ریزگرد ها با مالچ از بین نمی رود
«ریزگرد ها با مالچ از بین نمی رود» عنوان یادداشت روز روزنامه «جام جم» به قلم «پرویز کردوانی» است که در آن می خوانیم: امروز چهارمین روز از هفته منابع طبیعی است، منابعی که 80 درصد از وسعت کشورمان را شامل شده و به دلیل بی توجهی و در اولویت قرار نداشتن برای سازمان ها و وزارتخانه ها این روزها وضع نامناسبی دارد، بی توجهی به محیط زیست کشور سبب بروز مشکلات زیست محیطی زیادی شده، برای نمونه می توان به ریزگرد ها اشاره کرد که در اواسط ماه گذشته زندگی خوزستانی ها را با چالش رو به رو کرد.
در این میان برخی مسئولان از این حرف می زنند که مهار مشکل ریزگردها به بیش از 10 سال زمان نیاز دارد، اما باید هشدار داد تجربه ثابت کرده که روش های کنونی برای حل این مشکل موفق نبوده است بنابراین باید برای رفع چنین مشکلات زیست محیطی اقدامات موثر و متفاوتی صورت بگیرد، اقداماتی که باید با تولید علم و نوآوری همراه باشد.
برخی تصور می کنند روش مقابله با ریزگرد ها و ماسه های روان یکی است، به همین دلیل در مجلس از وزارت نفت خواسته شده که 10 هزار لیتر مالچ نفتی را برای رفع مشکل ریزگردها اختصاص دهد، اما نکته اینجاست که برای مهار ریزگردها که 23 استان کشور را تحت تاثیر قرار داده و از غرب عراق، شرق اردن و صحرای عربستان وارد کشور می شود، باید راهکار جدید و مناسبی را اجرایی کرد.
نباید فراموش کرد که طی پنج سال اخیر نیز در کشورمان منابع ریزگرد ایجاد شده؛ برای نمونه زمین های کشاورزی رها شده منبعی برای ریزگرد شده است، زیرا اکنون گیاهی در این زمین ها وجود ندارد که ریشه هایش مانع از فرسایش خاک شود.
بنابراین یکی از عوامل ریزگرد در داخل کشور، رها شدن زمین های زراعی است، افزون براین در دشت های کشور نیز چاه های زیادی حفر شده و چاه هایی که عمق آنها در مناطقی مانند جهرم به 575 متر رسیده، به این ترتیب کمبود آب سبب خشک شدن پوشش گیاهی دشت ها و تبدیل این مناطق به بیابان شده است.
علاوه براین به باتلاق و تالاب ها نیز باید اشاره کرد که به دلیل کم آبی اکنون خشک شده و می توان از آنها به عنوان منبع قسمتی از ریزگرد ها نام برد.
باید تاکید کرد مالچ پاشی راهکاری درست برای حل مشکل ریزگرد ها نیست، زیرا می توان از ریگ و شن برای مقابله با ریزگرد ها استفاده کرد. اگر مناطق منبع ریزگرد با ریگ پوشانده شود، می توان ریزگرد ها را مهار کرد.
در این روش برخلاف مالچ پاشی چنانچه بخواهیم دوباره از زمین استفاده کنیم با مشکل روبه رو نخواهیم بود، زیرا وجود ریگ در زمین های رسی سبب افزایش قابلیت نفوذ زمین نیز می شود.
نکته اینجاست که به دلایل زیادی نباید از مالچ نفتی استفاده کرد از جمله؛
1- این ماده فرآورده نفتی است و باید از ترکیبات آن بهترین استفاده را در کشور کرد.
2- این ماده گران است.
3- نیاز به فناوری پیشرفته ای دارد.
4- پاشیدن این ماده سبب بدمنظره شدن مناطق می شود.
5- به دلیل تیره بودن، ضریب حرارتی را بالا می برد.
6- سبب مرگ جانداران و گیاهان می شود.
7- بوی بدی می دهد.
8- مانع از نفوذ باران در زمین می شود.
9- بعد از حدود سه سال اثرش از بین می رود.
درباره تثبیت ماسه روان نیز باید گفت، مالچ پاشی روشی اشتباه است، زیرا 51 سال پیش مالچ را از لیبی وارد کشور کرده و در فتح آباد قزوین مورد استفاده قرار دادند، اما نتیجه مطلوبی نداد.
این درحالی است که در تثبیت ماسه روان نیز باید نوآوری کرد و برای تثبیت ماسه های روان به جای مالچ نفتی باید از مالچ رسی استفاده کرد؛ مانند درست کردن سیمان به شکلی که از ترکیب 40 درصد خاک رس، 10 درصد ماسه و 50 درصد آب بتنی از جنس رس درست شده و با استفاده از تجیهزات کنونی می توان آن را روی تپه های ماسه ای پاشید.
این راهکار مزیت های زیادی دارد، برای نمونه بتن رسی منظره را زشت نمی کند، بوی بد نمی دهد، سازگار با محیط زیست است، سیستم کار با آن آسان است و ماندگاری زیادی دارد.
برای تامین خاک رس نیز می توان از خانه های گلی 40 هزار روستا که خالی از سکنه شده است، استفاده کرد.
باید تاکید کرد که برای رفع مشکل ریزگرد و ماسه های روان باید دست به نوآوری زد؛ دست کم می توان این روش را آزمایش کرد، به این شکل که در دو منطقه 10 هکتاری برای مهار ماسه های روان به شکل جداگانه از مالچ رسی و نفتی استفاده کرد و بعد از بررسی نتیجه برای ادامه کار تصمیم گرفت.
نظر شما