در چالش «دمای ١٨ درجه» قرار است چه اتفاقی بیفتد؟

توجه نکردن به بهینه‌سازی موتورخانه‌ها، آنها را به یکی از منابع عمده تولید آلایندگی در کلانشهرهای کشور بدل کرده که هر واحد آن می‌تواند سالانه ٥٠ تن آلاینده تولید کند سال گذشته میزان آلایندگی ‌هزار موتورخانه در شهر تهران، اندازه‌گیری و مشخص شد همه این موتورخانه‌ها مشکل آلایندگی دارند یکی از روش‌های برون‌رفت از پدیده آلودگی هوا در کلانشهرها به‌ویژه تهران، مشارکت اجتماعی در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت است.

به گزارش شهروند، «دمای ١٨ درجه» توپ مبارزه با انتشار آلاینده‌ها را به خانه‌ها انداخت. پس از سه هفته نفس تنگی و آسمان تیره و تار، معصومه ابتکار مردم را به چالشی دعوت کرد تا در کاهش انتشار آلاینده‌ها نقشی بازی کنند و آسمان آبی را به خودشان هدیه دهند. رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، در صفحه تلگرام خود، با اعلام راه‌اندازی چالش «دمای ١٨ درجه» تصاویری از نامه‌نگاری‌های انجام شده با دستگاه‌های مختلف را برای تنظیم دمای هوا منتشر کرد.

او در این پیام از دولتمردان و عموم مردم خواست که برای مقابله با آلودگی هوا و تلاش‌های جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای و افزایش دمای هوا، به چالش ملی «دمای ١٨ درجه» بپیوندند. او در نامه‌ای به معاونان ریاست‌جمهوری، وزرای وزارتخانه‌ و استانداران سراسر کشور نوشت: «نظر به افزایش میزان آلودگی هوا در روزهای اخیر در کلانشهرها و دیگر شهرهای کشور و لزوم کاهش میزان مصرف انرژی که تأثیر بسیار زیادی در تولید آلودگی در بخش‌های مختلف صنعتی، خدماتی و اداری دارد و در اجرای مفاد بخشنامه اخیر معاون اول رئیس‌جمهوری و ماده ١٥٠ قانون برنامه پنجم خواهشمند است دستور فرمایید در فصل زمستان ضمن انجام معاینه فنی موتورخانه‌ها، دمای فضاهای بسته، ساختمان‌های تابعه در کل کشور طی ساعات کاری در اتاق‌ها از ٢١ درجه و در راهروها و فضاهای سرپوشیده از ١٨ درجه سانتیگراد بیشتر نبوده و از روشن بودن دستگاه‌های گرمایشی و مصرف‌کننده سوخت در روزهای تعطیل جدا خودداری شود.»

نخستین کسی که در کابینه به این چالش «بله» گفت، دیگر زن کابینه یازدهم، شهیندخت مولاوردی بود. معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده به این چالش پیوست و در کانال تلگرامی خود از چالش «دمای ١٨ درجه» حمایت کرد. او در پیام خود نوشت، شما را به چالش «دمای ١٨ درجه» دعوت می‌کنیم. به این چالش ملی برای مقابله با آلودگی هوا و کمپین جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای بپیوندیم.

در روزهای گذشته چالش «دمای ١٨ درجه» در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های تلگرامی دست به دست می‌شود و هنوز از استقبال مردم از این چالش خبری نیست. مردم هم نمی‌دانند که برای پیوستن به این چالش باید چه اقدامی انجام دهند. حتی برخی می‌پرسند، آیا با دماسنج دمای خانه را کنترل کنیم و اگر بالاتر از ١٨ درجه بود، بخاری یا رادیاتور را کم کنیم؛ کفایت می‌کند؟ این پرسش‌ها که در گروه‌های تلگرامی مطرح می‌شود، غالبا بی‌پاسخ هستند. دراین‌باره محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش محیط‌زیست استان تهران با اشاره به این‌که ‌سال گذشته میزان آلایندگی‌ هزار موتورخانه در شهر تهران اندازه‌گیری شد، به «شهروند» می‌گوید: «بررسی‌های انجام شده روی این‌ هزار موتورخانه نشان داد که تمامی این موتورخانه‌ها مشکل آلایندگی دارند. به دلیل سهمی که این بخش در آلودگی هوا دارد، باید برای این بخش فکری کرد. یکی از راهکارها کاهش دمای منازل و کاهش درجه موتورخانه‌هاست.»

او درباره کارهایی که مردم می‌توانند برای پیوستن به کمپین «دمای ١٨ درجه» انجام دهند، هم می‌گوید: «یک راهکار، کاهش دمای منازل و کاهش درجه موتورخانه‌هاست و راهکار دیگر هوشمندسازی موتورخانه‌ها و تنظیم آن است که می‌تواند به کاهش مصرف انرژی و کاهش تولید آلاینده‌ها منجر شود.»

او درباره این‌که مردم چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند هم یادآوری می‌کند که «قرار است شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کارهایی در زمینه هوشمندسازی موتورخانه‌ها و تنظیم آنها انجام دهد. شنیده‌ام که این شرکت درباره تنظیم موتورخانه‌ها و هوشمندسازی آنها اطلاعاتی روی سایت خود قرار داده است.»

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست درحالی اعضای کابینه، دستگاه‌های دولتی و مردم را به کمپین «دمای ١٨ درجه» دعوت کرده است که چند روز پیش شبکه اطلاع‌رسانی نفت و انرژی در گزارشی از وضع تولید آلایندگی در کلانشهرهای کشور، اعلام کرد که «توجه نکردن به بهینه‌سازی موتورخانه‌ها، آنها را به یکی از منابع عمده تولید آلایندگی در کلانشهرهای کشور بدل کرده که هر واحد آن می‌تواند سالانه ٥٠ تن آلاینده تولید کند. امروزه یکی از منابع تولید آلودگی هوا در کشور منابع ثابت مثل موتورخانه‌های گرمایشی، بخاری‌ها، آبگرمکن‌ها و نیروگاه‌ها هستند که متاسفانه چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند و متاسفانه درحالی‌که تجهیزات گرمایشی و سرمایشی از منابع مهم آلودگی هوا در کلانشهرها به‌ویژه تهران به شمار می‌روند، عمده تمرکز منتقدان به آلایندگی ناشی از خودروها معطوف شده است.» بر طبق این گزارش، مطابق ممیزی‌های انرژی انجام شده، متوسط مصرف سالانه گاز در ساختمان‌های اداری و تجاری معادل ٢٦ مترمکعب به ازای هر مترمربع است که با احتساب یک‌هزار متر مربع برای یک واحد اداری و تجاری، مصرف سالانه متوسط یک موتورخانه ساختمان، معادل ٢٦‌هزار مترمکعب گاز است؛ بنابراین میزان آلایندگی ناشی از فعالیت هر موتورخانه معادل ٥٠ تن در‌ سال است که رقم قابل توجهی است.

مطابق استاندارد ملی ١٦٠٠٠، میزان تولید NO و CO نباید به ترتیب از ١٧٠ و ١٠٠ میلی‌گرم به ازای هر کیلووات ساعت انرژی مصرفی تجاوز کند؛ درحالی‌که خروجی دودکش واحدهای اداری و تجاری بیش از ده برابر این مقادیر است. برآوردها نشان می‌دهد با بهینه‌سازی مصرف انرژی در موتورخانه‌ها می‌توان میزان انتشار آلاینده‌ها را ٣٠ تا ٥٠‌درصد کاهش داد.

با توجه به آن‌که برنامه‌های «کاهش مصرف انرژی» توأم با کاهش آلودگی زیست‌محیطی است، بنابراین اقدام شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت به منظور افزایش کارآیی ٦٠٠‌ هزار موتورخانه کشور با توجه به استقرار بخش اعظم موتورخانه‌ها در کلانشهرها گامی موثر در کاهش آلودگی هوا به شمار می‌رود. اجرای کامل این طرح در ٥٠٠‌ هزار واحد موتورخانه ساختمان‌های مسکونی و ١٠٠‌ هزار واحد موتورخانه ساختمان‌های اداری مصرف سالانه انرژی را در این واحدها تا دو ‌هزار و ٥٠٠‌ میلیون مترمکعب گاز طبیعی کاهش و به تبع آن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را نیز تا ٤,٨‌ میلیون تن معادل کربن کاهش می‌دهد که کاهش ٥٤‌ میلیون دلاری هزینه‌های اجتماعی و بهداشتی را به دنبال خواهد داشت.

در این گزارش اشاره شده است که یکی از روش‌های برون‌رفت از پدیده آلودگی هوا در کلانشهرها به‌ویژه تهران، مشارکت اجتماعی در طرح‌های بهینه‌سازی مصرف سوخت است که با مراجعه به سامانه www.behsama.ir و ثبت‌نام ساختمان می‌توان گام نخست را برداشت. با مشارکت اجتماعی در طرح افزایش کارآیی موتورخانه‌های کشور که به صورت رایگان در ساختمان‌های پرمصرف اجرا خواهد شد، می‌توان نقش موثری در کاهش آلاینده‌های زیست محیطی ایفا کرد.