آغاز به کار سنا و کنگره با اکثریت جمهوریخواه؛ مصایب اوباما

هنوز از تعطیلات «هاوایی» بازنگشته، راهی ایالات «میشیگان»، «آریزونا» و «تنسی» می‌شود تا بلکه مانع از گسست در زنجیره سیاست‌های غیرمترقبه خود در ماه‌های اخیر شود. اما درست همزمان با ترک پایتخت از سوی «باراک اوباما» رییس‌جمهوری دموکرات ایالات‌متحده، این نمایندگان و سناتورهای جمهوریخواه هستند که امروز برای فتح کنگره و سنا روانه واشنگتن شده‌اند. اوباما با نزدیک‌شدن به موسم سخنرانی سالانه خود در کنگره، در تلاش است با طرح لوایح ابتکاری در حوزه مسکن، اشتغال و تحصیلات، به منظور بهبود شرایط زندگی برای طبقه‌متوسط آمریکایی، به کنگره نشان دهد در سال‌جاری نیز عزمی راسخ برای پیگیری دستورکار سیاسی‌و‌اجرایی خود دارد. این در حالی‌است که آرایش‌سیاسی نیروها در ایالات‌متحده نشان از واقعیتی دیگر دارند. کاخ سفید درحالی امیدوار است تا بدون نیاز به تاییدیه کنگره، طرح‌ها و برنامه‌هایی در باب تحریک بازار مشاغل تولیدی، کاهش هزینه‌های‌تحصیلی، آماده‌سازی دانشجویان برای ورود به بازار کار و کمک به شهروندان برای خرید خانه در سایه افت بازار مستغلات را اجرایی کند که به‌نظر می‌رسد باید بیش‌ از آنکه به فکر برداشتن گام‌هایی بیشتر در زمینه ترویج سیاست‌های پیشرو باشد، از میراث پیشین خود دروازه‌بانی کند. به گزارش دویچه‌وله، «بحران ویرانگر در اوکراین»، «جنگ علیه شبه‌نظامیان تروریست داعش در عراق و سوریه» و مناقشه‌هسته‌ای با ایران تنها سه‌کشمکش بزرگ عرصه سیاست‌خارجی هستند که باراک اوباما با آنها در سال۲۰۱۵ مواجه خواهد بود.

«اریک شولتز» سخنگوی کاخ سفید، یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران ضمن تاکید بر عزم رییس‌جمهوری برای همکاری با کنگره‌و‌سنا درباره سیاست‌هایی که سهم طبقه متوسط آمریکایی در احیای اقتصادی کشور را تضمین می‌کند، خاطرنشان کرد؛ اوباما به شدت در برابر کنگره‌ای که بخواهد دستاوردهای حمایتی پیشین دولت را تضییع کند، ایستادگی خواهد کرد. اوباما و رهبران جمهوریخواه کنگره در حالی ظاهرا حول مسایلی چون تجارت آزاد، دگرگونی نظام مالیاتی و تعیین بودجه زیرساختی با یکدیگر به توافق رسیده‌اند که سال٢٠١٥ احتمالا سال نزاع کاپیتول هیل و کاخ ‌سفید خواهد بود اما اوباما با حق وتوی خود، برگ برنده را در دست دارد. او می‌گوید که تاکنون از این امکان تنها با احتیاط بسیار استفاده کرده است اما تصور می‌کند این‌بار چند مورد پیش بیاید که باید«قلم وتوی» خود را به‌کار گیرد.

جدال برسر تصویب لایحه خط لوله «کیستون ایکس‌ال» احتمالا اولین رویارویی کنگره و دولت اوباما در این هفته است؛ لایحه‌ای که اوباما روی خوشی به آن نشان نداده اما کمیته انرژی سنای‌آمریکا تلاش می‌کند با توسل به‌هر زور و ضربی رای مورد نیاز را کسب کند. این لایحه برای پشت‌سرگذاشتن مخالفت رییس‌جمهوری آمریکا به ٦٧رای نیاز دارد اما رویارویی پایاپای مخالفان و موافقان، این لایحه را شش‌ماه در انتظار تصویب گذاشته است. فعالان محیط زیست می‌گویند که استخراج از ماسه‌های‌نفتی، انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با تغییرات آب‌و‌هوایی را افزایش می‌دهد و اوباما نیز با اتکا بر همین استدلال، دست‌رد بر سینه این لایحه می‌زند. اما سرمایه‌داران نفتی با تایید بر سودآوری و ایجاد فرصت‌های شغلی این پروژه، بحران‌های زیست‌محیطی اخیر را نادیده می‌گیرند.

رویکرد دولت اوباما در مقابله با گروه «داعش» نیز یکی دیگر از تنش‌های احتمالی دولت‌آمریکا و کنگره این کشور است. سناتور «جان مک‌کین» که دولت اوباما هیچ‌گاه از گزند انتقاداتش در امان نمانده، احتمالا به‌زودی ریاست کمیته نیروهای‌مسلح‌سنا را به دست می‌گیرد و سیاست‌های دولت اوباما در قبال داعش بیش‌ازپیش به چالش کشیده خواهد شد. او همین چند روز پیش گفته بود؛ «تشدید تدریجی» مبارزه با داعش مرا یاد استراتژی شکست خورده‌ای می‌اندازد که باعث شکست ایالات‌متحده در جنگ با ویتنام شد. او همزمان با انتقاد از نقش حساس رییس‌جمهور به‌عنوان فرمانده‌کل‌قوا، کنگره را به‌دلیل عدم درخواست از دولت برای تعریف سیاستی منسجم و مولد در مقابله با آنچه او چالش بزرگ اسلامگرایان تندرو می‌خواند، به باد انتقاد گرفت.

حدود سه‌هفته پس‌از آب‌شدن یخ‌های دیرینه رابطه میان کوبا و ایالات‌متحده، به‌نظر نمی‌رسد سیاست جدید اوباما چندان در میان اکثریت جمهوریخواه کنگره مورد اقبال قرار گیرد. آنطور که ناظران می‌گویند، بحث‌و‌جدل‌ها درباره مسایل حقوق بشری هاوانا و وعده آزادی زندانیان کوبایی، مسایلی است که می‌تواند احساسات ضدهاوانا را در «کاپیتول‌هیل» شعله‌ور کند. یکی دیگر از نگرانی‌های کنگره زمان آزادی٥٣زندانی سیاسی ‌آمریکایی از سوی کوبا و حواشی پیرامون آن است. یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا همزمان با اعلام خطر احیای روابط با کوبا توسط کاخ‌سفید گفته بود هاوانا در مورد آزادی تعدادی از زندانیان سیاسی توافق کرده است، اما اکنون اعضای کنگره می‌گویند ممکن است کوبا تنها تعدادی از مجرمان معمولی را آزاد کند و از آنجایی که اسامی این افراد را هم اعلام نکرده است، احتمال می‌رود زندانیان عقیدتی‌و‌سیاسی را آزاد نکند. دستیاران اعضای کنگره انتظار دارند نمایندگان از لایحه یک‌تریلیون‌و١٠٠میلیارد‌دلاری وزارت‌امنیت‌ملی که باید تا ٢٧فوریه تصویب شود، استفاده و تصویب این لایحه را به افزایش شروط بیشتری در بهبود روابط واشنگتن - هاوانا منوط کنند.

اگرچه دولت اوباما و اپوزیسیون آن با لایحه بودجه ‌هزارو١٠٠میلیاردلاری هزینه‌های جاری سال۲۰۱۵ موافقت کرده‌اند، اما درباره بودجه مهم مربوط به وزارت امنیت داخلی هنوز تصمیمی گرفته نشده و این مساله باید تا پایان ماه فوریه حل شود. جمهوریخواهان ممکن است تلاش کنند با لایحه‌ای قانونی دست‌اندازهایی برای سیاست‌های مهاجرتی اوباما ایجاد کنند.

اوباما پس‌از آنکه جمهوریخواهان موفق به کسب اکثریت در کنگره شدند، از اختیارات خود به‌عنوان رییس‌جمهور استفاده کرد و با صدور یک حکم، مانع اخراج حدود پنج‌میلیون مهاجر شد. جمهوریخواهان در برابر از «مسموم‌کردن چشمه» سخن گفتند. حال برخی‌ از آنان می‌خواهند ابتکار یادشده اوباما را باطل کنند. اما استراتژی جمهوریخواهان در این رابطه نیز ریسک‌هایی را دربر دارد. آرای مهاجرانی که از کشورهای آمریکای لاتین آمده‌اند برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال۲۰۱۶ مهم است. اگر این مهاجران آرای خود را از جمهوریخواهان دریغ کنند، ممکن است نامزد این حزب نتواند به‌عنوان رییس‌جمهور وارد کاخ‌سفید شود.

اوباما پس‌ از تامل طولانی، سرانجام سال گذشته دستور انجام تحولی وسیع را در عرصه محیط‌زیست صادر کرد. قرار است تا سال۲۰۳۰ میزان تولید دی‌اکسیدکربن توسط نیروگاه‌های اتمی در آمریکا تا حدود ۳۰درصد کاهش یابد. جمهوریخواهان می‌خواهند مانع این امر شوند.

اینها تنها بخشی از جدل‌های کنگره و دولت است و اختلافات بیش از هر زمان دیگری است. اوباما در طول دو سال اول ریاست‌جمهوری خود، مجلس سنا و مجلس نمایندگان را در کنار خود داشت اما اکنون و تنها کمتر از دو سال مانده به پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش، دست‌های او خالی‌تر از همیشه است.