علی رهبری: می‌مانم و بتهوون را عمومی می‌کنم
علي رهبري، رهبر اركستر سمفونيك ايران، در گامِ نخست براي رسيدن به اركستري كه بتواند ايده‌هايش را پياده كند، نوازندگان را تغيير داد. نوازندگاني كه تعدادي‌شان بيش از دو دهه، در اين اركستر حضور داشتند؛ اما به گفته رهبري «فرمانده» بودند و به ديگران دستور مي‌دادند تا «نوازنده»اي كه گوش به فرمانِ رهبر اركستر باشد؛ به همين خاطر است كه رهبري چند روز قبل در گفت‌وگويش با رسانه‌ها به اين مساله اشاره كرد كه: «هر اركستر با يكسري مشكلات داخلي مواجه است كه خوشبختانه امروز اين مشكلات حل شده‌اند. يك عده انگار در اركستر فرمانده بودند اما در حال حاضر كساني روي صندلي‌هاي اركستر نشسته‌اند كه به نوازندگان ديگر دستور نمي‌دهند. ما خيلي ساده افرادي را كه در كار اركستر سمفونيك تهران اختلال ايجاد مي‌كردند شناسايي كرديم و عذر بعضي از آنها را هم خواستيم. برخي فكر مي‌كنند من خيلي سختگيرم اما واقعا اين طور نيست و فقط ديسيپلينم از كودكي درست بوده است. تنها چيزي كه مي‌خواهم اين است كه كار‌ها بر اساس نظم و انضباط پيش برود.»
به گزارش اعتماد، اين اما تمام كارهايي نيست كه «رهبري» در اركستر انجام داده است. او براي نخستين‌بار در اين سال‌ها، برنامه‌اي مدون براي اركستر سمفونيك تدوين كرده است و قطعاتي را كه قرار است در شش ماهه آينده اركستر اجرا شود مشخص، حالا همه مي‌دانند كه اركستر قرار است در دو روز پاياني ماهِ جاري – ٣٠ و ٣١ ارديبهشت ماه- كنسرتو پيانو شماره ۵ بتهوون را به همراه دوژاگ سمفوني ۹، اجرا كند؛ اتفاقِ مهمِ ديگر حضور «نوين افروز» به عنوان سوليست پيانو در اين برنامه است. رهبري در اين شش ماه خودش رهبري اركستر را برعهده خواهد گرفت.
در اجراهاي بعدي اركستر قرار است، «الكساندر رودين» كه از نابغه‌هاي ويولنسل دنيا است و «نوين افروز» يكي از بهترين سوليست‌هاي ايراني به اجراي برنامه بپردازند. آنها البته علاوه بر همكاري با اركستر، به مدت دو شب، يك رسيتال هم برگزار خواهند كرد؛ همانطور كه در آخرين روزهاي
فروردين‌ماه، «رضا ناژفر» با همراهي «ترزا شوماخر» رسيتال برگزار كردند كه اتفاقِ مهمي براي موسيقي كلاسيك ايران بود و در اجراي چهارشنبه و پنجشنبه هم به عنوان نوازنده فلوت اول در اركستر حضور داشت و قرار است از مهرماه به طور رسمي در اركستر فعاليت كند. اين وعده‌اي بود كه رهبري پيش از اين داده بود و البته محقق شد. حالا مانده است شعار ديگر «رهبري»؛ اينكه مي‌گويد مي‌خواهد سمفوني نهم بتهوون را براي همه عمومي كند. او كه اين سمفوني را پيش از اين براي مسوولان و خانواده‌هاي نوازندگان اجرا كرده بود، حالا مي‌خواهد ١٢ اجرا داشته باشد تا همه مردم ايران، مهم‌ترين سمفوني تاريخ موسيقي كلاسيك جهان را بشنوند؛ اما بايد ديد آيا مسوولانِ ارشاد هم به وعده‌هايي كه به رهبري داده‌اند، عمل خواهند كرد يا شرايط را به گونه‌اي رقم مي‌زنند كه او چون بارِ قبل عطاي حضور در ايران را به لقايش ببخشد. به بهانه كنسرتِ اخير اركستر؛ گفت‌وگوي كوتاهي با رهبري انجام داده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد:
آقاي رهبري، ارزيابي‌تان از اجرايي كه در هفته گذشته انجام شد، چيست؟ تا چه اندازه از نوازندگان‌تان رضايت داشتيد؟
يك ماه و نيم گذشته كه كار را شروع كردم؛ اميد بسياري داشتم؛ اما واقعيت اين است كه فكر نمي‌كردم نوازندگان تا اين اندازه مايه بگذارند؛ اتفاقي كه شما در كنسرت اخير ديديد شايد بايد در تمريني چهار تا پنج ماهه اتفاق مي‌افتاد و اين نشان مي‌دهد كه تمامي نوازندگان با جان و دل براي اين اجرا مايه گذاشته‌اند و ساعت‌ها، جداي زمانِ تمرين، نيز وقت صرف كرده‌اند. همه اينها باعث شده است كه من از اجرايي كه در اين دو شب اتفاق افتاد بسيار راضي باشم و حتي فكر مي‌كنم اركستر در دومين شب، اجرايي بسيار بهتر از شب اول داشت. براي من در اين دو شب، چيزي شبيه «معجزه» رخ داد.
به هر حال شما اركسترهاي مختلفي را از سراسر دنيا، رهبري كرده‌ايد؛ حالا سطح نوازندگان را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
من همين الان مي‌توانم اين اركستر را به لندن ببرم و در آنجا اجرايي با افتخار و درست داشته باشيم. خيلي خوشحال خواهم شد كه اين اتفاق رخ دهد؛ آن وقت شايد قضاوت بهتري درباره اركستر داشته باشيد. ضمن اينكه ما تغييراتي كه در سازهاي بادي انجام داديم، بسيار به بهتر شدنِ اركستر كمك كرد. من از گروه‌هاي بادي رضايت بسيار زيادي داشتم.
و تجربه استفاده از سه اركستر مايستر چطور بود.
شما در اجرا ديديد كه در طول كنسرت و در اجراي قطعات مختلف، سه نوازنده اركستر يعني ارسلان كامكار، برديا كيارس و همچنين پدرام فريوسفي حضور داشتند كه بدون هيچ مشكلي، قطعات را اجرا كردند؛ اما مساله مهم در يك اركستر، اين عناوين نيست. اينكه چه كسي اركستر مايستر است يا نوازنده اول و دوم؛ براي من و همچنين نوازندگاني كه حالا در اركستر مشغول فعاليتند. نكته مهم اين است كه اركستر اجرايي كامل و بدون هيچ‌گونه عيب و نقصي داشته باشد.
حضورِ آقاي ناژفر، به عنوانِ نوازنده فلوت نخستين وعده‌اي است كه از شما محقق شده است. آيا حضور ديگر نوازندگانِ ايراني كه در خارج از كشور هستند، هم محقق مي‌شود؟
حتما. من از تمام پتانسيل موزيسين‌هاي ايراني استفاده خواهم كرد؛ بي‌اينكه به اين مساله توجه داشته باشم كه در ايران يا خارج از كشور هستند. هر كدام از اين نوازندگان به ايران دعوت مي‌شوند و اگر من از كارشان راضي باشم يا در سطح بالاتري از نوازندگانِ ايراني باشند، از حضورشان به شكلِ دايمي استفاده خواهيم كرد.
برسيم به شعاري كه شما در نظر گرفته‌ايد: «بتهوون براي همه». چقدر به اجرايي شدن اين ايده اميدواريد؟
تجربه‌هاي من مي‌گويد كه موسيقي در خونِ اين مردم است و به همين خاطر مطمئن هستم كه مردم از بتهوون بسيار خوش‌شان خواهد آمد. مي‌خواهم ١٢ اجرا از اين سمفوني داشته باشم؛ هر چند فكر مي‌كنم اگر اين سمفوني‌ها را به صورتِ رايگان برگزار كنيم، مردم هرگز متوجه ارزش آن نخواهند شد.
آقاي رهبري براي صدمين بار! مي‌خواهم به اين پرسش پاسخ دهيد كه با وجود مشكلاتي كه هم‌اكنون در ايران وجود دارد، در ايران خواهيد ماند؟
من جلوي مردم قول‌داده‌ام كه مي‌مانم؛ هر چند مي‌دانم مشكلات زيادي وجود خواهد داشت؛ اما آن را به كمك مسوولان و همچنين مخاطبان حل خواهم كرد.
و بالاخره اينكه چرا در شش ماهه نخست، از حضور رهبران مهمان استفاده نمي‌شود؟
در اين مدت اركستر درگيرِ مشكلاتِ بسيار زيادي است؛ ما به اين مدت زمان نياز داريم تا اركستر شكل نهايي خودش را بگيرد و مشكلات حاشيه‌اي مرتفع شود، آن وقت از حضور رهبران برجسته ايراني و همچنين خارجي بهره خواهم گرفت.