آتش داعش بر جان حماس در غزه

الجزیره انگلیسی نوشت: هنوز هیچ کسی مسوولیت چند بمب گذاری در غزه را که یکشنبه گذشته خودروهای متعلق به حماس و جهاد اسلامی را هدف قرار داده بود، برعهده نگرفته است هرچند بیشترین ظن به گروه داعش می رود زیرا یک علامتی که از سوی عاملان این گروه بر روی خودروها کشیده شده بود نمادی از داعش را نشان می داد.

به گزارش صدای ایران به نقل از شفقنا، این انفجارها کمتر از سه هفته پس از تهدیدی صورت می گیرد که گروه داعش حماس را به «براندازی» و  زیر پاگذاشتن «حاکمیت» این گروه در غزه و اجرای قوانین اسلامی در این منطقه وعده داده بود. اگر مسوولیت این انفجارها از سوی داعش تایید شود، بیانگر حضور هواداران داعش در غزه و دشمنی آنها با حماس خواهد بود و می تواند به صورت یک «چالش با جهادی ها» در این منطقه تلقی شود. امری که در گذشته تقریبا غیر قابل تصور بود. تنها در سال جاری میلادی حدود یک دوجین حملات مشابه این ها در منطقه گزارش شده است که تنها چهار مورد از آن در ماه می گذشته بود.

حماس سعی می کند حضور داعش در غزه را کم اهمیت جلوه دهد. تردیدی وجود ندارد که این گروه قصد دارد به دشمنانش از یک سو و طرفدارانش از سوی دیگر بفهماند که اوضاع تحت  کنترل است. اسامه حمدان یکی از رهبران حماس می گوید : «در غزه از آنها حمایتی نمی شود». سامی ابوزهری سخنگوی این گروه نیز می گوید: «کسی اینجا به عنوان داعش و جود ندارد» و این گروه تنها «طرفداران اندکی» در این منطقه دارد. یک سخنگوی وزارت کشور حماس نیز عاملان انفجارهای  اخیر را مشتی «اوباش» و «قانون شکنان» معرفی کرد.

با این حال تلاش حماس برای نادیده گرفتن داعش با وقوع هر حمله جدیدی غیرقابل باور می شود. شاید ستیزه جویان داعش در غزه چنان قدرتی نداشته باشند که حماس را سرنگون کنند یا نفوذ خود را در همه جا گسترش دهند اما حضور طرفداران این گروه در غزه را نمی توان به این آسانی نادیده گرفت. هیچ کس نمی تواند رشد روزافزون این گروه را در منطقه ای نا آرام و بی ثبات کتمان کند.

روشن  است که حضور داعش در غزه نمی توانست بدون سالها تحریم اقتصادی این منطقه از سوی اسراییل و مصر امکان پذیر باشد. مصیبت های انسانی که با یورش بی امان و ویرانگر تابستان سال گذشته اسراییل به غزه تشدید شد زمینه را برای آن فراهم ساخت تا ستیزه جویان داعش فضای مناسبی را برای رشد خود دراین منطقه بدست آورند یا از بین جوانان محروم و سرخورده منطقه برای خود سربازگیری کنند. به هرحال سرخوردگی مردم غزه که بزرگ ترین زندان روباز جهان توصیف می شود می تواند زمینه را برای گروه هایی مانند داعش یا مشابه آن فراهم کند تا از بی ثباتی منطقه به نفع خود سود برند.

این درحالیست که نه اسراییل و نه مصر از شدت تحریم ها نمی کاهند و درنتیجه گرفتاری مردم این منطقه استمرار پیدا کرده و اوضاع بدتر شده و این به نفع طرفداران داعش خواهد بود. حماس می تواند به دلیل اینکه داعش دشمن مشترک سایر بازیگران منطقه است بر این گروه فشار آورد زیرا اخیرا داعش حماس و فتح را که بر دولت خودگردان فلسطینی تسلط دارد به طور یکسان تهدید کرد. این گروه همچنین اخیرا نبردهای خونینی را در شبه جزیره سینا با دولت مصر داشت. از سوی دیگر راکت های داعش تاکنون – بخصوص طی این ماه اخیر – جاهایی را در اسراییل هدف گرفته است و گروه جهاد اسلامی نیز در معرض حملات داعش قرار داشته است.

به همین دلیل هیچ یک از این بخش ها از چالش بین حماس و داعش خرسند نیستند زیرا تشکیل یک امارات نشین داعش در غزه خوشایند هیچ کس نخواهد بود. مقامات اسراییلی این مساله را تاکنون بارها تذکر داده اند. ماه گذشته افرایم هالوی رییس سابق موساد گفت: «جنگ حماس با سایر گروه ها در غزه که حاکمیت این گروه را نمی پذیرند، به نفع نیازهای امنیتی اسراییل است». دوماه  پیش نیز سامی تورگمن یکی از فرماندهان نظامی اسراییلی که نقش مهمی در جنگ اخیر غزه داشت گفت بین هردو طرف اسراییل و حماس «علایق مشترکی» برای ایجاد یک آتش بس پایدار درغزه وجود دارد. وی افزود: «جایگزینی برای حماس در غزه وجود ندارد. جایگزین آن  یا باید ارتش اسراییل باشد یا هرج و مرج [... ].. و آن وقت موقعیت امنیتی بسیار مشکل دار خواهد بود».

روشن است مشکل حماس باگروه های جهادی در غزه را صرفا نمی توان از یک منظر امنیتی بررسی کرد. زیرا ریشه های این امر در بحران های انسانی دارد که از سوی اسراییل و مصر تشدید شده است و از سوی جامعه جهانی نیز مورد کم توجهی قرار می گیرد  و یا در مجموع اراده ای برای فشار بر اسراییل برای پایان دادن به تحریم وجود ندارد.

روشن است که این حوادث ادعاهای بی اساس اسراییل و مصر مبنی بر همکاری حماس و داعش را متوقف نمی کند یا از فشارهای و سرکوب های اسراییل و دولت خودگردان علیه اعضای این گروه درکرانه باختری نمی کاهد. این روزها در اثر تحریم ها حماس به شدت از لحاظ نظامی، اقتصادی و سیاسی ضعیف شده است. باید به این ها بازتاب جنگ سال گذشته، بحران های منطقه ای ازجمله سوریه و سرنگونی محمد مرسی رییس جمهور سابق مصر را هم که نسبت به حماس سمپاتی داشت اضافه کرد. با این حال خوشبختانه باید گفت می تواند امضای توافقنامه هسته ای ایران و برداشتن تحریم های این کشور تاثیر مثبتی بر این مساله گذاشته و تا حدود زیادی کمک های اقتصادی و نظامی را در اختیار حماس قرار دهد. روابط دوجانبه حماس و تهران از سال 2013 بخصوص بعد از آنکه حماس حاضر نشد درکنار بشار اسد و در مقابل شورشیان مخالف او بایستد این کمک ها قطع شده بود.

با این حال دیدار کمیابی که روزهای گذشته بین رهبران عالی رتبه حماس و عربستان سعودی بخصوص بعد از امضای توافقنامه هسته ای با ایران صورت گرفت می تواند بیانگر آن باشد که ریاض تلاش می کند حماس را از حوزه نفوذ تهران دور سازد. این امر البته می تواند موجب افزایش کمک های مالی عربستان به حماس نیز باشد. روابط بین حماس و عربستان سعودی از زمان روی کار آمدن سلمان بن عبدالعزیز در ماه ژانویه گذشته بهبود پیدا کرده است.