واکنش سعید جلیلی به قطعنامه‌های شورای امنیت چه بود؟

سعید جلیلی مسئول تیم سابق مذاکره کننده هسته ای کشورمان با تشکیل کمیسیون ویژه 15 نفره بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی که نیم بیشتر آنها از منتقدان و مخالفان برجام هستند، بار دیگر خبر ساز شده است

به گزارش صدای ایران به نقل از خبرآنلاین، سوای از حضور او در کمیسیون برجام که مخالفت برخی از منتقدان او و حامیان دولت را برانگیخت، آنچه سبب شد تا بار دیگر جلیل در معرض توجهات رسانه ای قرار گیرد، اظهارات او در خصوص لغو تحریم ها و امتیازاتی بود که به گفته جلیلی طرف غربی حاضر به اعطای آن بوده اما او آنها را نپذیرفته است. 

رئیس تیم سابق مذاکره کننده هسته ای با بیان این که «تحریم ها لغو نمی شود» مدعی شد در آلماتی «حق غنی سازی ایران» برسمیت شناخته شده بود. 

طرح این موضوع سبب شد تا یکی از اعضای کمیسیون برجام صحت و سقم این ادعا را با محمدجواد ظریف در میان بگذارد که البته رئیس تیم مذاکره کننده کنونی کشورمان با بلند نظری پاسخی به این ادعا و نیز انتقادات پرشمار دیگر سعید جلیلی نداد.

ظریف با گفتن این که «من قصد پاسخ به دکتر جليلي را ندارم ادامه داد که من حتی زماني که ایشان مسئوليت پرونده را داشتند هيچ حرفي نزدم در حالی که از منتقدين جدي بودم» تنها بر این تاکید کرد که « پيشنهاد غرب در آلماآتي دست ماست. اگر جايي گفته بودند که لغو مي کنيم حق با شماست.»

علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز با بیان این که «حق غنی‌سازی در هیچ یک از مذاکرات 1+5 از سوی آمریکایی‌ها به رسمیت شناخته نشد» ادعاهای جلیلی را رد کرد.

از سوی دیگر علی اکبر ولایتی مشاور امور بین الملل رهبر معظم انقلاب نیز به حرف های جلیلی اینچنین واکنش نشان داد: «کاملا تکذیب می کنم این ادعا به هیچ وجه درست نیست. اگر مسایل حل شده بود نباید تا اینجا ادامه پیدا می کرد!» 

سعید جلیلی همواره در نزد افکار عمومی چهره ای ارزشی بوده است که البته در خصوص مذاکره با پنج بعلاوه یک توفیقی نداشته اما حضور او در کمیسیون برجام و اظهاراتی اینچنین مبنی بر نادیده گرفتن هرگونه دستاوردی از سوی تیم مذاکره کننده کنونی و طرح ادعاهایی از این دست که هیچ پایه و اساسی ندارد می تواند مردم را وادار به قضاوت جدیدی نسبت به او کند. 

اکنون، شائبه حاکمیت نگاه سیاسی و جناحی و حتی مغرضانه بر نوع عملکرد او و تیمش و حامیان روش او در اذهان عمومی پدید آمده است و شاید همین دلیلی بود بر قطع ناگهانی پخش نشست های کمیسیون برجام. 

بدون تردید به وجود آمدن فضای باز گفت و گو و بررسی پیرامون عملکرد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان غنیمت است و باید آن را به فال نیک گرفت، فرصتی که در سراسر دوران مذاکره تیم آقای جلیلی با پنج بعلاوه یک هرگز فراهم نشد و حتی کسی شاید جرئت طرح آن را نیز نداشت. به نظر می رسد اکنون به واسطه پدید آمدن این فضای جدید که آن نیز از برکات دولت تدبیر و امید است و می توان دولت حاکم را اینگونه به نقد کشید، فرصت انتقاد از تیم مذاکره کننده سعید جلیلی نیز به وجود آمده ، تیمی که دستاورد مذاکراتش برای کشور، تصویب 4 قطعنامه شورای امنیت عله کشور و منافع ملی بود که تنها یکی از آنها یعنی قطعنامه 1929 است که از آن به عنوان بدترین، ظالمانه ترین و شدیدترین تحریم ها علیه یک کشور در طول تاریخ سازمان ملل یاد می شود و این در جای خود یک رکورد محسوب می شود. 

در این بین بررسی واکنش های سعید جلیلی در دوران تصدی مسئولیتش در تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان و تصدی پست دبیری شورایعالی امنیت ملی نیز خالی از لطف نیست. 

قطعنامه شماره 1803 شورای امنیت سازمان ملل متحد در روز 3 مارس سال 2008 (دوشنبه، ۱۳ اسفند 1386) با 14 رأی مثبت در برابر یک رأی ممتنع و بدون رأی مخالف به تصویب رسید. در این قطعنامه دو تحریم جدید به تحریم‌های قبلی اضافه شد: بازرسی محموله های هوایی و دریایی ایران و دقت عمل در اعتبارات و تسهیلات مالی.

دکتر جليلي 4 روز پس از تصویب نخستین قطعنامه علیه ایران در دوره تصدی مسئولیت دبیری شورایعالی امنیت ملی و مسئول پرونده هسته ای، 17 اسفند ماه 1387 در ديدار ميگوئل دسكوتو، رييس مجمع عمومي سازمان ملل متحد نظام حاكم بر شوراي امنيت را مبتني بر قدرت خواند كه در آن نه دموكراسي بلكه قدرت بيشتر موجب داشتن سهم بيشتري براي تصميم‌گيري درباره سرنوشت ساير كشورها مي‌شود. او خواستار «بازتعریف ساختارها در عرصه اقتصاد و روابط اقتصادي» شد تا اين روابط به ابزار سياسي تحميل سياست‌هاي قدرت‌هاي بزرگ تبديل نشود

قطعنامه1835 در تاریخ 27 سپتامبر سال 2008(شنبه، ۶ مهر ۱۳۸۷) به تصویب رسید و ایران را به عدم تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی متهم کرده است.

علی لاریجانی فردای تصویب این قطعنامه در مجلس گفت «درباره ادامه تفنن سياسي با 1+5 شايد تصميم ديگري گرفته شود». سعید جلیلی دوشنبه 15 مهر 1387 در واکنش به قطعنامه 1835 سازمان ملل در نامه ای 2 صفحه ای به خاویر سولانا نوشت: «فقدان تمدن گفتگو، برخي قدرت‌ها را به تکيه بر اهرم‌هاي فشار به جاي استدلال و منطق کشانده است . براي جامعه جهاني جالب است که در روند گفتگو آنگاه که سوالي منطقي طرح مي‌شود، طرف گفتگو به جاي ارائه پاسخ از ابزار فشار استفاده مي کند.»

جلیلی روز قبلش (یک شنبه 14 مهر 1387) نیز در دیدار نيكلاس مادورو" وزير خارجه ونزوئلا از موضع گیری درباره این قطعنامه امتناع کرده بود.

اواخر اردیبهشت 1389 ایران بعد از مدت ها مذاکره علنی و محرمانه توانست در حاشیه اجلاس گروه 15 «توافق نامه مبادله سوخته هسته ای» را با ترکیه و برزیل در 10 بند به امضا برساند که بر اساس آن تهران 1200 کیلوگرم اورانیوم غنی شده خود را به دولت آنکارا می داد تا ترکیه و برزیل از تداوم گفت و گوهای ایران با 1+5 استقبال کنند بدون این که تعهد خاصی به ایران داشته باشند. تنها ترکیه بر اساس بند 8 نیز قبول کرده بود در صورت عدم توافق ایران با غرب، مواد هسته ای مان را به خودمان باز گرداند. 

بلافاصله و در فردای امضای «بیانیه تهران»234 نماینده مجلس با صدور بیانیه از آن حمایت قاطعانه کردند و تاکید کردند: «دولت همواره در اين زمينه محكم و منطقي رفتار كرده». روزنامه کیهان در فردای امضا بیانیه هسته ای زیر عکس بزرگی که احمدی نژاد را در حال بالاگرفتن دست سایرین نشان می دهد، تیتر زد:« گامي ديگر در ديپلماسي هسته اي كشور: اقتدار و هوشمندي ايران در بيانيه 3 جانبه تهران ». 

شورای امنیت سازمان ملل متحد در 9 ژوئن سال 2010 (چهارشنبه، ۱۹ خرداد ۱۳۸۹) کمتر از یک ماه از گذشت بیانیه تهران شدیدترین قطعنامه خود علیه ایران را تصویب کرد. قطعنامه 1929 که چهارمین دور تحریم‌ها علیه ایران به شمار می‌رفت با 12 رأی مثبت، دو رأی مخالف و یک رأی ممتنع به تصویب رسید. این قطعنامه ایران را به عدم پایبندی به مفاد قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل متحد و تعهدات آژانس متهم کرد.

ساعت 22 چهارشنبه 19 خرداد 1389 بیانیه ای از سوی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی منتشر شد. سعید جلیلی در این بیانیه گفته بود:«بسته پيشنهادي جمهوري اسلامي ايران كه بيش از دو سال پيش ارائه شد، بسترهاي مناسبي را براي تلاش و همكاري جامعه جهاني حول نگراني‌هاي مشترك ارائه كرد. اين بسته فرصتي براي تعامل حول موضوعات اقتصادي، سياسي و بين‌المللي بود كه اگر طرف مقابل رويكرد منطقي به آن نشان مي‌داد، فرصت‌هاي مناسبي براي همفكري و حل مشكلات جامعه جهاني فراهم مي‌شد؛ چنان‌كه جمهوري اسلامي ايران سعي كرد با ابتكار و تلاش مستمر برخي از اين موضوعات را در همكاري با جامعه بين‌المللي دنبال كند.»

دوشنبه 24 خرداد 1389 کاترین اشتون به هنگام ورود به لوكزامبورگ جواب جلیلی را این گونه داد: «نامه‌اي به جليلي براي ديدار و گفت‌وگو درباره‌ي مسائل هسته‌يي نوشته‌ام كه در واقع در اين مساله رويكرد هويج و چماق مدنظر است كه هويج منظور گفت‌وگو و چماق منظور اعمال تحريم است.»