مشکل های جنسی؛ تشخیص و درمان

شناخت، تشخیص و درمان مشکل ها و ناتوانی های جنسی یکی از اصلی ترین روش هایی است که می تواند سبب کاهش پدیده ی شوم طلاق و در نهایت بهبود سلامت عمومی شود اما امروزه به این موضوع مهم و بنیادی توجه مورد انتظار نشده است.

زمانی که کارشناسان اعلام می کنند حدود ۵۰ درصد از زنان و مردان ایران از اختلال های جنسی رنج می برند به این معنا است که درد مرموزی در جامعه و خانواده ها وجود دارد. از این رو انتظار منطقی و نیاز جامعه این است که مسوولان مربوط برای این موضوع مهم سیاست گذاری و برنامه ریزی کنند و مردم به ویژه جوانان آموزش لازم را ببینند.

به گفته ی کارشناسان و روان شناسان حدود ۵۰ درصد طلاق ها در ایران به دلیل مسایل و اختلالات جنسی است و این روند رو به افزایش است. به یقین افزایش نرخ طلاق در کشورمان پیامدهای ناهنجار فردی و اجتماعی را به همراه دارد.

از نگاه صاحبنظران، ناتوانی های جنسی به مجموعه ی وسیعی از اختلال های عملکرد جنسی گفته می شود که به دنبال آن ها رضایت مرد و زن از رابطه ی زن و شویی کاهش می یابد. چرخه ی پاسخ جنسی انسان فرایندی جسمی و کالبدی (فیزیولوژیک) دارد که مراحل برانگیختگی، تهییج، اوج لذت جنسی و فرونشینی را شامل می شود. اختلال های جنسی مشکل هایی هستند که در این چرخه رخ می دهند (۱).

آن چه در این میان اهمیت می یابد این است که گفته شده شایع ترین بیماری در جامعه های مختلف از جمله ایران، ناتوانی جنسی است. این در حالی است که مبتلایان به دلیل نداشتن اطلاعات و آگاهی کافی در مورد روش های درمانی درست و بدون خطر تنها یک درصدشان درمان می شوند.

به نظر کارشناسان، رابطه ی جنسی و مسایل مربوط به آن همانند دیگر مسایل زندگی امری عادی است و باید در ارتباط با این موضوع همه ی افراد به ویژه جوانان و نو جوانان آگاهی کامل داشته باشند. متاسفانه در کشور ما به دلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی، بسیاری از خانواده ها از گفتن مسایل مرتبط با این موضوع به نوجوانانشان خودداری می کنند. آنان نیز ناآگاهانه روش نادرست را انتخاب می کنند و در آینده با مشکل های زیادی در زندگی زن و شویی و اجتماعی رو به رو می شوند.

در این ارتباط و با توجه به حساس بودن و اهمیت موضوع، پایان هفته ی گذشته «کارگاه آموزشی تشخیص و درمان مشکلات جنسی» به عنوان نخستین دوره ی کوتاه مدت کاربردی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه ی تخصصی روان شناسی به وسیله ی «موسسه ی آموزش عالی روان شناسی کاربردی مدت» در تهران برگزار شد.

«موسسه ی آموزش عالی مدت» تنها موسسه آموزش عالی روان شناسی کاربردی در ایران است که با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با هدف آموزش مهارت ها و ارتقای دانش حرفه ای روان شناسان، مشاوران و متخصصان حوزه سلامتِ روان کشور و نیز بهبود سلامت افراد جامعه و ارتقای احساس بهزیستی عمومی تاسیس شده است. این موسسه برای دوره ها و کارگاه های آموزشی در حوزه ی روان شناسی، مدرک مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را اعطا می کند.

«موسسه ی آموزش عالی مدت» از روز سه شنبه سی ام اردیبهشت ماه تا یکم خرداد ماه جاری به مدت سه روز کارگاه آموزشی تشخیص و درمان مشکلات جنسی را با حضور «محمد علی بشارت» فوق تخصص Sex Therapy (درمان مشکل جنسی) از دانشگاه لندن و استاد دانشگاه تهران، در محل دانشکده ی روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران برگزار کرد.

«علی معصومیان» رییس مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص در حاشیه ی کارگاه آموزشی تشخیص و درمان مشکل های جنسی، در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا، برنامه های سال ۱۳۹۳ خورشیدی مرکز یاد شده در حوزه ی روان شناسی را تشریح کرد و گفت: مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص به عنوان نماینده ی وزارت علوم در حوزه ی آموزش های عالی کوتاه مدت، برنامه ریزی صورت داده است که به دوره های مربوط به راه های تشخیص و درمان معضل های جنسی بیش از پیش بپردازد تا خانواده ها، دانشجویان و گروه های مختلف اجتماعی به اهمیت این دوره ها پی ببرند.

وی افزود: ما در صدد هستیم گواهینامه ها را جایگزین مدرک های بلندمدت کنیم. این اتفاق زمانی خواهد افتاد که جامعه ببیند که در دوره ای کوتاه مدت، فرد توانسته است مهارتی کاربردی را کسب کند تا این که چند سال آموزش ببیند و در پایان مشخص نباشد به مهارت منجر خواهد شد یا خیر، ضمن این که دانشجویان دانشگاه ها بیشتر در بازار کار با مشکل روبرو می شوند.

رییس مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص، از کارگاه آموزشی «تشخیص و درمان مشکلات جنسی» به عنوان نخستین دوره ی کوتاه مدت کاربردی مصوب وزارت علوم در حوزه ی تخصصی روان شناسی بازدید کرد و گفت: آن چه بازار کار به آن نیاز دارد، مهارت هایی است که ما به آن ها در قالب دوره های مهارت آموزی کوتاه مدت، آموزش های ناب می گوییم؛ آموزش هایی که از زیادآموزی و بی ارتباط آموزی پرهیز می کند و به فرد مهارت های ویژه، آموزش می دهد.

معصومیان خاطرنشان کرد: کسی که در این دوره ها شرکت می کند یک بسته ی آموزشی مثل کارگاهی که به وسیله ی «موسسه ی مدت» در حوزه روان شناسی برگزار شد دریافت می کند، در یک زمینه ی مشخص یک سری آموزش های خاص در ساعت های محدود می بیند و این مهارت را به کار می بندد و اگر به مهارت دیگری نیاز داشت، بسته های دیگری را دریافت می کند.

وی گفت: ما در نظام آموزشی سنتی مجبوریم یک سلسله آموزش هایی را پشت سر بگذاریم به طوری که طول زمان ما را مدرک دار کند و نه محتوای مطالب مفید را به ما بیاموزد. اما در دوره های آموزش عالی آزاد کوتاه مدت، عامل موثر، محتوا خواهد بود البته در زمانی کوتاه. در این دوره ها بر اساس نیاز جامعه - برای نمونه آشنایی با راه های تشخیص و درمان اختلالات جنسی - یک محتوا طراحی و آموزش داده می شود و ممکن است پس از مدتی این محتوا اعتبار خود را از دست بدهد و براساس نیاز تازه (جدید)، دوباره طراحی ها صورت گیرد.

رییس مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص گفت: هدف گذاری دوره هایی مانند راه های تشخیص و درمان مسایل و مشکل های جنسی، نیاز جامعه است و نه تقاضای جامعه. اما اگر دوره ای معرفی شود که دکترای پیوسته در رشته ای غیرکاربردی دهد، شمار زیادی به سمت و سوی آن سرازیر می شوند بدون توجه به این که به نیاز آن در جامعه توجه کنند. اما اگر دوره ی آموزش عالی کوتاه مدت ۴۰۰ ساعته در مورد روان شناسی کودک ارایه شود، هر کسی در این دوره ثبت نام نمی کند مگر آن که بداند در آینده و پس از گذراندن دوره در جایی برایش کاربری خواهد داشت. مجموع این ها را «آموزش های ناب» می گوییم که مرکز به سمت زمینه سازی برای طراحی آن در حرکت است و بخش ها و سازمان های متقاضی می دانند که این سری آموزش ها در کجا نیاز است.

وی گفت: در نظام (سیستم) آموزش عالی یک گروه دوره های آموزشی را برای دیگران طراحی می کند بدون در نظر گرفتن نیاز جامعه و بازار کار در حالی که در آموزش های کوتاه مدت و آموزش های تک پودمان نیاز واقعی و تقاضای بازار مشخص می کند که چه بخشی باید نوشته و آموزش داده شود.

معصومیان با تاکید بر این نکته که در سال ۹۳ این آموزش ها ارتقا و گسترش خواهد یافت افزود: برنامه های ویژه ی ما برای موسسه های آموزش عالی آزاد که در حوزه ی روان شناسی فعالیت می کنند در کمیته های خاصی تدوین می شود. هر زمان که احساس کنیم نیاز خاصی وجود دارد و جایی نیست که این نیاز را برآورده سازد ما در مرکز، برای بررسی آن مورد آموزشی خاص، کمیته های ویژه ای را تشکیل می دهیم.

وی گفت: در زمان حاضر ۱۰ کمیته ی تخصصی داریم که بحث روان شناسی در آن غایب است که با گفت وگوهایی (مذاکراتی) که انجام شد نیاز آن احساس می شود که با کمک «موسسه ی مدت» کمیته ی تخصصی روان شناسی نیز تشکیل می شود. این کمیته بازوی مشاوره ای و تخصصی کمیسیون برنامه ریزی درسی آموزش عالی کوتاه مدت مهارتی است که در رده بالاتر آن، شورای برنامه ریزی درسی قرار دارد.

معصومیان گفت: این کمیته نیازهای خاص این شاخه را شناسایی و سندسازی و بر اساس آن سرفصل تهیه می کند، برنامه ریزی برای ارایه را انجام می دهد و سپس به عنوان یک سند تصویب می شود و این سند می بایست در طول زمان به روز شود. به طور معمول چون در دوره های آموزش عالی سند سازی انجام نمی گیرد، این تجربه ها ممکن است پس از مدتی از میان برود.

رییس مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص تصریح کرد: بازار آموزش عالی آزاد کوتاه مدت در حال داغ شدن است و متاسفانه همین امر سبب شده تا غیرمجازها نیز ورود پیدا کنند. از حدود ۲ سال پیش مشخص شد متولی آموزش های عالی کوتاه مدت در کشور چه سازمانی است و زمانی که مرجع مربوط مشخص شود به یقین کسانی که خارج از این روال مجوزی بگیرند قابل تشخیص هستند. بدین معنا که ما ابتدا پایه ها و شورای ساماندهی آموزش های عالی آزاد را در وزارت علوم تشکیل دادیم و بالاترین مرجع مرکزی برای این قضیه ایجاد شد. سپس بحث های سندسازی و ایجاد سرفصل، اصلاح فرایندهای تولید محتوا و استانداردسازی محتواها را شروع کردیم و ادبیات تک پودمان را گسترش دادیم و مرجع تصویب این دوره ها مشخص شد و در همین راستا در سال ۹۲ در مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص بیست و هفت میلیون نفر ساعت مجوز برگزاری دوره های آموزش عالی کوتاه مدت تصویب و صادر شد که این مجموع ساعت ها از کل مجوزهای صادر شده در سال های پیش بیشتر بوده است.

وی گفت: کارهای زیرساختی که لازم بود، انجام گرفت. در مرحله ی بعد مشخصه های مراکزی که مرجع قانونی این دوره های کوتاه مدت هستند اعلام شد؛ اقدامی که تا پیش از آن انجام نشده بود. قدم بعدی مرکز، فرهنگ سازی مراجعه نکردن به مراکز غیر قانونی است و از مجریان این دوره ها خواهیم خواست که در صورت تمایل به فعالیت با موسسه های قانونی همکاری کنند و در نهایت اقدام های بازدارنده شامل صدور تخلف، اخطار و پلمپ مرکز را پیش خواهیم برد. تا کنون فعالیت بیش از ۱۰۰ مجری غیر مجاز را در حوزه های مختلف متوقف کرده ایم و اینها همه نشان دهنده این است که عزمی راسخ وجود دارد تا این وضعیت ساماندهی شود.

معصومیان گفت: نیاز به آموزش های خاص مانند آشنایی با مشکلات جنسی و راه های تشخیص و درمان آن احساس می شود اما می بایست در مسیر قانونی خود صورت گیرد. هر جا صحبتی از آموزش های عالی باشد تولیت آن با وزارت علوم است که در زمان حاضر این تولیت به ما سپرده شده و ما به آن حیطه ورود خواهیم کرد و به یقین می بایست مجوزهایی از آموزش عالی دریافت شده باشد تا آن دوره رسمیت یابد و گواهی آن قابل دفاع باشد. گواهینامه هایی که به نام سازمان فنی حرفه ای، مراکز مشاوره یا حتی دانشگاه ها صادر می شود غیر قانونی هستند. حتی دانشگاه ها نیز نمی توانند مجوزی صادر کنند چرا که خودشان از وزارت علوم مجوز فعالیت دریافت کرده اند. تنها راه ارایه دوره های با مدرک معتبر از طرف مراکز نام برده، تغییر کاربری و یا همکاری با موسسه های آموزش عالی است که از طرف مرکز آموزش های عالی آزاد و خاص معرفی شده اند.

در پایان دوره ی سه روزه ی «راه های تشخیص و درمان مشکلات جنسی» شماری از کارشناسان و نیز مجتبی باقری از اعضای هیات امنای موسسه ی آموزش عالی روان شناسی کاربردی مدت، سخنرانی و شرکت کنندگان گواهینامه ی پایان دوره را دریافت کردند.