فخرالدینی: ابوالحسن صبا تاثیرگذارترین فرد در موسیقی ایرانی است

فرهاد فخرالدینی رهبر ارکستر ملی ایران و از شاگردان استاد صبا معتقد است: صبا خدمت خیلی زیادی به موسیقی انجام داد و مهمترین آن این است که علاقمندان به موسیقی را بااصول آن آشنا کرد.

به گزارش ایسکانیوز، فرهاد فخرالدینی رهبر ارکستر ملی ایران و از شاگردان استاد صبا درباره ایشان گفت: یکی از چهره های درخشان و تاثیرگذار موسیقی ما بدون شک استاد ابوالحسن صباست. ایشان در عمر پرمایه خود شاگردان خیلی زیادی تربیت کرد که خود من هم افتخار این را داشتم که از آخرین شاگردهای ایشان باشم. ایشان خدمت خیلی زیادی به موسیقی انجام دادند و مهمترین آن این است که علاقمندان به موسیقی را با اصول آن آشنا کرد. با ردیف موسیقی که مهمترین گنجینه موسیقی ماست آشنا کرد.

وی ادامه داد: همچنین صبا با چاپ کتاب هایش در آن زمان سبب شد بسیاری از کسانی که علاقمند به موسیقی ایرانی بودند، از طریق کتاب های استاد صبا با ردیف موسیقی ایران آشنا شوند و به نظر من این خدمت بسیار بزرگی بود. خود ایشان در آن زمان می گفت که به طور مستقیم و غیر مستقیم 2000شاگرد دارد. البته به خاطر همین کتابهایشان هم می گفت چون این کتاب های ایشان توسط شاگردانش در آموزشگاه های موسیقی تدریس می شد.

رهبر ارکستر ملی ایان اضافه کرد: ایشان بسیار انسان شریف و بزرگواری بود . ابوالحسن صبا به معنی واقعی کلمه بزرگمنش بود و مناعت طبع داشت. انسانی بزرگ بود و طبعی بزرگ داشت. بعدها هم دیدین که شاگردانی که تربیت کرد اکثرشان در عرصه موسیقی خوش درخشیدند و آهنگ های خوبی ساختند. دستمایه اصلی و آن انگیزه اصلی در این موسیقی از خود صبا بود که چنین شاگردان باذوقی تربیت کرد.

فخرالدینی در خصوص شاگردان صبا نیز گفت: تمام کسانی که شاگرد صبا بودند چهره های معروفی شدند مثل مهدی خالدی، علی تجویدی، همایون خرم و حبیب الله بدیعی و خیلی های دیگر که ملودی های بسیار زیبایی در طول تاریخ موسیقی خلق کردند و این ملودی ها هنوز ورد زبان کسانی است که با آن موسیقی آشنایی دارند. تاثیرگذارترین انسانی که به نظر من در موسیقی ایرانی وجود داشته بدون شک ابوالحسن صباست.

این آهنگساز و موسیقیدان درباره نقش خانواده صبا در شکلگیری شخصیت او نیز اظهار داشت: اصولا موسیقی را باید از سنین کودکی آغاز کرد. خانواده ایشان خانواده هنردوستی بود و منزل ایشان محل رفت و آمد بزرگان موسیقی بود و پدرشان با اکثر نوازندگان و آهنگسازان آن زمان آشنایی داشت. به همین خاطر نسبت به پرورش و تربیت فرزند خود نیز قدم اصلی را برداشتند و تربیت موسیقایی او را به آدمی سپرد که خود شخصیت ممتاز موسیقی است و او کسی جز میرزاعبدالله نیست. صبا سه تار را نزد میرزاعبدالله فراگرفت. و خودش هم سخت کوش و عاشق موسیقی بود.

به گزارش ایسکانیوز استاد ابوالحسن صبا فرزند ابوالقاسم کمال السلطنه بود که مردی ادیب و هنردوست بود و خود سه تار می نواخت. صبا در مدرسه آمریکایی تهران (البرز فعلی) تحصیل کرد اما علاقه او به هنر بخصوص به موسیقی مجال پایان دادن به تحصیل را به اونداد. او در جوانی به مدرسه کمال‌الملک رفت و نقاشی را فرا گرفت. هم‌چنین، در رشته‌هایی مانند سوهان‌کاری، نجاری، ریخته‌گری، معرق‌کاری و خاتم‌کاری مهارت کسب کرد که بعداً در ساختن آلات موسیقی به کار بست.

او در سال ۱۳۰۶ از طرف استاد علینقی وزیری مأمور شد تا در رشت مدرسه‌ای مخصوص موسیقی تأسیس کند و نزدیک به ۲ سال در رشت ماند و در آنجا ضمن آموزش موسیقی، به روستاها و کوهپایه‌های شمال رفت و به جمع‌آوری آهنگ‌های محلی پرداخت و ارمغان‌هایی از این سفر به همراه آورد.

صبا در نواختن همه سازهای موسیقی ردیف چیرگی پیدا کرد و تمام سازهای ایرانی همچون سنتور، تار، سه‌تار، تنبک، نی، کمانچه، ویولن و نیز پیانو را در حد استادی می‌نواخت ولی ویولن و سه‌تار را به عنوان سازهای تخصصی خود برگزید. سپس در مدرسه عالی موسیقی به شاگردی علی‌نقی وزیری درآمد و تکنواز ارکستر او شد. در سال ۱۳۱۸ که رادیو تهران تأسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی همچنان در هنرستان موسیقی مشغول آموزش و پژوهش در زمینهٔ موسیقی بود و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و به علاقه‌مندان آموزش می‌داد.

استاد حسین دهلوی از خاطرات خود با استاد ابوالحسن صبا می گوید: درحدود نیمه دوم سال 1323 بود که برای ادامه فراگیری موسیقی ایرانی به نزد استاد صبا رفتم، من در آن ایام هفده ساله بودم و از شش سال قبل از آن موسیقی را نزد پدرم آغاز کرده بودم و کم و بیش شناختی از آوازها و دستگاه های موسیقی ایرانی داشتم. از آن پس نیز نزد استاد صبا آموزش این هنر را ادامه دادم. بعدها که در رشته اصلی خود یعنی آهنگسازی نزد استادان دیگر کارکردم باز هم در کنار استاد صبا قرار گرفتم... استاد صبا در29 آذرماه 1336 چشم از جهان فرو بست و ما را تنها گذاشت ولی بد نیست گفته شود که او تا 25آذرماه همان سال (یعنی چهار روز قبل از فوتش) برای کار با ارکستر در تالار تمرین حضور داشت و امضایش در دفتر حضور و غیاب ارکستر بعد از 34سال گواه بر این موضوع است و خاطره وظیفه شناسی و علاقمندی اش را به این هنر زنده نگه می دارد.

او چهل سال تمام ساز نواخت، تعلیم داد، در ارکسترها شرکت کرد، کتاب نوشت و درتمام جریان‌های موسیقی ایران تأثیر مستقیم و مثبت داشت. وی در تمام رشته‌های موسیقی ایران و حتی سایر هنرها همچون ساختن ساز و نقاشی و ادبیات مهارت داشت، زبان انگلیسی می‌دانست و دانشنامه‌ای جامع از علم و عمل موسیقی ایرانی بود. مکتب نوین موسیقی ایرانی که از درویش خان آغاز شده بود با صبا به اوج رسید وشاگردان صبا نیز پیرو راه او شدند.

ابوالحسن صبا در 29 آذر ۱۳۳۶ و به علت ناراحتی قلبی در ۵۵ سالگی درگذشت.