صدای ایران گزارش می دهد؛
چندگام تا تشکیل دانشکده‌های‌حل‌المسائلی/ پیشتازی دانشگاه علامه
با نگاهی به وب سایت دانشگاه های علوم انسانی و دانشکده های برتر حقوق، علوم سیاسی و اقتصاد جهانبه وضوح می توان دید یکی از موارد که در کنار تنوع اساتید با گرایش ها و تخصص های مختلف از سراسر جهان در این مراکز علمی برجسته می نماید؛ وجود برنامه ها و نشست هایی است که با حضور سیاست گذاران، دولتمردان و فرماندهان ارشد نظامی آن کشور به صورت هفتگی و ماهانه برگزار می شود.
صدای ایران؛ علی اسماعیلی- با نگاهی به وب سایت دانشگاه های علوم انسانی و دانشکده های برتر حقوق، علوم سیاسی و اقتصاد جهان به وضوح می توان دید یکی از موارد که در کنار تنوع اساتید با گرایش ها و تخصص های مختلف از سراسر جهان در این مراکز علمی برجسته می نماید؛ وجود برنامه ها و نشست هایی است که با حضور سیاست گذاران، دولتمردان و فرماندهان ارشد نظامی آن کشور به صورت هفتگی و ماهانه برگزار می شود.
در این نشست ها سناتورها، نمایندگان مجلس، فرماندهان نظامی، روسای بانک های بین الملی و کشوری، مشاورین و حقوقدانان قوه قضاییه، نمایندگان سازمان های بین المللی و مدیران ارشد اطلاعاتی، ساعاتی را با اساتید و دانشجویان دانشگاه که از نخبگان هر کشوری محسوب می شوند به گفتگو می نشینند.
حتی روسای جمهور این کشورها سیاست های رسمی مرتبط با حوزه خارجی و نظامی را در این دانشکده ها اعلام می کنند و این به نوعی رسمیت دادن به تصیم مربوطه در کنار نگاه نخبه گرایانه است. در واقع با این کار پیوند میان تئوری و عمل که مهم ترین وجه و بر انگیزاننده‌ی دانشگاه های حل المسائلی است شکل می گیرد.
با برگزاری این نشست ها و برنامه ها و مطرح شدن مسائل اساسی ملی و بین المللی، دانشجویان ضمن آگاهی از آنچه که در سطح عملیاتی باید مورد توجه قرار گیرد؛ متوجه می شوند که پژوهش های خود را باید در کدام زمینه انجام دهند تا از آن طریق بتوانند مشکلی از مشکلات کشور را حل و فصل کنند. این فضا دانشجو را به وضعیت خودآگاهی می رساند.
از فواید این خوداگاهی علیرغم اینکه نخبگان دانشگاهی متوجه می شوند در خلاء نمی توان مطالعه و پژوهش کرد. نخبگان دانشگاهی متوجه خواهند شد رشته تحصیلی و تخصص برآمده از آن قرار است در حال و آینده با نگاه به چه مسائلی راهگشای مشکله های یک کشور باشد.
بنابراین برنامه ها و نشست های اینچنینی دانشگاهیان را وادار می کند از جنبه های انتزاعی فاصله گرفته و با نگاه به یک مشکله اصلی تحقیق ، مطالعه و پژوهش کنند.
در ایران اما قصه کمی متفاوت است. در دانشکده های حقوق، علوم سیاسی و اقتصاد ایران این حضور را نه در شکل هفته و ماه بلکه در سال هم کمتر شاهدیم. به جز مواردی نظیر حضور رسمی و تعریف شده به شکل یک مناسبت برای اعلام و پاسداشت آن روز ..
البته نگارنده به وهیچ وجه منکر مواردی نظیر حضور نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی در دانشگاه نیست. ولی این حضور در اکثر مواقع با تنش و منازعه همراه بوده و به نمایشی شبیه جنگ گلادیاتورهای برای تهییج افکار عمومی تبدیل شده است. این اتفاق لاجرم کمتر نگاهی معطوف به حل مسئله دارد.
اما نتیجه این فرایند این است که از یک سو دانشگاهیان و نخبگان دانشگاهی، تصمیم گیران، سیاستگذارن، قانونگذاران و دولتمردان را در مسیر درست نمی بینند و از سویی دیگر سیاست گذاران و دولتمردان و تصمیم گیران ارشد فضای دانشگاهی را در جایگاه و مسیر درستی برای تبادل و گفتگو نمی بینند.
در این میان به نظر می رسد دانشگاه علامه طباطبایی و دانشکده حقوق و علوم سیاسی در یکی دوسال اخیر، نشانه هایی از یک دانشگاه حل المسائلی را از خود نشان داده است. بطوری که در مدت یاد شده با تغییر مدیریت دانشگاه که خود از دانش آموختگان سیاست است، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی این دانشگاه به محل رفت آمد سیاستگذاران کشور تبدیل شده است.
با نگاه به برنامه های دو سال اخیر این دانشگاه و حضور چهره هایی مانند محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه، امیرشمخانی رئیس شورای عالی امنیت، عباس عراقچی، مجید تخت روانچی مذاکره کنندگان ارشد مسئله هسته ای و نیز الهام امین زاده مشاور حقوق ریاست جمهوری و ... می توان این برداشت را کرد که این دانشگاه تلاش دارد تا در معنای واقعی به سمت یک دانشگاه حل المسائلی حرکت کند.
همانطور که در سخنان رئیس این دانشگاه نیز در جلسه معارفه نیز بیان شده بود، در دوره جدید یکی از اهداف دانشگاه علامه طباطبایی کمک به دولت به پشتوانه‌ی نیروهای نخبه و دانشگاهی است.
در واقع دانشگاه علامه تلاش دارد تا به عنوان بازوی فکری دانشگاه نماد اصلی پیوند و کمک به دولت در حل مسائل اساسی آن باشد. کمکی که بارها از سوی رئیس جمهور طلبیده شده و از نخبگان دانشگاهی دعوت شده برای پیشبرد امور به دولت کمک کنند.
چنین الگویی می تواند با تشویق و ادامه ی کار برای سایر دانشگاه ها و دانشکده های حقوق و علوم سیاسی هم در نظر گرفته شود.
شاید در این فراخور دانشجویان این دانشگاه ها و به خصوص دانشکده های حقوق و علوم سیاسی با گرفتن اعتماد به نفس از حضور و مواجهه مستقیم با مشکله های اصلی کشور توان خود را جهت بهبود مسائل کشور در پیش گیرند.
بدون وجود دانشگاه حل المسائلی و دخالت دادن پژوهش های جدید در امر تصمیم گیری، کشور در وادی آزمون خطا قرار گرفته و همواره شاهد رکود در همه زمینه ها خواهیم بود.
موضوعی که هم دانشگاهیان و نخبگان را سرخورده می کند و هم شکاف میان نخبگان و دولتمردان را روز به روز افزایش می دهد و از سویی نیز بودجه های کلان وزارتی در امر آموزش نمی تواند باری از مشکلات را کم کرده و یا بردارد.
دانشگاه نمی تواند به صرف تکیه بر آمار تعداد مقاله های پژوهشی و تالیفات انجام شده در سال وظایف و مسئولیت اصلی خود را تمام شده تلقی کند. باید بپذیریم که دانشگاهی که محل رفت و آمد مدیران، تصمیم گیران و دولتمردان و قانونگذران ارشد حوزه های اقتصاد، سیاست و حقوق نباشد دانشگاه نیست.
از این رو پیشنهاد می شود ملاک ارتقاء و پیشرفت در نظام دانشگاهی را کمک واقعی به حل یک موضوع و مشکله اساسی کشور در نظر بگیریم و نه مقالات و کتاب هایی که کمترین توجهی به واقعیت وضعیت بیرونی ندارد.
در این نشست ها سناتورها، نمایندگان مجلس، فرماندهان نظامی، روسای بانک های بین الملی و کشوری، مشاورین و حقوقدانان قوه قضاییه، نمایندگان سازمان های بین المللی و مدیران ارشد اطلاعاتی، ساعاتی را با اساتید و دانشجویان دانشگاه که از نخبگان هر کشوری محسوب می شوند به گفتگو می نشینند.
حتی روسای جمهور این کشورها سیاست های رسمی مرتبط با حوزه خارجی و نظامی را در این دانشکده ها اعلام می کنند و این به نوعی رسمیت دادن به تصیم مربوطه در کنار نگاه نخبه گرایانه است. در واقع با این کار پیوند میان تئوری و عمل که مهم ترین وجه و بر انگیزاننده‌ی دانشگاه های حل المسائلی است شکل می گیرد.
با برگزاری این نشست ها و برنامه ها و مطرح شدن مسائل اساسی ملی و بین المللی، دانشجویان ضمن آگاهی از آنچه که در سطح عملیاتی باید مورد توجه قرار گیرد؛ متوجه می شوند که پژوهش های خود را باید در کدام زمینه انجام دهند تا از آن طریق بتوانند مشکلی از مشکلات کشور را حل و فصل کنند. این فضا دانشجو را به وضعیت خودآگاهی می رساند.
از فواید این خوداگاهی علیرغم اینکه نخبگان دانشگاهی متوجه می شوند در خلاء نمی توان مطالعه و پژوهش کرد. نخبگان دانشگاهی متوجه خواهند شد رشته تحصیلی و تخصص برآمده از آن قرار است در حال و آینده با نگاه به چه مسائلی راهگشای مشکله های یک کشور باشد.
بنابراین برنامه ها و نشست های اینچنینی دانشگاهیان را وادار می کند از جنبه های انتزاعی فاصله گرفته و با نگاه به یک مشکله اصلی تحقیق ، مطالعه و پژوهش کنند.
در ایران اما قصه کمی متفاوت است. در دانشکده های حقوق، علوم سیاسی و اقتصاد ایران این حضور را نه در شکل هفته و ماه بلکه در سال هم کمتر شاهدیم. به جز مواردی نظیر حضور رسمی و تعریف شده به شکل یک مناسبت برای اعلام و پاسداشت آن روز ..
البته نگارنده به وهیچ وجه منکر مواردی نظیر حضور نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی در دانشگاه نیست. ولی این حضور در اکثر مواقع با تنش و منازعه همراه بوده و به نمایشی شبیه جنگ گلادیاتورهای برای تهییج افکار عمومی تبدیل شده است. این اتفاق لاجرم کمتر نگاهی معطوف به حل مسئله دارد.
اما نتیجه این فرایند این است که از یک سو دانشگاهیان و نخبگان دانشگاهی، تصمیم گیران، سیاستگذارن، قانونگذاران و دولتمردان را در مسیر درست نمی بینند و از سویی دیگر سیاست گذاران و دولتمردان و تصمیم گیران ارشد فضای دانشگاهی را در جایگاه و مسیر درستی برای تبادل و گفتگو نمی بینند.
در این میان به نظر می رسد دانشگاه علامه طباطبایی و دانشکده حقوق و علوم سیاسی در یکی دوسال اخیر، نشانه هایی از یک دانشگاه حل المسائلی را از خود نشان داده است. بطوری که در مدت یاد شده با تغییر مدیریت دانشگاه که خود از دانش آموختگان سیاست است، دانشکده حقوق وعلوم سیاسی این دانشگاه به محل رفت آمد سیاستگذاران کشور تبدیل شده است.
با نگاه به برنامه های دو سال اخیر این دانشگاه و حضور چهره هایی مانند محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه، امیرشمخانی رئیس شورای عالی امنیت، عباس عراقچی، مجید تخت روانچی مذاکره کنندگان ارشد مسئله هسته ای و نیز الهام امین زاده مشاور حقوق ریاست جمهوری و ... می توان این برداشت را کرد که این دانشگاه تلاش دارد تا در معنای واقعی به سمت یک دانشگاه حل المسائلی حرکت کند.
همانطور که در سخنان رئیس این دانشگاه نیز در جلسه معارفه نیز بیان شده بود، در دوره جدید یکی از اهداف دانشگاه علامه طباطبایی کمک به دولت به پشتوانه‌ی نیروهای نخبه و دانشگاهی است.
در واقع دانشگاه علامه تلاش دارد تا به عنوان بازوی فکری دانشگاه نماد اصلی پیوند و کمک به دولت در حل مسائل اساسی آن باشد. کمکی که بارها از سوی رئیس جمهور طلبیده شده و از نخبگان دانشگاهی دعوت شده برای پیشبرد امور به دولت کمک کنند.
چنین الگویی می تواند با تشویق و ادامه ی کار برای سایر دانشگاه ها و دانشکده های حقوق و علوم سیاسی هم در نظر گرفته شود.
شاید در این فراخور دانشجویان این دانشگاه ها و به خصوص دانشکده های حقوق و علوم سیاسی با گرفتن اعتماد به نفس از حضور و مواجهه مستقیم با مشکله های اصلی کشور توان خود را جهت بهبود مسائل کشور در پیش گیرند.
بدون وجود دانشگاه حل المسائلی و دخالت دادن پژوهش های جدید در امر تصمیم گیری، کشور در وادی آزمون خطا قرار گرفته و همواره شاهد رکود در همه زمینه ها خواهیم بود.
موضوعی که هم دانشگاهیان و نخبگان را سرخورده می کند و هم شکاف میان نخبگان و دولتمردان را روز به روز افزایش می دهد و از سویی نیز بودجه های کلان وزارتی در امر آموزش نمی تواند باری از مشکلات را کم کرده و یا بردارد.
دانشگاه نمی تواند به صرف تکیه بر آمار تعداد مقاله های پژوهشی و تالیفات انجام شده در سال وظایف و مسئولیت اصلی خود را تمام شده تلقی کند. باید بپذیریم که دانشگاهی که محل رفت و آمد مدیران، تصمیم گیران و دولتمردان و قانونگذران ارشد حوزه های اقتصاد، سیاست و حقوق نباشد دانشگاه نیست.
از این رو پیشنهاد می شود ملاک ارتقاء و پیشرفت در نظام دانشگاهی را کمک واقعی به حل یک موضوع و مشکله اساسی کشور در نظر بگیریم و نه مقالات و کتاب هایی که کمترین توجهی به واقعیت وضعیت بیرونی ندارد.
نظر شما