ایلاف: چه کسی جانشین سلطان قابوس می‌شود؟

در پی وخیم شدن حال جسمانی سلطان قابوس و انتقال او از مسقط به آلمان برای انجام آزمایشات پزشکی عمانی‌ها به دلیل نداشتن هیچ ولیعهدی برای جانشینی سلطان قابوس درباره آینده کشورشان نگرانند. پادشاه کنونی عمان در تاریخ 23 ژوئیه سال 1970 میلادی، قدرت را از پدرش که از عرصه قدرت کناره گیری کرده بود، به ارث برد، هر چند بنا بر برخی روایات سلطان قابوس پس از اینکه پدرش را از قدرت کنار زد به قدرت رسید، چراکه پدرش از عمان به انگلیس نقل مکان کرد و تا زمان مرگش در سال 1972 در آنجا ماند و در آنجا نیز به خاک سپرده شد.

پایگاه اینترنتی ایلاف در تحلیلی تحت عنوان "جانشینی سلطان قابوس بن سعید ... پادشاه بعدی عمان کیست؟" چیزی که پدر سلطان قابوس بن سعید برای او به میراث گذاشته بود مشکلات، عقب ماندگی، انزوا بود. سلطان قابوس از همان ابتدا به دست گرفتن زمام امور طرح‌های عمرانی را برای رشد و بالا بردن سطح زندگی مردم عمان آغاز کرد. از جمله این طرح‌ها احداث مدارس جدید و ساخت بیمارستان‌ها بود که تا آن زمان تعداد آن‌ها فقط به دو بیمارستان در دو منطقه مسقط و صلاله می‌رسید. سلطان قابوس با فراهم کردن زمینه‌های خدمات لازم سعی کرد تا اقتصاد ملی کشورش را گسترش دهد تا اینکه کشور تنها به درآمدهای نفتی خود متکی نباشد. او با اجرای طرح‌های جدید نظامی خود سعی کرد تا توان نیروهای مسلح عمان را افزایش دهد و این نیروها با بالا بردن آمادگی خود توانستند در 11 دسامبر سال 1975 با بسیاری از افراد تندرو مقابله و کوه‌های ظفار در عمان را از لوث وجود آنان پاکسازی کنند.

نگرانی عمانی‌ها از نداشتن ولیعهد و جانشین برای سلطان قابوس آن‌ هم پس از ابتلای او به بیماری و رفتن به آلمان در ژوئیه 2014 میلادی برای انجام معالجات پزشکی بالا گرفته است. چرا که سلطان قابوس از آن زمان تاکنون هنوز برای ادامه درمان خود در آلمان است و نوع بیماری‌اش را اعلام نکرده اما منابع اعلام کرده‌اند که او به بیماری سرطان روده مبتلا شده است و تنها یک بار در منزل خود در آلمان از طریق تلویزیون سخنرانی کوتاهی داشته که بسیار رنگ پریده بوده و حال جسمانی مناسبی نداشت.

از زمان نبود سلطان قابوس در راس قدرت، عمانی‌ها در انتظار اعلام یک جانشین جدید برای او هستند. طبق ماده 6 قانون اساسی عمان، شورای سلطنتی حاکم موظف است تا سه روز پس از خلأ در پست سلطان یک حاکم جدید برای کشور انتخاب کند و اگر اعضای شورای سلطنتی بر سر انتخاب جانشین سلطان قابوس به توافق نرسند شورای دفاعی عمان هر کس را که سلطان قابوس در نامه خود آن را به عنوان جانشین خود تعیین کند، برای آن پست تایید می‌کند. شورای دفاعی سلطنت عمان که ریاست آن را سلطان قابوس برعهده دارد از 8 نفر تشکیل شده است.

بنابر ماده پنجم قوانین وضع شده در نظام پادشاهی عمان، حکومت سلطنتی و وراثتی است و شرط آن این است که فردی که برای حکومت بر کشور تعیین می‌شود فردی مسلمان، عاقل و از سوی عمانی‌ها مشروعیت داشته باشد.

به نظر می‌رسد که برای جانشینی سلطان قابوس نام 5 نامزد احتمالی مطرح شده است که آن‌ها عبارتند از:

نامزد اول: اسعد بن طارق بن تیمور آل سعید فرزند یکی از سه همسر پدر سلطان قابوس است. او نماینده ویژه سلطان قابوس است و پست‌های زیادی را در حکومت سلطان برعهده داشته و به عنوان سرهنگ در ارتش خدمت کرده و به نسبت از محبوبیت برخوردار است.

نامزد دوم: هیثم بن طارق بن تیمور آل سعید است که از اوایل سال 2000 وزیر فرهنگ است و در چند دوره فرستاده ویژه دولت عمان بوده و پیشتر به عنوان دبیرکل وزارت خارجه عمان فعالیت کرده است.

نامزد سوم: شهاب بن طارق بن تیمور آل سعید که برادر هیثم طارق است و به عنوان مشاور سلطان قابوس و همچنین رئیس شورای پژوهش‌های علمی عمان فعالیت می‌کند. وی پیشتر فرمانده نیروی دریایی عمان آن هم در سال 1994 تا 2004 میلادی بود.

نامزد چهارم: تیمور بن اسعد بن طارق آل سعید که به نظر از رقیبان سرسخت و قوی‌تر از دیگر نامزدهاست و به نظر می‌رسد که اگر او در این مسیر موفق شود و به سمت جلو پیش برود با چالش‌های زیادی رو به رو شود چرا که پدر و عموی وی برای حکومتداری در سن مناسبی قرار دارند. تیمور بن اسعد به عنوان دبیرکل روابط بین‌الملل شورای پژوهش‌های علمی عمان است و به دلیل اداره چندین نشست رسمی، نزد عمانی‌ها فردی بسیار شناخته شده است.

پنجمین نامزد جانشینی سلطان قابوس فهد بن محمود آل سعید است که هم اکنون معاون نخست وزیر در امور کابینه است و به نظر می‌رسد که وی شانس بسیار کمی برای سلطنت داشته باشد چرا که او از شاخه‌ای دیگر از خاندان آل سعود است و همسرش نیز زنی فرانسوی است و این به این معناست علاوه بر اینکه خود شانس زیادی برای جانشینی ندارد فرزندان وی نیز از حکومت محروم خواهند شد. فهد بن محمود به نمایندگی از سلطان قابوس در بیشتر نشست‌های شورای همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس که سلطان قابوس اکثر اوقات در آن حضور پیدا نمی‌کرد، شرکت می‌کرد و نماینده سلطان قابوس در بیشتر نشست‌های خارجی است.

فهد بن محمود یک سخنگوی مناسب و دیپلماتی ماهر در سلطنت عمان است و در بیشتر نشست‌ها به نیابت از سلطان قابوس از نمایندگان و مسئولان بین‌المللی استقبال می‌کند.

کشور عمان از طریق اعتراضات مردم و جوانانی که خواهان محاکمه مسئولان نظام حاکم بودند و همزمان با افزایش فساد اداری و مالی کشور وارد بهار عربی شد. پیشتر جوانان عمانی در اقصی نقاط عمان علیه فساد مسئولان حاکم دست به اعتراضاتی زدند اما هیچ یک از آنان خواهان برکناری سلطان قابوس نشده و نیستند. بیشتر عمانی‌ها در اعتراضات خود خواهان کناره گیری مسئولانی بودند که به حضور جوانان شاسته عمانی در پست‌های دولتی اهمیت نمی‌دادند.

همین امر موجب شد تا سلطان قابوس برای برآورده کردن خواسته‌های جوانان عمانی اطلاعاتی را از وزیران کشور گرفت و نزدیکترین وزیران خود یعنی رئیس دفترش و دیگر وزرایی را که احساس می‌کرد سبب ایجاد فساد و ناکارآمدی در اداره کشور هستند از پست‌های خود برکنار کرد.

85 درصد اقتصاد عمان از درآمدهای نفتی تامین می‌شود و این کشور تا حدودی جزو کشورهای در حال توسعه است.

سلطان قابوس و سلطنت عمان تا حدودی کشور را همسو با کشورهای رو به رشد قرار داده‌اند و سعی دارند با وجود اینکه عمان در شرایط جغرافیایی سخت قرار دارد اقتصاد آن را توسعه بیشتری دهند.

تلاش‌های عمان در این مسیر طی سال‌های گذشته بسیار زیاد بوده و باعث شده تا این کشور گام‌های بلندی را در مسیر توسعه طی کند. کشور عمان از منابع درآمدزایی بسیار سختی برخوردار است اما تاکنون به بخش گردشگری آن توجه زیادی نشده با وجود اینکه صنعت گردشگری این کشور مانند دیگر صنایع همچون کشاورزی، معدن و ثروت‌های دریایی می‌تواند سهم زیادی در اقتصاد عمان داشته باشد. عمان دارای بنادر تجاری بسیاری است و علاوه بر آن یک فرودگاه بین‌المللی در اختیار دارد که شامل فرودگاه بین‌المللی مسقط و صلاله و دیگر فرودگاه‌های داخلی است که آماده استقبال از گردشگران از تمام اقصی نقاط جهان است.

سلطان قابوس بن سعید در 18 نوامبر سال 1940 میلادی در شهر صلاله در استان ظفار واقع در جنوب عمان متولد شد.

سلطان قابوس هشتمین پادشاه عمان از خاندان بن سعید و کسی است که پس از تصدی قدرت به خاطر موفقیتش در یکپارچه سازی کشور آن هم سال‌ها پس از جنگ داخلی از احترام قابل توجهی در میان مردم عمان برخوردار است. سلطان قابوس در عرصه سیاسی از موسسان شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 میلادی است و در عرصه سلطنت و اداره بهتر کشور آرزوها و خواسته‌های بسیاری داشت اما پرداختن او به وظایف رسمی خود باعث شد که دقت کافی برای انجام و به ثمر رساندن آن‌ها نداشته باشد. در پایان باید گفت که او علاوه بر حکومتداری سواری ماهر است و اسطبل‌های خاصی در کشور ایجاد کرده و از طرفداران محیط زیست و نگهداری از پرندگان کمیاب و حیوانات مختلف در عمان است. او از طرفداران فرهنگ و موسیقی است و اولین کسی است که دستور ایجاد خانه اوپرا و موسیقی در کشورهای حوزه خلیج فارس را صادر کرد.