیار اساسی قرار گرفته اند و آن «داشتن سرزمینی با خاطرات مشترک تاریخی و ادبی» است که توانسته است از فروپاشی آن در برابر هجوم وحشتناک اسکندر مقدونی، اعراب و مغول و....نجات دهد. اما در عصر مدرن یکی از مهمترین عوامل همگرایی در بین اعضای ملتی که از تنوع قومی، زبانی، عقیدتی و... برخوردار است، وجود نظام سیاسی و اجتماعی عادلانه است طوری که برابری های سیاسی و اجتماعی را نهادینه کند. انتخابات مجلس به عنوان یک زیر نظام سیاسی در صورتی که پتانسیل لازم و کافی  را برای  حضور احزاب، نهادها و افراد داشته باشد و آنها بدانند که حضور و مشارکتشان در این امر می تواند موجب تحول و پیشرفت کشور شود، آنگاه زمینه را برای افزایش همگرایی  و تبعاً توسعه و پیشرفت فراهم کند، و قطعا توسعه و پیشرفت یک کشور موجب کاهش شکافهای اجتماعی شده و دوام و قوام ملت- دولت را افزایش می دهد.