سکوی نفتی اماراتی که توفان به ساحل قشم آورد/ دکل بادآورده

اگر این‌روزها صحبت از گم‌شدن یک دکل نفتی متعلق به ایران است که قرار بود در خلیج‌فارس مشغول به کار باشد و نیست، 19 فروردین سال 1387 نیز یک دکل نفتی غول‌پیکر متعلق به کشور امارات را توفان در خلیج‌فارس از جا کند و با خود به ساحل جزیره قشم آورد. این دکل نفتی که حدود 10هزار تن وزن دارد، حالا هفت سال است که در کنار اسکله صیادی روستای «رمچاه» در جنوب جزیره قشم جا خوش کرده است. طبق گفته منابع رسمی، در این مدت مسئولان شرکت اماراتی صاحب این دکل هیچ پیگیری و تلاشی برای بازپس‌گرفتن این سازه بزرگ نفتی انجام نداده‌اند. برخی اهالی روستای رمچاه در گفت‌وگو با روزنامه «شرق» درباره روزی که این دکل سر از چندمتری ساحل روستایشان درآورد گفته‌اند.

عیسی، از جوانان ساکن رمچاه، که به همراه دو دوست دیگرش در فاصله‌ای نزدیک به این دکل بادآورده مشغول شنا و سرویس‌کاری قایق‌های صیادی خود هستند، در این باره به «شرق» می‌گوید: «سه‌روز قبل از اینکه این دکل اینجا سبز شود، دریا سه روز توفانی بود، بعد صبح روز نوزدهم فروردین یک‌باره متوجه شدیم این دکل نفتی بسیار بزرگ اینجا ایستاده است. همه با تعجب به آن نگاه می‌کردیم که این با این وزن و اندازه چطور یک‌باره از ساحل روستای ما سر درآورده است. بعد از این حادثه برخی از اهالی برای پیگیری موضوع با مسئولان تماس گرفتند و آنها هم برای بررسی موضوع به محل آمدند. چندروز بعد شنیدیم که این دکل متعلق به کشور امارات بوده و توسط باد و توفان به سمت سواحل ایران در جزیره قشم آمده است».یکی دیگر از اهالی قشم هم درباره این دکل و روزی که به ساحل قشم آمد، می‌گوید: «برخی از اهالی روستاهای مجاور و جاهای دیگر فکر می‌کردند در ساحل روستای ما نفت پیدا شده است و این دکل هم برای کاوش و برداشت نفت نصب شده است، بعضی‌ها هم به شوخی و جدی به ما می‌گفتند وضعتان خوب شد چون نزدیک روستای شما نفت پیدا شده است».

البته روایت‌های اهالی از روزی که این دکل آمد و همچنین روزها و ماه‌های هفت‌سالی که از آمدن این دکل به ساحل رمچاه می‌گذرد، متفاوت است. برخی از اهالی می‌گویند آن روز که این دکل به ساحل رسید و به گِل نشست، سه کارگر فیلیپینی و هندی هم روی آن بودند و زنده نجات پیدا کردند. برخی البته تعداد آنها را فقط یک کارگر عنوان می‌کنند و برخی دیگر می‌گویند هیچ کارگری روی دکل نبوده است.

درباره سرنوشت و سر و شکل این دکل نفتی هم روایت‌ها زیاد است. همه اهالی می‌گویند روزی که این دکل به اینجا رسید، بسیار بزرگ‌تر و مجهزتر از امروز بود و سازه آنتن‌مانند بزرگی روی آن بود که طولش به حدود 40 متر می‌رسید و چند جرثقیل بزرگ هم داشت به‌علاوه تعداد زیادی کانکس و موتور و... امروز اما روی این دکل سازه چندانی باقی نمانده است و گفته می‌شود در این سال‌ها این سازه‌ها تکه‌تکه از روی آن برداشته شد و طبق گفته برخی از ساکنان روستای رمچاه به ذوب آهن اصفهان فرستاده شد.

در ضلع شرقی ساحل، نزدیک روستای رمچاه بر روی تپه‌ای مشرف به دریا و درست روبه‌روی این دکل بادآورده چندین کانکس دیده می‌شود که طبق گفته روستاییان متعلق به شرکتی است که در این سال‌ها وظیفه اوراق‌کردن این دکل نفتی را بر عهده داشته است.

اما اصل ماجرای این دکل در گفته‌های منابع رسمی چیست؟ جست‌وجو در اخبار درباره این دکل نفتی نشان می‌دهد، اولین خبر در این باره را سید باقر موسوی، رئیس وقت اداره بنادر و کشتیرانی قشم، در روزی که این دکل به ساحل قشم آمد اعلام کرد، او در این باره به مهر گفته بود: «سکوی نفتی متعلق به یک شرکت اماراتی صبح امروز در آب‌های ساحلی جزیره قشم به گل نشست. این سکوی نفتی عظیم‌الجثه متعلق به شرکت نفتی «دلتا مارتین سرویس» تحت اداره کشور امارات بوده است که ارتفاع آن 80 متر و عمق آبخور آن به بیش از 11 متر می‌رسد». او همچنین اعلام کرده بود: «سه‌روز گذشته بر اثر توفان دریایی، این سکوی نفتی از محل اصلی خود جدا شده و صبح امروز دوشنبه در ساحل روستای رمچاه جزیره قشم به گل نشسته است. یگان‌های متعدی از اداره کل بنادر و کشتیرانی هرمزگان با بهره‌گیری از چندین دستگاه یدک‌کش در حال خارج‌کردن این شناور از گل و هدایت آن به محدوده پرعمق‌تر هستند». با وجود اعلام این مقام مسئول درباره تلاش برای خارج‌کردن دکل از محلی که به گل نشسته بود، اما تلاش‌ها به دلیل وزن بسیار زیاد آن به نتیجه نرسید. این دکل به مدت سه‌سال در همان مکان باقی ماند و شرکت اماراتی صاحب آن نیز هیچ اقدامی برای بازپس‌گرفتن آن انجام نداد.بر اساس اخبار منتشرشده اعلام شد مكاتباتی توسط دفتر امور بین‌الملل قوه قضائیه از طریق وزارت خارجه ایران با سفارت امارات انجام شده و طرف ایرانی خواستار تسریع در خروج این سازه غول‌پیكر نفتی از آب‌های ایران شده بود و كشور امارات نیز براساس تعهدات حقوق خود و تحت پوشش برنامه دریاهای منطقه‌ای (UNP) برای تعیین تكلیف این دكل نفتی باید از خود واكنش یا اقدامی نشان می‌داد كه این اقدامات وزارت امور خارجه نیز بی‌نتیجه ماند.در نهایت کار به آنجا رسید که در دی سال 1390 با دستور مقامات قضائی قرار شد، برای تعیین تکلیف نهایی، این دکل در قالب مزایده عمومی واگذار شود. البته طبق اخبار منتشرشده توسط رسانه‌ها پیش از آن «تمامی تجهیزات و ماشین‌آلات این سازه نفتی به صورت نامشخصی در این مدت جمع‌آوری شده بود».

دادستان عمومی و انقلاب شهرستان قشم نیز که پیشتر خواستار انتقال و خروج فوری این دكل حفاری امارات از آب‌های جزیره قشم شده بود، با اعلام اینكه این دكل در سواحل جزیره قشم، مشكلاتی در تردد دریایی و وضعیت زیست محیطی این منطقه، ایجاد كرده است، اعلام كرد: «در صورتی كه اقدامی در زمینه انتقال دكل از سوی مالك انجام نشود، دكل حفاری در اختیار ستاد اجرائی فرمان حضرت امام(ره)، قرار می‌گیرد». اگرچه قسمت‌های زیادی از دکل در سال‌ها برداشته شده است، اما سازه پایه‌ای و بخش‌هایی از این دکل نفتی بزرگ همچنان در ساحل روستای رمچاه، به قوت خود باقی است. یکی از اهالی این روستا درباره آن به «شرق» می‌گوید: «حالا که بخش‌های مهم و اصلی دکل برداشته‌شده به نظر من بهتر است با نصب پله برای جابه‌جایی راحت افراد آن را به کسی واگذار کند تا با اعمال تغییراتی به‌عنوان یک مکان گردشگری جالب از آن استفاده شود، می‌شود روی آن رستوران یا حتی سوییت‌هایی برای اقامت تعبیه کرد، مطمئنا گردشگران هم از آن استقبال زیادی می‌کنند».