فارن پالسي: توافق بد از عدم توافق بهتر است

در ماه نوامبر اين هشدار را مطرح کردم که تصميم گيري براي تمديد مهلت مذاکرات با ايران تا ماه مارس همانند حکم اعدام است، چرا که سناي تحت کنترل جمهوري خواهان به سرعت براي اعمال تحريم هاي بيشتر عليه ايران وارد عمل خواهد شد. اشتباه مي کردم!

در آن زمان پيش بيني اينکه جمهوري خواهان براي پيشبرد اهداف خود در زمينه ديپلماسي بين المللي تا چه اندازه پيچيده عمل مي کنند، دشوار بود.

آنچه که در آن زمان نمي دانستم اين بود که موساد به اعضاي کنگره اعلام کرده است اعمال تحريم هاي بيشتر (عليه ايران) ايده مناسبي نيست. زماني پرده از اين مسئله برداشته شد که جان کري وزير امور خارجه آمريکا اعلام کرد مقامات موساد به وي خبر داده اند دور ديگري از تحريم ها همانند «پرتاب کردن نارنجکي در روند مذاکرات است».

ظاهرا اظهارات کري در اين زمينه براي اينکه دموکرات ها فرصت بيشتري به باراک اوباما بدهند، کافي بود. حتي سناتور رابرت منندز (دموکرات - نيوجرسي) از تلاش براي پيشبرد لايحه تحريمي که ارائه کرده بود، دست کم در شرايط کنوني خودداري کرد. اين اظهارات همچنين جمهوري خواهان را در مورد راهبرد اصلي حائز اهميت دچار شک و ترديد کرده است: يا بايد براي پيشبرد لايحه تحريم ها تلاش کنند و يا براي ايجاد فرصتي براي به راي گذاشتن هرگونه توافقنامه حاصله در کنگره؟! شرايط در حقيقت از همين زمان پيچيده شد و شکلي احمقانه به خود گرفت.

جان بينر رئيس جمهوري خواه مجلس نمايندگان از بنيامين نتانياهو نخست وزير اسرائيل براي سخنراني در جلسه مشترک کنگره دعوت کرد. براي انتقاد از اين دعوت از عدم هماهنگي با کاخ سفيد براي اين دعوت گرفته تا فرارسيدن فصل انتخابات در اسرائيل، دلايل بسياري وجود داشت. بسياري از منتقدين تنها به مسئله سخنراني نتانياهو پرداختند، اما ماهيت حزبي اين دعوت (اقدام مستقل حزب جمهوري خواه) سبب شد بسياري از دموکرات ها همچون جو منچين از ايالت ويرجينياي غربي را بار ديگر به کمپ رئيس جمهور برگرداند. اوباما به اين ترتيب فرصت بيشتري (براي پيشبرد سياست هاي خود) يافت.

جديدترين اتفاق انتشار نامه سر گشاده بود. 47 سناتور جمهوري خواه به رهبري سناتور تام کاتن (جمهوري خواه - آرکانزاس) نامه اي خطاب به «مقامات جمهوري اسلامي ايران» نوشتند و با هدف هشدار به ايران در مورد اين مسئله که حزب جمهوري خواه همه تلاش خود را براي لغو هر گونه توافق حاصله ميان تهران و دولت اوباما به کار خواهد گرفت، به توضيح نظام قانون اساسي آمريکا پرداختند. حتي روزنامه محافظه کار نيويورک ديلي نيز ماجرا را در مقاله اي تحت عنوان «خيانتکاران» نقل کرد.

کاتن از پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد اين مسئله که آيا سعي داشته (با انتشار نامه) توافق با ايران را برهم زند، خودداري کرد. اما کاتن در ماه ژانويه گفته بود: «پايان اين مذاکرات از عواقب ناخواسته اقدامات کنگره نيست؛ بلکه نتيجه اي است که کنگره مي خواهد به آن دست يابد.»

اين نامه را مي توان نقض قانون لوگان دانست، اگرچه اين قانون احتمالا هيچگاه به اجرا گذاشته نخواهد شد. با اين حال، اين نامه عملا حمايت دموکرات هاي کنگره را از اوباما افزايش داد. مهم تر اينکه اين نامه اختلاف نظر ميان جمهوري خواهان کنگره را تشديد کرد. هفت سناتور جمهوري خواه از امضاي نامه خودداري کردند که بر مبناي استاندارد فعاليت هاي حزبي، اتفاق عجيبي است.

اکنون بحث هاي بسياري در اين زمينه مطرح مي شود که چه توافقي خوب و چه توافقي بد است؛ منشاء اين بحث ها در حقيقت اين بود که از نظر مخالفان (داخلي) رئيس جمهور هيچ توافقي قابل قبول نيست. جِيک تپر از سي ان ان چندين مرتبه کاتن را تحت فشار گذاشت تا تعريفي از توافق «خوب» ارائه دهد، اما موفق نشد پاسخي دريافت کند.

واقعيت امر اين است که هيچ توافق خوبي وجود ندارد. هر توافقي که حاصل شود مصالحه اي خواهد بود که مخاطرات بسياري براي اسرائيل، همسايگان ايران و آمريکا خواهد داشت. مسئله حائز اهميت اين است که دستيابي ايران به سلاح هسته اي تا جاي ممکن به تاخير افتد. با چنين ديدگاهي بايد گفت هر توافقي از عدم دستيابي به توافق بهتر است. اگر ايران و آمريکا به توافق برسند، آنگاه مي توان بر سر جزئيات تعداد سانتريفوژهاي ايران، روند لغو تحريم ها و ميزان بازرسي ها گفتگو کرد؛ آنگاه مي توان گفت توليدات پلوتونيوم ايران در تاسيسات اراک قابل پذيرش نيست. اما هيچ دليلي وجود ندارد که فکر کنيم فرار از توافق در شرايط کنوني امکان حصول توافقي بهتر را در سال هاي آتي براي آمريکا فراهم مي آورد!

اين مسئله را با وضوح مي گويم که حتي اگر دولتي جمهوري خواه در نتيجه انتخابات سال 2016 روي کار آيد، دقيقا بر سر همين توافقي مذاکره خواهد کرد که دولت کنوني در مورد آن گفتگو مي کند؛ دقيقا با همين کاستي ها و مشکلات! حزب جمهوري خواه فکر مي کند سرسخت تر از دموکرات هاست، همانطور که حزب دموکرات مي انديشد جهان براي اين حزب احترام بيشتري قائل است. هر يک از اين دو حزب بر اين باورند که مي توانند به توافق بهتري دست يابند. مفاد و شرايط هرگونه توافق حاصله با ايران بيشتر به قدرت نسبي احزاب، سطح پيشرفت برنامه هسته اي ايران، شرايط گزينه هاي نظامي آمريکا، کارآمدي رژيم تحريم ها و غيره بستگي دارد تا رئيس جمهوري که روي کار مي آيد.

ممکن است توافق بر سر برنامه هسته اي ايران همه مسائل و مشکلات موجود در روابط ميان واشنگتن و تهران را حل نکند. ايران احتمالا (حتي پس از حصول توافقنامه) به پيشروي هاي خود در منطقه ادامه خواهد داد؛ اما (در نتيجه حصول توافق) ايران به طور قطع به سلاح هسته اي دست نخواهد يافت (اگرچه ايران همواره تلاش براي دستيابي به سلاح هسته اي را رد کرده است).