تحلیل صادق زیباکلام از "تفاهم لوزان"
استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت:
تمام کسانی که در آمریکا و اسرائیل به چیزی کمتر از محو جمهوری اسلامی
رضایت نمی‌دهند، از این تفاهم‌نامه مکدر هستند.
"صادق
زیباکلام" استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران،
پیرامون تفاهم‌نامه لوزان که شب گذشته در دانشگاه این شهر میان ایران و شش
قدرت جهانی قرائت شد، سخن گفت.
نظر کلی شما در خصوص بیانیه مشترک میان ایران و پنج قدرت جهانی که شب گذشته در شهر لوزان سوئیس قرائت شد، چیست؟
این
بیانیه نقطه عطف تاریخ بعد از انقلاب اسلامی است و آیندگان از این بیانیه
به عنوان ایران اسلامی بعد از تفاهم‌نامه لوزان یاد خواهند کرد؛ موارد دیگر
این چنینی مانند ایران بعد از جنگ و یا ایران بعد از قطعنامه 598 وجود
دارد.
مهم
تر از جزئیات این تفاهم‌نامه، روح کلی است که این تفاهم‌نامه به وجود
آورده و شادمانی گسترده‌ای که میان مردم ایجاد کرده است. البته برخی
گروه‌های تندرو در اسرائیل و آمریکا از این تفاهم خوششان نیامده است به
همین خاطر یا واکنشی از خود نشان نداده‌اند و یا واکنش‌شان منفی بوده است.
برای اولین بار بعد از 36 سال، گام بلندی را برای تنش‌زدایی با غرب
برداشتیم و شاخه زیتونی که دولت آقای روحانی در دست گرفت با یک شاخه زیتون
از سوی اوباما پاسخ داده شد و این نقطه عطف است و شاید یکی از دلایلی که
تندروها از این توافق استقبال نمی‌کنند و مغموم شده‌اند همین تنش‌زدایی است
که میان دو دولت روحانی و اوباما برقرار شده است.
برای اینکه طرف غربی به هرآنچه که در تفاهم‌نامه لوزان متعهد شده پایبند باشد، باید چه ضمانت‌نامه‌های اجرایی از آن‌ها گرفته شود؟
مسئله
اساسی این است که تکلیف هرآنچه طرفین در کوتاه مدت مکلف و موظف به انجام
آن هستند، روشن است و در بلند مدت و در طول 3 ماه آینده نیز باز تکلیف مشخص
و وظایف جمهوری اسلامی، طرف غربی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کاملا
روشن است و مسئله‌ای است که در برابر دیدگان دنیا صورت گرفته است و اینگونه
نیست که آمریکایی‌ها زیر مذاکرات بزنند و بگویند که در تفاهم‌نامه مثلا
6هزار سانتریفیوژ مقصود نبوده بلکه هدف در تفاهم‌نامه 600 سانتریفیوژ بوده
است. ساعت‌ها تیم مذاکره‌کننده ما بر روی کلمه به کلمه تفاهم‌نامه زحمت
کشیدند. اینگونه صحبت‌ها که طرف آمریکایی یا طرف ایرانی زیر مذاکرات بزند،
حرف کسانی است که باور به توافق نداشتند.
اوباما
تا چه حد می‌تواند نظر مساعد کنگره آمریکا مبنی بر موافقت با تفاهم‌نامه
با جمهوری اسلامی را به دست آورد؟ با توجه به اینکه چندی پیش، نمایندگان
جمهوری‌خواه کنگره آمریکا نامه‌ای را مبنی بر ملغی شدن توافق با ایران در
صورت پیروزی جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور به مسئولین
کشور ما ارسال کردند.
تمام
کسانی که در آمریکا و اسرائیل به چیزی کمتر از محو جمهوری اسلامی رضایت
نمی‌دهند، از این تفاهم‌نامه مکدر هستند؛ بچه کلاس اول دبستان هم به شما
خواهد گفت که هر کس خواهان بقای جمهوری اسلامی است، چگونه از پیدا شدن نوری
که در انتهای تونل پیدا شده، خوشحال می‌شود.
بنایراین
کسانی که خواهان سرافرازی و سربلندی جمهوری اسلامی نیستند از این تفاهم
ناراضی‌اند ولی افکار عمومی آمریکایی و کسانی که خواهان سرنگونی جمهوری
اسلامی نیستند، آن‌ها هم در این میان مطرح هستند و من فکر نمی‌کنم که اراده
تندروهای کنگره آمریکا و یا نتانیاهو بتواند این مسیر را تغییر دهد اما
قبول دارم که مسیر دشواری پیش رو است و تندروهای آمریکا تلاش خواهند کرد که
جلوی این توافق را بگیرند.
جمهوری
اسلامی پس از حصول کامل توافق، چه جایگاهی را در منطقه خواهد داشت و نوع
رویکرد کشورهای منطقه در قبال ایران به چه صورت تغییر خواهد کرد؟
قطعا
دست و بال ایران بیشتر باز خواهد شد و قدرت مانور ایران بیشتر می‌شود؛
قطعا عربستان و بسیاری دیگر از کشورها دیگر من بعد نمی‌توانند از دشمنی
میان ایران و آمریکا بهره‌برداری کنند. بنابراین همان‌طور که حصول توافق،
منجر به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور خواهد شد، در منطقه هم جایگاه
ژئوپلیتیک ایران را به شدت بالا خواهد برد.
نظر شما