ایران در نبرد با داعش

بنا به نظر منابع ارشد دیپلماتیک پس از قتل‌عام پاریس، به احتمال زیاد ایران به‌عنوان عضوی از ائتلاف در نبرد علیه داعش شرکت می‌کند. همچنان‌که تجدیدنظر [در نحوه هماهنگي] بین روسیه و غرب در تلاش برای شکست‌دادن گروه داعش شروع می‌شود، ميل ایران برای ایفای نقش در این منازعه [سركوب داعش] و در نتیجه، گذر‌کردن از فضای سرد دیپلماتیک می‌تواند برآورده شود. فرانسوا اولاند پس از حملاتی که جان ١٣٢ نفر را گرفت، اعلام کرده که «فرانسه در جنگ» و خواهان تشکیل یک جبهه متحد علیه داعش است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوري ایران، در تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری فرانسه تأکید کرده که «نبرد علیه  تروریسم و داعش دارای اهمیتی خاص است و با همه توان خود در این نبرد شرکت می‌کنیم». او همچنین مراتب تسلیت خود را به فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه، اعلام کرده است: رابطه پاریس و تهران در گذشته مملو از نکات مثبت بوده است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، پس از یک‌دهه، فرانسه و ایتالیا از اتحادیه اروپا را به‌عنوان مقصدهایش در اولین دیدار، در مقام رئیس‌جمهور ایران برگزیده است. این سفر که انتظار می‌رفت باعث امضای توافقات تجاری و اقتصادی بین دو کشور شود، به‌خاطر حملات داعش به پاریس لغو شد. اما یک مقام فرانسوی گفته به‌زودی این سفر را دوباره برنامه‌ریزی خواهیم کرد. به‌دنبال امضای توافق‌نامه در مورد برنامه هسته‌ای ایران، مقامات غربی در مورد شریک‌بودن در زمینه مبارزه با داعش با ایران سخن گفته‌اند. فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلستان، تأکید کرده که لندن و تهران در مورد نیاز به مقابله با تهدید داعش درک مشترکی دارند. جان کری، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده، قبلا می‌گفت شرکت ایران در ائتلاف جهانی علیه داعش «نامناسب» است. اما از آن روزها تا به امروز تهران در مذاکرات وین در مورد سوریه شرکت کرده است؛ چیزی که قبلا با مخالفت واشنگتن مواجه می‌شد و درهمین‌حال شواهد فزاینده‌ای در مورد توافق غیرمستقیم بین آمریکایی‌ها و ایرانیان در مبارزه علیه داعش دیده می‌شود. اعلام آشکار و شورانگیز آقای اولاند برای «وحدت تمامی کسانی که می‌توانند در یک ائتلاف در جنگ با ارتش تروریستی داعش شرکت کنند»، توازن قوا را به‌سوی امکان دخالت ایران در جنگ علیه داعش تغییر داده است. رئیس‌جمهوري فرانسه از روسیه و ایالات متحده تقاضا کرده که منابع خود را جمع کنند و اراده مشترکشان را به‌منظور کمک به این ائتلاف به کار گیرند. این احساس وجود دارد که باید به آنها اجازه داد تا چنین کنند. اسرائیل و عربستان‌سعودی که با توافق‌ هسته‌ای با ایران مخالف بوده‌اند، به فرانسه به‌عنوان دولتی که از همه بیشتر و سرسختانه‌تر خواهان حسابرسی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران بوده است نگاه می‌کردند. یکی از مقامات غربی گفته: «اما این وضعیت تغییر کرده است». توافقات تجاری و اقتصادی بسیاری بین ایران و اروپا در حال شکل‌گیری است که خود راهی برای ادغام دوباره ایران در جامعه بین‌الملل است. این توافقات پساتحریم اجازه می‌دهد که ایران بخشی از ائتلاف علیه تهدید بزرگ تروریستی که اکنون با آن مواجهیم شود؛ چیزی که برخی می‌‌گویند قدمی در راستای این جهت‌گیری است.

همکاری بیشتر بین روسیه و غرب در نبرد علیه داعش اکنون به طرز فزاینده‌ای محتمل‌تر به نظر می‌رسد. آقای اوباما که با انتقادات شدید نسبت به نداشتن یک سیاست استراتژیک در مورد سوریه مواجه است، در اجلاس گروه ٢٠ در ترکیه با آقای پوتین دیدار کرده چنان‌که دیوید کامرون هم با آقای پوتین دیدار کرده است. هم مقامات آمریکایی و هم مقامات انگلیسی بعد از این دیدارها گفته‌اند که مذاکرات مثبت بوده است.

آقای پوتین در حرکتی که تعجب همگان را برانگیخته، در اجلاس گروه ٢٠ اعلام کرده است که او از شورشیان میانه‌رو سوری در عملیات علیه داعش حمایت نظامی می‌کند. کرملین همچنین اعلام کرده است که چیزی به نام گروه‌های مخالف میانه‌رو مؤثر در سوریه وجود خارجی ندارد و اینکه آنهایی که ادعا می‌کنند میانه‌رو هستند، افراطیونی تروریست هستند.

مسکو تماس‌هایش با اپوزیسیون سوری مورد حمایت غرب را پیگیری می‌کند و آقای پوتین گفته بعضی از گروه‌های مسلح این مسئله را ممکن می‌دانند که عملیات فعال علیه داعش را با حمایت روسیه شروع کنند و ما آماده‌ایم چنین حمایتی را از طریق بمباران هوایی به عمل آوریم. دولت‌های سنی عربی که بخشی از ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا هستند، مخالف همکاری با ایران شیعه هستند. عربستان‌سعودی به‌ویژه به طرزی تلخ با چنین حرکتی مخالف است. هرچند عربستان‌سعودی اخیرا هیچ نقشی در مبارزه هوایی علیه داعش نداشته و به‌جای آن تمام هم‌ خود را صرف دخالت نظامی در یمن کرده است.