توافق هسته‌ای بازار نفت را دگرگون می‌کند/ نفت ایران، کابوس اوپک

مهم ترین مشوق گفتگو میان ایران و شش قدرت جهانی برای محدود کردن برنامه این کشور سیاست داخلی بوده است. حمایت آیت الله خامنه ای از مذاکره کنندگان هسته ای در طول دو سال گذشته نشان می دهد که او خواهان کاهش تنش است. از طرف دیگر، برای آمریکا و دیگر اعضای گروه 1+5، پایان دادن به سی و چند سال منزوی کردن ایران اهمیت دارد. قرار نیست تهران و غرب یک دفعه با هم صمیمی شوند، اما توافق دیپلماتیک مهم می تواند از شدت برخوردهای احساسی در دو سوی رابطه بکاهد. چنین اتفاقی یعنی یک سال بد دیگر برای کشورهایی که دخل و خرجشان به نفت وابسته است. اگر وضعیت ژئوپولتیک با همین آشفتگی ادامه پیدا کند، قیمت های نفت نمی توانند بالای 55 تا 65 دلار برای هر بشکه باقی بمانند، در حالی که برای اداره کشورهای نفتخیز و شرکت های نفتی، نفت باید قیمتی در این حدود داشته باشد. علت بروز این وضعیت، دور باطلی است که میان اوپک و شرکت های آمریکایی تولید کننده نفت شیل (shale) شکل گرفته است.

اوپک به رهبری عربستان سعودی بازار را از نفت پر کرده است تا قیمت ها را پایین نگه دارد و تولید کنندگان نفت شیل را از رقابت بیرون براند. در طرف مقابل، تعداد دکل های حفاری مورد استفاده برای استخراج نفت شیل برای دومین هفته متوالی در آمریکا افزایش یافته است. در حالی که در 29 هفته گذشته این آمار، نزولی بود. با اینکه تعداد کل دکل ها در ایالت داکوتای شمالی که مرکز اصلی استخراج نفت شیل است کاهش یافته، در عین حال میزان تولید در ماه مه امسال به لطف فناوری های پیشرفته بیشتر شده است. برای هفتمین هفته متوالی، ایالات متحده 9.6 میلیون بشکه نفت در روز تولید کرده است که از دهه 1970 به بعد بالاترین میزان به شمار می آید.

اصرار آمریکا بر استخراج نفت شیل اوپک را وادار کرده است که به حفاری های بیشتر ادامه دهد. به گفته آژانس بین المللی انرژی (IEA) کشورهای اوپک در حال حاضر 37.1 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کنند. به همین خاطر، حتی سال بعد هم که تولید نفت شیل توسط آمریکا تغییری نخواهد کرد، حفاری های اوپک باعث خواهد شد که نفت مازاد بر نیاز جهانی تولید شود. اگر اوپک تولید خود را کاهش بدهد، قیمت ها دوباره بالا خواهند رفت و همین مسئله مشوقی خواهد شد تا حفاران شیل در آمریکا به کار خود بازگردند.

اما مسئله فقط این نیست. درست وقتی که کنگره آمریکا و مقامات ایران توافق هسته ای وین را تأیید کنند، تهران می تواند خیلی سریع 30 تا 40 میلیون بشکه نفت روی نفتکش هایش را بفروشد. اگر فروش این میزان نفت با سرعت 200 هزار بشکه در روز صورت بگیرد، کل پروسه 6 ماه طول خواهد کشید. در ظرف شش ماه هم ایران شروع به افزایش میزان تولید از میدان های نفتی موجود خواهد کرد. در مجموع، تحلیلگران می گویند ایران در طول 18 ماه آینده چیزی حدود 500 هزار تا یک میلیون بشکه نفت به بازار جهانی اضافه خواهد کرد.

این میزان نفت اضافه، کابوس اوپک را ادامه خواهد داد.