چرا سعودی در یمن تنهاست؟

روزنامه خراسان در یادداشتی نوشت: اشتباهات محاسباتی سعودی اندک اندک دارند خودشان را نشان می دهند. حدود 20 روز حمله هوایی به صنعا در عمل معادله تحولات میدانی یمن را تغییر نداده است. انصار ا... همچنان کنترل صنعا را در دست دارد.

از همه مهم تر این که متحدان سنتی سعودی تلاش می کنند از اصرارهای پنهان و پیدای سعودی برای مشارکت در عملیات نظامی علیه مردم یمن فرار کنند. پاکستان، ترکیه و مصر 3 کشور مهمی هستند که تاکنون در برابر اصرارهای سعودی مقاومت کرده اند. موارد زیر می تواند از جمله برخی دلایل عدم همراهی این کشورها با ائتلاف سعودی باشد:

گام نخست برای درک علل عدم همراهی دیگران با سعودی، درک ماهیت رفتار خود سعودی است. سعودی در بحران یمن از محاسبات متعارف هزینه-فایده پیروی نمی کند. در شکل گیری عجولانه ائتلاف عربی علیه یمن هیچ نشانه ای از محاسبات متعارف جنگ های کلاسیک، از جمله محاسبات هزینه های مالی درگیری، محاسبات هزینه های جانی درگیری، تدوین استراتژی مشخص برای پایان درگیری و ... دیده نمی شود. به عبارت دیگر رفتار کنونی سعودی و سیاست خارجی جدید این پادشاهی را نمی توان با استفاده از تئوری انتخاب گزینه عقلایی تحلیل کرد. بلکه این رفتار برآمده از هویتی است که سعودی برای خود متصور است. تئوری نهادگرایی نوین کاملا روشن می کند که سعودی اکنون از 'نهاد'های رفتار سنتی خود تبعیت می کند و نه گزینه های عقلایی. نهاد نژاد، نهاد زبان، نهاد تعلق به جغرافیای شبه جزیره عرب، نهاد آقا بالاسر اعراب بودن و موارد دیگر از این دست مولفه هایی هستند که تا اندازه ای رفتار سعودی را توجیه می کنند. سعودی تصور می کند که با شیعه و سنی نشان دادن درگیری های یمن، می تواند حمایت این کشورهای سنی مذهب را جلب کند. اما آن ها به درستی درک کرده اند که نزاع در یمن، نزاع شیعه و سنی نیست. بلکه سعودی در یمن به دنبال اعاده حیثیت عربی خود و اثبات دوباره زعامت بر ملت های عرب است. اهدافی که برای پاکستان، ترکیه و حتی مصر موضوعیت ندارند.

فارغ از محتوای سیاسی حمله به یمن، واقعیت های نظامی این حمله نیز از جمله موضوعاتی است که کشورهای دیگر را از همراهی با سعودی باز می دارد. حمله هوایی جز تخریب زیرساخت های مدنی و کشتار افراد غیر نظامی نمی تواند دستاورد دیگری داشته باشد. در حالی که هیچ گروه نظامی یا قبیله مسلحی ائتلاف عربی را در یمن نمایندگی نمی کند، تنها گزینه موجود برای پیروزی نظامی سعودی ورود نیروی زمینی به یمن است. 

مشکل اینجاست که چه کشوری حاضر می شود ارتش خود را وارد یمن کند؟ محتمل ترین گزینه برای سعودی، ارتش مصر است. اما ارتش مصر در حال حاضر در صحرای سینا درگیر است. به علاوه این که حضور نیابتی مصر در درگیری های نظامی لیبی نیز بخشی از توان ژنرال سیسی را مشغول کرده است. بدون تردید برای ژنرال سیسی، پیروزی ژنرال خلیفه حفتر در لیبی مهم تر از شرایط کنونی در یمن است. 

این در حالی است که پاکستان و ترکیه نیز اساسا حداقل های لازم برای مشارکت در عملیات های اینچنین را ندارند. نه پیمان همکاری امنیتی مشترکی وجود دارد که چنین عملیاتی را توجیه کند و نه امنیت ملی این کشورها در یمن خدشه دار شده است که حضور ارتش شان در یمن توجیه پذیر باشد. پاکستان و ترکیه همچنین کارنامه دخالت نظامی ارتش مصر در یمن در دهه شصت میلادی در دوران ریاست جمهوری جمال عبدالناصر را پیش رو دارند. عملیاتی بی سرانجام که موجب کشته و زخمی شدن 10 هزار نفر از نظامی های مصر طی 2 سال جنگ شد و محبوبیت جمال عبدالناصر را به شدت کاهش داد.