واکنش یک استاد ارتباطات به پوشش خبری توافق هسته‌ای:
چرا صدا و سیما نمی‌خواهد مذاکرات هسته ای را برجسته کند؟
علی گرانمایه‌پور درباره‌ی اینکه پس از اعلام نتیجه‌ی مذاکرات هسته‌ای، چقدر لازم است که رسانه‌های داخلی ما در ارائه‌ی اخبار، گزارش و تحلیل از جمع‌بندی مذاکرات هوشمندانه رفتار کنند؟ به این نکته اشاره کرد که «در دیپلماسی سیاسی کشورها یک اصل وجود دارد و آن اصل این است که برآیند و نتیجه‌ی تفاوت دیدگاه‌ها و زد و خوردهای سیاسی باید ارتقاء نظام سیاسی باشد.»
این استاد علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری، در ادامه مطلب بالا اظهار کرد: نظام رسانه‌ای غرب یک ویژگی دارد که در ارتباط با موضوعی مثل تروریسم، داعش، القاعده و خیلی مسائل دیگر با هم اختلاف نظر شدید دارند و گاهی اوقات این جر و بحث‌های سیاسی به رسانه‌ها هم کشیده می‌شود و حتی از نخست وزیر و رئیس جمهورشان هم ایراد می‌گیرند. اما جالب است که برآیند، نتیجه و خروجی تمام این زد و خوردهای سیاسی افزایش اعتماد مردم به نظام سیاسی، ارتقاء جایگاه سیاستمداران و همچنین افزایش اعتماد مردم به نظام سیاسی است اما متاسفانه در کشور ما اینگونه نیست.
وی در تکمیل همین مطلب اضافه کرد: در کشور ما نتیجه زد و خوردهای سیاسی گاهی به استیضاح وزیر امور خارجه می‌انجامد به دلیل اینکه ما در این زمینه یک جانبه می‌رویم. متاسفانه ما رسانه‌های خصوصی نداریم و رسانه‌هایمان عمدتا دولتی و شبه دولتی هستند. بنابراین کسی که تعداد رسانه، روزنامه و شبکه‌های بیشتری داشته باشد، می‌تواند افکار عمومی را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد و حتی نگرش افکار عمومی را نیز تغییر بدهد.
دکتر گرانمایه‌پور در ادامه این گفتوگو اظهار کرد: پیش‌بینی من این است که مذاکرات هسته‌ای یک تفاهم‌نامه یا یک قرارداد شرطی است و احتمالا به ایران مهلتی داده می‌شود که یکسری کارها را انجام بدهد و بعد از انجام این اعتمادسازی، قطعنامه‌ای صادر می‌شود و احتمالا بعد از آن بند بند متن را شروع به آنالیز کردن، خیانت و خدمت و تهمت درآوردن می‌کنند که خدا به داد تیم هسته‌ای برسد.
این استاد ارتباطات در پاسخ به اینکه چرا اغلب رسانه‌های داخلی در طول مذاکرات هسته‌ای به صرف ارائه‌ی خبرهای کوتاه از این رویداد مهم بسنده کرده‌اند؟ خاطرنشان کرد: علیرغم اینکه ما نمایندگان خبری زیادی از باشگاه خبرنگاران جوان و خبرگزاری صدا و سیما به محل مذاکره فرستادیم و حتی امکان پوشش ثانیه به ثانیه و لحظه به لحظه در آنجا وجود داشت، اما چرا صدا و سیما علاقه‌ای ندارد مذاکرات را برجسته کند؟!
وی تصریح کرد: آنقدر که شبکه‌های خبری فارسی زبان خارجی مذاکرات هسته‌ای را لحظه به لحظه پوشش می‌دهند، شبکه‌های فارسی زبان داخلی ما نتوانستند به خوبی اخبار مربوط به مذاکرات را پوشش بدهند.
دکتر علی گرانمایه‌پور در ادامه گفتوگو با خبرنگار بخش رسانه ایسنا، در همین زمینه بیان کرد: شخصا این دوره از مذاکرات هسته‌ای را یکی از رسانه‌ای‌ترین دوران مذاکرات هم در داخل و هم در خارج می‌دانم؛ چراکه به طور جدی به آن پرداخته شد اما آنقدر که رسانه‌های فارسی زبان خارجی اخبار مذاکرات هسته‌ای را پوشش دادند، رسانه‌های فارسی زبان داخلی ما به هر دلیلی نتوانستند همین اخبار را به خوبی پوشش بدهند. شاید صدا‌و‌سیما دوست ندارد این اتفاق را به عنوان یک پیروزی دولت تدبیر و امید بداند و شاید دوست نداشته باشد این اتفاق به نام تیم هسته‌ای ثبت شود. تمام این اتفاقات سیاست‌های رسانه‌ای ملی است، بنابراین رسانه ملی تا زمانی که با حوادث ملی و اجتماعی به شکل گزینش شده برخورد کند به نظرم باعث می‌شود جایگاهش را نزد افکار عمومی از دست بدهد.
وی در توضیح همین موضوع مطرح کرد: در طول تاریخ مذاکرات سیاسی و اقتصادی ایران بعد از انقلاب، شاید یکی از رسانه‌ای‌ترین مذاکرات همین مذاکرات هسته‌ای ایران علی الخصوص در دولت جدید بود اما رسانه‌ای شدن این دوره از مذاکرات یک دلیل دارد. در دوره‌های قبل مذاکرات سیاسی ایران حتی گفت‌وگوهای صلح قبل و بعد از جنگ و حوادث جنگ انقدر رسانه‌ای نشده بودند. ما تعداد زیادی رسانه‌های فارسی‌زبان و سایر شبکه‌های خبری خارجی را داریم که من با قاطعیت می‌گویم پوشش خبری که آنها داشتند، رسانه ملی ما نداشت و این اتفاق نشان‌دهنده این است که رسانه ملی ما با یک نوع محافظه‌کاری، بخشی‌نگری و دید یک سویه به سراغ این مذاکرات می‌رود.
او همچنین یادآوری کرد: برخی شبکه‌های خبری فارسی‌زبان، شبها و روزها را برای این مذاکرات هسته‌ای وقت گذاشتند و بخش‌های ویژه خبری را به همین موضوع اختصاص دادند. حتی در توافقات لوزان در دور اول که از ساعت دو بامداد تا شش صبح و همزمان با روز طبیعت این مذاکرات طول کشید، یکی از این شبکه‌های خبری فارسی‌زبان اخبار را به شکل کامل پوشش داد اما شبکه خبر و سایر شبکه‌های ما مقطعی بودند و انگار نه انگار که اتفاقی افتاده است. نکته دوم در این زمینه بلاتکلیفی و سیاست‌زدگی رسانه‌های داخل است.
این استاد ارتباطات در ادامه به حمله برخی رسانه‌های داخلی به پیغام‌های امیدوارکننده تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران اشاره کرد و گفت: آقای ظریف برای اولین بار در طول 40 سال گذشته اولین مسئولی بود که توانست از دیپلماسی رسانه‌ای و دیپلماسی شبکه‌های اجتماعی برای پیام‌های سیاسی استفاده کند. هر وقت که آقای ظریف پیغامی مبنی بر مساعد شدن فضا برای گفت‌وگوها در فضای مذاکرات ارائه کردند، ما در داخل یکسری رسانه‌هایی را داشتیم که شروع به تخریب این فرد و تیم مذاکره کننده ایران کردند. متاسفانه هر وقت آقای ظریف یک پیام مثبتی داد که مذاکرات در حال پیشرفت است ما دیدیم که جمعی از رسانه‌ها حمله کردند و شروع به دشمن سازی کردند، این اتفاقات نشان‌دهنده این است که ما یک مشکل در داخل خودمان داریم و اینکه رسانه‌های مختلف ما در داخل هنوز به یک اتفاق نظر و دید مشترک نرسیده‌اند.
گرانمایه‌پور در بخشی دیگر از این گفتوگو به پرسشی مبنی بر اینکه بسنده کردن رسانه‌ها به صرف ارائه خبرهای کوتاه از روند مذاکرات هسته‌ای را به چه مواردی می‌توان نسبت داد؟ پاسخ داد و گفت: به نظرم ما هنوز از لحاظ نظام رسانه‌ای و انتقاد در نظام رسانه‌ای به آن بلوغی که باید برسیم، نرسیدیم. این بلوغ هم به خاطر این است که غیرحرفه‌ای‌ها در نظام رسانه‌ای ما فعال هستند. گاهی اوقات در نظام رسانه‌ای خودمان فرد خادم را خائن و فرد خائن را خادم جلوه می‌دهیم و این خیلی سخت است اما در غرب این طور نیست. در غرب، رسانه‌های متنوعی وجود دارند. مالکیت‌ها و دیدگاه‌های مختلفی با هم به بحث و تبادل نظر می‌پردازند اما نظام سیاسی امنیت ملی و وحدت ملی را زیر سوال نمی‌برند. متاسفانه در کشور ما این کارکرد بر عکس است و برآیند این زد و خوردها گاهی حتی به استیضاح افراد و خیانت‌انگاری و حتی تهمت و افترا ختم می‌شود.
وی در بخشی دیگر از صحبت‌هایش به برخورد مناسب رسانه‌ها در شرایط تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی اشاره و تاکید کرد: رسانه‌ها می‌توانند نظرات مختلفی را ارائه بدهند اما یک رسانه نباید به جای سیاست مداران تصمیم بگیرد. وقتی وزیر امور خارجه به عنوان نماینده دیپلماسی در خارج از کشور یک دیدگاهی دارد، رسانه‌ها می‌توانند در داخل نظراتشان را راجع به این دیدگاه ارائه دهند اما نمی‌توانند به جای سیاست خارجه و نماینده سیاست خارجه نظراتشان را ارائه بدهند. این اتفاق یکی از ایراداتی است که بعد از انقلاب در کشور ما وجود دارد و هر کدام از رسانه‌ها ساز خودشان را می‌زنند و خودشان را به عنوان نماینده سیاست خارجه جا می‌زنند و همین بلاتکلیفی باعث شده که خبرها و دیدگاه‌های ضد و نقیضی در این زمینه منتشر شود. همچنین متاسفانه فضای رسانه‌ای در داخل کشور باعث می‌شود تصمیم سازان سکوت کنند و حرفی نزنند و گاهی اوقات این مساله مشکل به وجود می‌آورد.
منبع: ایسنا
نظر شما