رابطه معکوس قیمت طلای جهانی و بازار ایران

این چهارمین هفته متوالی است که طلا در بازار جهانی کاهش را تجربه می کند و سرمایه گذاران پیش‌بینی خوشبینانه ای از دورنمای بازار این فلز ارزشمند ندارند. در حالی که هفته گذشته طلا با کاهش 0.6 درصدی مواجه شد که بهای هر اونس طلا برای تحویل در دسامبر در بازار نیویورک روز جمعه 10 سنت کاهش یافت و به 1080 دلار رسید که پایین‌ترین قیمت از فوریه سال 2010 بود و این نشان می دهد چهارمین هفته از کاهش متوالی و روند نزولی طولانی طلا را تجربه می کنیم.

به گزارش ابتکار، این فشار نزولی بر قیمت طلا عمدتا به دلیل انتظارات برای افزایش نرخ‌های بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا در نشست دسامبر است. قوی شدن دلار هم این فلز زرد را تحت فشار نزولی بیشتری قرار داده است اما تحلیلگران عنوان کرده اند که آمار اقتصادی منفی که روز جمعه در آمریکا منتشر شد به کمک طلا آمد و مانع از سقوط بیشتر قیمت آن شد. بر اساس اظهارات استنلی فیشر، نایب رئیس بانک مرکزی آمریکا روز پنج‌شنبه انتظارات درباره تصویب افزایش نرخ‌ها در دسامبر تقویت شد و همچنین ویلیام دادلی، رئیس بانک فدرال نیویورک هم به افزایش نرخ‌ها در دسامبر اشاره کرد.

افزایش نرخ‌های بهره با افزایش هزینه نگهداری طلا که دارایی بدون بازده به شمار می‌رود، جذابیت سرمایه‌گذاری این فلز را کمتر می‌کند و در مقابل از ارزش دلار پشتیبانی می‌کند. قیمت طلا از اوایل نوامبر که آمار اشتغال مثبت اکتبر آمریکا احتمال افزایش نرخ‌های بهره را تقویت کرد، بیش از پنج درصد کاهش یافته است. طلا که در سال‌های گذشته به دلیل پایین ماندن تورم و نرخ‌های بهره نزدیک به صفر، به پناهگاه مطمئن سرمایه تبدیل شده بود، از رکورد قیمت سال 2011 حدود 40 درصد کاهش نشان می‌دهد و به سوی سومین کاهش سالانه متوالی پیش می‌رود. همچنین در نظرسنجی آنلاین کیتکونیوز در این هفته 400 سرمایه‌گذار خرد شرکت کردند که نظرشان نسبت به طلا منفی مانده بود و اکثر آنها پیش‌بینی می کردند که طلا در کوتاه مدت به سطح پایین‌تری سقوط کند.

در این نظرسنجی 223 نفر یا 56 درصد کاهش قیمت طلا و 125 نفر یا 31 درصد افزایش قیمت را پیش‌بینی کردند در حالی که 52 نفر یا 13 درصد هم نظری نداشتند. به گفته یکی از این سرمایه‌گذاران، علت اینکه طلا تحت فشار مانده، به دلیل بالا بودن قیمت آن نسبت به هزینه واقعی تولید است که 700 دلار در هر اونس است. با این همه کارشناسان بازار برخلاف کارشناسان خرد، با در نظر گرفتن عوامل فنی احتمال صعود طلا را بعید نمی‌دانند. از میان 37 کارشناس بازار که در نظرسنجی هفتگی کیتکو شرکت می‌کنند، 14 نفر پاسخ دادند که از میان آنها هشت نفر یا 57 درصد افزایش قیمت، چهار نفر یا 29 درصد کاهش قیمت طلا در هفته جاری را پیش بینی کردند و دو نفر یا 14 درصد هم نظری نداشتند. کارشناسان بازار شامل معامله‌گران طلا، بانکهای سرمایه گذاری، معامله گران معاملات آتی و تحلیلگران چارت فنی هستند.

لزوم پاسخگویی بانک مرکزی و شورای پول‌و‌اعتبار در خصوص افزایش نرخ ارز

بر خلاف اتفاقات بازار جهانی در رابطه با قیمت طلا بازار ایران روند معکوسی را در پی گرفته است و در این خصوص رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر استان تهران در گفت‌وگو با روزنامه «ابتکار»، با اشاره به افزایش نرخ بهره بانکی در آمریکا عنوان کرد: به دلیل افزایش نرخ بهره است که مردم روی طلا سرمایه‌گذاری نکرده و اکثرا به سپرده‌گذاری در بانک‌ها روی آورده‌اند و از سود بالاتر آن بهره می‌برند. احمد وفادار با بیان اینکه رونق بازار مسکن در آمریکا نیز دلیلی بر کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی است، افزود: در این مدت کشورهای هند و چین که اکثراً به دلیل ماه‌ها و اعیاد خاص طلا می‌خریدند نیز از خرید سر باز زده‌اند.

وی با اشاره به اینکه در یک ماه گذشته قیمت طلا 5 تا 6 درصد کاهش داشته است، اظهار کرد: متاسفانه حرکت قیمت طلا در ایران معکوس بوده و این به دلیل افزایش قیمت دلار است. وفادار تاکید کرد: در یک ماه گذشته قیمت دلار 3450 تومان بود اما اکنون به 3570 تومان رسیده است و ما دلیلی برای این افزایش پیدا نمی‌کنیم. وی با بیان اینکه مشخص نیست، چرا ارزش پول ما کم شده و روز به روز به قیمت ارزهای خارجی اضافه می‌شود، افزود: در این خصوص باید مسئولین بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار پاسخگو باشند. رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر استان تهران عنوان کرد: شاید بانک مرکزی می‌خواهند قیمت سکه یا طلا افت آنچنانی نداشته باشد زیرا اگر قیمت دلار همان قیمت یک تا 2 ماه پیش بود، قیمت طلا امروز در بازار کاهش یافته و قیمت هر قطعه سکه اکنون 800 هزار تومان بود، نه 920 هزار تومان. وی اظهار کرد: این نشان می‌دهد که بانک مرکزی می‌خواهد، ارزها و سکه‌های خود را بفروشد و به همین دلیل قیمت ارز را بالا برده و قیمت سکه هم به تبع افزایش پیدا کرده است. وفادار با اشاره به اینکه قیمت طلا هم با قیمت دلار آزاد خریداری می‌شود، گفت: واردات طلا یا از طریق بخش خصوصی است و یا از طریق دولت صورت می‌گیرد و طلا و سکه‌ای که از طریق بانک مرکزی عرضه می‌شود با قیمت دلار آزاد در بازار یافت می‌شود نه با قیمت دلار 2950 تومان یا همان ارز مبادلاتی، یعنی بانک مرکزی با همان قیمت بازار آزاد سکه را عرضه می‌کند. وی در خصوص پیش بینی وضعیت طلا در بازار جهانی و ایران عنوان کرد: وضعیت بازار طلا را به هیچ‌وجه نمی‌توان پیش‌بینی کرد زیرا طلا یک فلز باارزش جهانی است و قیمت آن را بانک‌های جهانی یا سفته‌بازان بین‌المللی تعیین می‌کنند و با وضعیتی که اکنون حاکم است، به نظر می‌رسد، باز هم طلا در بازار جهانی کاهش قیمت داشته باشد ولی با توجه به ارزش دلار در ایران قیمت‌ها همچنان به همین صورت خواهد بود.

نگرانی‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز در روزهای گذشته

همچنین در رابطه با افزایش نرخ ارز در بازار یک کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز در روزهای گذشته و روند افزایشی آن، نگرانی‌هایی در بازار ایجاد کرده است، افزود: وقتی دولت‌ها به کسری بودجه برسند، به ناچار برای تعیین نرخ ارز تسلیم بازار می‌شوند. بهاءالدین حسینی هاشمی افزود: با وجود برخی نگرانی‌ها، دولت نمی‌تواند تنها منابعی که برای اداره کشور در اختیار دارد را ارزان بفروشد. وی افزود: نرخ ارز پیچیدگی‌هایی دارد و مولفه‌های متعددی برآن تاثیرگذار است اما بازار ارز پس از برجام واکنش منطقی از خود نشان داد زیرا بازار تابع عرضه و تقاضاست، واقعیت‌ها در تصمیم‌گیری معامله‌گران تاثیرگذار و نیاز بازار نیز مشخص است و عرضه نیز وضعیت روشنی دارد. وی ادامه داد: در واقع با ایجاد خوش‌بینی میان فعالان اقتصادی، فعالیت‌های اقتصادی رونق می‌گیرد و این موضوع تقاضا برای ارز را افزایش می‌دهد.

وی یادآورشد: با افزایش تقاضا، قیمت ارز بالا می‌رود به خصوص آنکه با کاهش قیمت نفت، عرضه دلار نیز محدود شده است. این کارشناس حوزه بانکی با بیان اینکه در اقتصاد ایران سطح عمومی قیمت‌ها با نرخ ارز گره خورده است، افزود: وقتی نرخ ارز افزایش می‌یابد، به سرعت بازار واکنش نشان می‌دهد و دوره افزایش قیمت در اقتصاد رقم می‌خورد؛ در نتیجه سیاست کنترل تورم و تک رقمی کردن آن را دچار خدشه می‌کند.

هاشمی ادامه داد: از طرفی دولت منابع ریالی برای اداره کشور ندارد و نمی‌تواند منابع ارزی خود را با نرخ پایین بفروشد از این رو باید به نرخ واقعی بفروشد تا بتواند کسری بودجه را جبران کند. وی با بیان اینکه کسری بودجه تورم بیشتری نسبت به اصلاح ساختار ارز ایجاد می‌کند، افزود: پایین نگاه داشتن نرخ ارز ضررهای بسیاری دارد؛ اگر نرخ ارز واقعی شود، صادرات افزایش و واردات کاهش می‌یابد؛ رقابت اقتصادی ایجاد می‌شود؛ انحصار از بین می‌رود و سقف بودجه دولت نیز کنترل می‌شود. وی گفت: دولت برای واقعی کردن نرخ ارز تلاش می‌کند تا فاصله نرخ ارز مبادله‌ای و آزاد را کم کند و یکسان‌سازی و ارزش‌گذاری واقعی نرخ ارز اتفاق بیفتد. این کارشناس بازارهای مالی ادامه داد: نمی‌توان منتظر ماند تا نرخ بازار به نرخ مبادله‌ای نزدیک شود، به همین دلیل بانک مرکزی به این موضوع ورود می‌کند تا بازار را بهتر مدیریت کند زیرا با مدیریت بازار در آینده سبب تقویت ارزش پول ملی خواهد شد.

در این راستا، ولی‌اله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی پیش از این، با بیان اینکه انتظار داریم در سال ۲۰۱۶ اقتصاد ایران به مسیر فزآینده رشد بازگردد، گفته بود، هرگونه اثرات احتمالی رفع تحریم‌ها بر سطح تورم، تحولات بودجه و نرخ ارز را «هوشیارانه» رصد می‌کنیم اما نرخ ارز به عرضه و تقاضا در بازار بستگی دارد؛ گرچه سال گذشته شاهد ثبات نسبی در این بازار بودیم اما باید اجازه دهیم نرخ ارز خود را با واقعیت های اقتصادی تطبیق دهد.