روح شهلا جاهد به صحنه می رود

شهلا جاهد، همسر عباس دوران و لیلا اسفندیاری کوهنوردی که در صعود به قله کوه دچار سانحه شد، سه شخصیتی هستند که این روزها موضوع یک نمایش به نام «هم‌هوایی» شده‌اند.

نمایش «هم هوایی» نوشته مهین صدری و کار افسانه ماهیان که با بازی ستاره اسکندری (بر گرفته از شخصیت شهلا جاهد)، الهام کردا (برگرفته از شخصیت همسر عباس دوران) و سارا بهرامی (برگرفته از شخصیت لیلا اسفندیاری) این روزها روی صحنه است، اثری است که داستان آن با نگاهی به زندگی سه شخصیت واقعی شکل گرفته است.

مهناز دلیری‌فر همسر شهید عباس دوران، لیلا اسفندیاری کوهنوردی که در یکی از صعود‌های خود دچار سانحه سقوط شد و شهلا جاهد (متهم به قتل همسر ناصر محمدخانی ) این سه شخصیت هستند.

از این منظر و به دلیل مستند و واقعی بودن آدم‌ها و البته شکل اجرایی و مونولوگ بودن این کار ،«هم هوایی» تجربه خاص و متفاوتی برای بازیگرانش به حساب می‌آید.

ستاره اسکندری، الهام کردا و سارا بهرامی در گفت‌و‌گویی با خبرنگار تئاتر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره دلایل حضورشان در «هم هوایی»، تجربه بازیگری در تئاتری که با نگاهی مستند اجرا می‌شود و همچنین احساسشان نسبت به هر یک از شخصیت‌هایی که بازی می‌کنند، صحبت کردند.

ستاره اسکندری که پس از چند سال دوری از تئاتر بار دیگر با نمایش «هم هوایی» به صحنه بازگشته است درباره چگونگی حضورش در این کار یادآور شد: از حدود دو سال پیش زمانی که من تهیه‌کنندگی نمایش «سی‌وسه درصد نیل سایمون» کار افسانه ماهیان را بر عهده داشتم، صحبت‌هایی با هم درباره اجرای تئاتر «هم هوایی» داشتیم و قرار گذاشتیم که هر وقت این نمایش روی صحنه رفت، من در آن بازی کنم.

او یادآور شد: من بعد از نمایش «شکار روباه» چندین سال بود که کار تئاتر نکرده بودم و در این فاصله یک تجربه ابتر به نام «عشق و عالیجناب» را داشتم که در حد اجرا در جشنواره باقی ماند، برای همین خیلی اشتیاق داشتم که با یک نقش خوب به صحنه برگردم.

اسکندری که در این نمایش نقشی را بازی می‌کند که براساس زندگی شهلا جاهد نوشته شده است،ادامه داد: زمانی که صحبت از اجرای این متن شد، هیچ کار دیگری را نپذیرفتم چون منتظر بودم که «هم هوایی» روی صحنه بیاید.

این بازیگر در ادامه درباره چگونگی نزدیک شدن به شخصیت‌اش در این نمایش عنوان کرد:شخصیتی که من در این کار بازی می‌کنم برگرفته از زندگی شهلا جاهد است، به هر حال بازی چنین نقشی برای هر بازیگری به دلیل فراز و فرودهایی که دارد، جذاب است. من باید از مهین صدری نویسنده این نمایش تشکر کنم چرا که زمان زیادی را برای نوشتن هر سه کاراکتر این نمایش گذاشتند و همه چیز را همراه با جزئیات و به شکل مستند نوشته‌اند، اساسا نکته مهمی که در این متن وجود دارد این است که به قضاوت نمی‌نشیند. بلکه فقط بیان سه نوع عشق است، در واقع این متن به جای قضاوت کردن، به عمق و کُنه زندگی این آدم‌ها وارد شده است و همین موضوع برایم بسیار جذاب است.

اسکندری درباره نگاه خود به نقشی که آن را ایفا می‌کند، اظهار کرد: طبیعتا من نه می‌توانم و نه می‌خواستم که آن چه شهلا جاهد بوده را به صحنه بیاورم. مسئله من زنی است که دچار عشقی می‌شود و پای این عشق می‌ایستد، البته روح این متن آنقدر قوی است که خواهی نخواهی بازیگر شبیه آن شخصیت می‌شود.

این بازیگر درباره چگونگی پرداختن به این نقش گفت: من از آن دسته بازیگرانی هستم که همزمان هم نقش را از خودم عبور می‌دهم و هم خودم را از نقش، اصولا من هیچ کدام از بازی‌هایم در تئاتر به هم ارتباطی نداشته است و همین اتاق در تصویر هم برایم افتاده، نقش‌هایی که من بازی کردم از نهایت مثبت تا نهایت منفی بوده است.

او گفت: من خودم زنی مبتنی بر منطق هستم در حالی که شهلا زنی مبتنی بر احساسات است، برای همین در کنش با هم متفاوت هستیم. اما این شخصیت به شدت جذاب است و بالا و پایین زیادی دارد. من فقط به مفاهیم حرکتی این شخصیت فکر کردم و خیلی سعی کردم که در حرکت و بیان به مفاهیم وجودی این شخصیت نزدیک شوم.

اسکندری درباره سبک اجرای «هم هوایی» و بیان سه روایت کنار یکدیگر روی صحنه، گفت: این کار اولین مونولوگی است که من کار می‌کنم، یعنی اولین باری است که به شکل فردی حکایت خودم را تعریف می‌کنم، اما به نظرم نکته جذاب این نمایش تداخل این سه شخصیت است. شخصیت‌هایی که مطلقا به هم ارتباطی ندارد، اما در یک بستر و احساسات زنانه حلقه‌هایشان بهم وصل می‌شود.

او ادامه داد: انگار یک روح زنانه‌ای که سه بُعد مختلف دارد در این زن‌ها متبلور است و روی صحنه به خصوص با الهام کردا این انرژی ما را به شدت به هم وصل می‌کند.

این بازیگر در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اظهار امیدواری برای حضور بیشترش در تئاتر گفت: امیدوارم از این به بعد بیشتر در تئاتر کار کنم، درست است که در دوری من در این چند سال از تئاتر یک امر خودخواسته بود، اما من در چندین سال گذشته جایی در تئاتر نداشتم.

اسکندری گفت: تئاتر برای من سوای شغل است و برایم یک رسالت فرهنگی است. احساس‌ام این است که حضورم در هر تئاتری چرایی دارد. امیدوارم شرایط دولت جدید همان‌طوری که قول‌ها داده شده روز به روز به پررنگ‌تر شدن مفهوم تئاتر کمک کند. چون تئاتر در هر مملکتی به عنوان یک شاخص فرهنگی به حساب می‌آید باید تئاتر به عنوان یک نیاز ضروری در جامعه تعریف شود.

همچنین الهام کردا که در این اثر نقش مهناز دلیری‌فر همسر شهید عباس دوران را بازی می‌کند، درباره حضور در «هم هوایی» گفت: «هم هوایی» سومین همکاری من با افسانه ماهیان است، از یک سال و نیم پیش که با مهین صدری درباره این کار صحبت کردیم و قرار شد که افسانه ماهیان آن را کار کند، من پذیرفتم که در این نمایش بازی کنم، از همان ابتدا هم می‌دانستم موضوع کار چیست و شخصیت‌ها را می‌شناختم اما تا روزی که سر تمرین رفتم نمی‌دانستم قرار است کدام شخصیت را بازی کنم و زمانی که برای تمرین آمدم، آنجا متوجه شدم که قرار است نقش همسر شهید عباس دوران را بازی کنم.

این بازیگر درباره مستند و واقعی بودن شخصیت‌های این نمایش توضیح داد: در نوشتن این متن اتفاقی افتاده است، در واقع شخصیت‌هایی واقعی با تخیل نویسنده همراه شده، یعنی نویسنده خودش را در نوشتن شخصیت‌ها دخیل کرده است. من هم مثل نویسنده برای بازی تخیل خودم را وارد داستان کردم. اگر قرار بود که کاملا به شکل مستند کار کنیم باید خانمی که تقریبا دو برابر من سن داشت این نقش را بازی می‌کرد.

او گفت: ما برای این کار یک کلیت و مرجعی را در اختیار داشتیم اما سعی کردیم خودمان را در ساختن شخصیت‌ها دخیل کنیم.

کردا درباره اینکه چقدر درباره شخصیت همسر شهید دوران تحقیق کرده است ادامه داد: من ابتدا به دنبال این بودم که با خانم دلیری فر همسر شهید دوران صحبت کنم اما موفق نشدم و فقط توانستم چند مصاحبه‌ از ایشان که در آن حرف‌ها، خاطره‌ها، خواسته‌ها و گله‌مندی‌هایشان مطرح کرده‌اند را بخوانم، با توجه به این مرجع من خیلی از خودم را دخیل کردم.

این بازیگر گفت: این نمایش به دلیل آن چه خواست کارگردان بود به دنبال این نبوده است که دقیقا براساس واقعیت پیش برود، اگر می‌خواست دقیقا مثل شخصیت‌های واقعی باشد آن وقت ما قضاوت می‌کردیم، ما می‌خواستیم که هیچ قضاوتی نداشته باشیم، بنابراین لزومی نداشت که پلان به پلان آن آدم‌ها را نشان دهیم، اما سعی کردیم حق مطلب را ادا کنیم، فکر می‌کنم اگر امروز همسر شهید دوران این کار را ببیند ما سربلند خواهیم بود. چون حق مطلب را ادا کردیم و کلیتی که برایمان مقدس بوده را نگه داشتیم.

بازیگر «هم‌آوایی» با اشاره به نقاط مشترک این سه شخصیت گفت: یک چیزی که در هر سه این شخصیت‌ها وجود دارد عشق است، ایده کلی این کار عاشقانه‌های سه زن است. اینکه با این عشق مانده‌اند، هنوز با این عشق حرف می‌زنند، به خاطر عشق مرده‌اند و به خاطر آن هزار بلا سرشان آمده است، ما می‌خواستیم در قالب این سه شخصیت این عشق را بیان کنیم، آن چیزی که ما در قالب این سه شخصیت نشان می‌دهیم این است که چقدر زن‌ها در عشق دارای نقاط مشترک هستند، چقدر می‌توانند در عشق شبیه به هم و غریب عمل کنند.

او با اشاره به سبک و شیوه اجرای این اثر نمایشی توضیح داد: شیوه اجرایی که افسانه ماهیان برای این کار انتخاب کرده است به شدت شیوه اجرایی فکر شده‌ای است و خیلی جواب داده است.