آنچه اعراب از کمپ دیوید می‌خواستند و آنچه گرفتند
عربستان‌سعودی آن‌قدر از وقوع توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های بزرگ عصبانی است که تهدید کرده توانایی هسته‌ای خود را توسعه می‌بخشد. این نشانه دیگری از وجود اختلافات عمیق بین ایالات متحده و دولت‌های عرب خلیج‌فارس درباره توافق هسته‌ای بین ایران و کشورهای ١+٥ است. اوباما اظهار امیدواری کرده است پلی روی این شکاف بزند و با نمایشی از وحدت آمریکا و اعراب در اجلاس «کمپ دیوید»، میزان این تفاوت‌های عمیق را کاهش دهد.
دستاوردهای اجلاس کمپ دیوید کمتر از آنچه او می‌خواست، بود؛ نتیجه‌ای بد برای هر دو طرف، حاصل این نشست است. نشست کمپ دیوید با یک بیانیه مشترک داغ تمام شد. این بیانیه بار دیگر بر رابطه عمیق بین ایالات متحده و کشورهای خلیج‌فارس تأکید می‌کند، هرچند نمی‌تواند تفاوت‌های پایدار و عمیقی که در مورد توافق هسته‌ای با ایران وجود دارد پنهان کند. اما این توافقی است که با آن ایالات متحده می‌خواهد به ازای برداشتن تحریم‌های بین‌المللی توانایی هسته‌ای ایران را کاهش دهد. مقامات آمریکایی به رهبران خلیج‌فارس اطمینان داده‌اند که هدف این است که جلوی دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای گرفته شود. اما آسوشیتدپرس از قول عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی گفته: «هنوز زود است در مورد آنچه می‌خواهیم و آنچه نمی‌خواهیم قضاوت کنیم». واضح‌ترین شاهد (تیرگی) روابط بین ایالات متحده و هم‌پیمانان عربش در طی این سالیان، تصمیم ملک سلمان برای عدم شرکت در اجلاس کمپ دیوید بود. این عدم شرکت از سوی ملک سلمان در حالی اعلام شد که کاخ سفید اعلام کرده بود او در این اجلاس شرکت می‌کند. پادشاه بحرین حامدبن عیسی آل خلیفه که او هم غیبت داشت، ترجیح داده بود در یک نمایش اسب‌دوانی در بریتانیا حاضر شود. علامت تهدیدکننده و تنش‌آلود دیگر تهدید عربستان سعودی و سایر دولت‌های عربی مبنی بر درخواست آنها برای دراختیارداشتن توانایی غنی‌سازی اورانیوم تا حدی که ایران برطبق قرارداد مجاز است، بود شاهزاده ترکی الفیصل وزیر اطلاعات سابق عربستان سعودی به‌تازگی گفته هرچه که ایرانی‌ها دارند، ما هم خواهیم داشت.
اعراب سنی دو نگرانی عمده دارند، یک این است که طبق توافق هسته‌ای، ایران به‌جای خاتمه‌دادن به تولید سوخت هسته‌ای، توانایی محدودی برای تولید سوخت هسته‌ای و نیازهای پزشکی درمانی حفظ خواهد کرد. آنها همچنین نگران این مسئله‌اند که بازگشت ایران به جامعه جهانی بدین معنی خواهد بود که آمریکا هواداری از کشورهای منطقه را تقسیم کند و بنابراین دیگر نمی‌توان از ایالات متحده انتظار داشت که فقط از اعراب دفاع کند. اوباما در بیانیه مشترک اجلاس کمپ دیوید سعی کرد این امر را روشن کند، بیانیه اعلام می‌کند که: سیاست ایالات متحده که در مورد استفاده از همه عناصر قدرت برای ایجاد امنیت و دفاع از منافع مشترکمان در خلیج‌فارس و برای بازداشتن و مقابله با تهاجم خارجی علیه متفقین و شرکایمان در مورد جنگ خلیج انجام دادیم واضح و روشن است. اما او خردمندانه تا آنجا پیش رفت که زیر بار معاهده‌ای رسمی مانند معاهده NATO که برخی از رهبران عرب خواستار آن بودند و می‌توانست ایالات متحده را به میدان منازعات نظامی در خاورمیانه بکشاند، برود.
هیچ شکی نیست که چشم‌انداز منطقه‌ای چه از نظر سیاسی و چه دیپلماتیک در حال تغییر است. مقامات بالای آمریکایی و ایرانی که پس از انقلاب ١٩٧٩ هیچ تماسی با هم نداشته‌اند، مشغول مذاکرات معمولی‌اند. تجارت بین‌المللی در این چشم‌انداز متعادل به سوی استفاده از امتیاز توان بالقوه جذب سرمایه بازار کاروسرمایه ایران پیش می‌رود و این به محض برداشته‌شدن تحریم‌ها و شروع تزریق میلیاردها دلار سرمایه به اقتصاد ایران شروع می‌شود. اگرچه این امر برای رهبران عرب نامناسب است، رهبرانی که روزگاری برنامه هسته‌ای ایران را شدیدترین تهدید برای خود می‌دانسته‌اند در مورد توافق‌نامه‌ای که می‌خواهد این تهدید را از میان بردارد، شکایت کنند. ترس منطقی دیگر این است! هنگامی که تحریم‌ها برداشته شوند، ایران منابع بیشتری خواهد داشت که با آن نفوذ خود را در خاورمیانه بسط دهد. مقامات اجرائی آمریکا نظری منطقی دارند؛ آنها می‌گویند احتمال زیادی وجود دارد که ایرانی‌ها پول‌های بلوکه‌شده خود را پس از لغو تحریم‌ها برای نیازهای انباشته‌شده محلی خود خرج کنند. به‌نظر می‌رسد این مقامات در مورد این حقیقت که در‌حال‌حاضر یک توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند راه را برای همکاری با تهران باز کند، چشم‌های بازی دارند. یک توافق هسته‌ای قابل‌تأیید که توانایی ایران را محدود می‌کند، مهم‌ترین شانس را برای دورنگه‌داشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای دارد. این راه‌حل به هیچ‌وجه نیاز به تهدید عربستان و سایر دول عربی ندارد. نیازی نیست دولت‌های عربی هم توانایی‌ها و ظرفیت‌های هسته‌ای خودشان را افزایش دهند، توانایی‌ها و ظرفیت‌هایی که می‌تواند باعث مسابقه تسلیحاتی و برافروخته‌شدن آتش جنگ در منطقه شود.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما