پیامی که اوباما به ایران داد

آیا واقعا باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا قانع شد که به سیاست انزوا و پایان دادن به نزدیک نیم قرن تحریم های کوبا پایان دهد یا او تنها فرد در کاخ سفید بود که تصمیم به برقراری عادی سازی روابط با کوبا کرد؟ هر عامل دیگری در این زمینه دخالت داشته باشد از اهمیت آن نمی کاهد، به هر حال این اوباما بود که این تصمیم تاریخی را گرفت.

تصمیم به برقراری روابط عادی با کوبا بعد از آغاز جنگ سرد جدید با روسیه اتخاذ شده است، مساله ای که پرسش های بسیار و علامت سوال های فراوانی را درباره ذات پیامی که اوباما می خواست با این کار به مسکو بفرستد، ایجاد کرد، آیا واقعا اوباما با عادی سازی روابط با متحد سنتی روسیه آن هم در این برهه زمانی می خواسته است پیام خاصی را بدهد؟

هم زمان این سوال نیز مطرح می شود که آیا می توان گفت اوباما از طریق آشتی با کوبا می خواسته این پیام را نیز به ایران بدهد که چه وقت می خواهد دست از محافظه کاری بردارد و از گذشته عبور کند و گشایشی در روابط خود با امریکا ایجاد کند؟ آیا منظوری در اعلام تحقق ایجاد شکاف در اختلافات سیاسی با کوبا هم زمان با جلسه نخست مذاکرات هسته ای ایران با نمایندگان 1+5 در ژنو وجود داشته است؟

هیچ بعید نیست که اوباما با انجام این هم زمانی در اعلام ایجاد صفحه جدید در روابط خود با دشمن دیرینه ای مثل کوبا با آغاز مذاکرات هسته ای ایران منظوری داشته است. شاید رئیس جمهوری امریکا می خواسته به ایران پیام دهد که تا چه اندازه آمادگی دارد تصمیم های سخت بگیرد و در صورت رسیدن به توافق نهایی هسته ای با ایران توانایی انجام چه کارهایی را دارد. اوباما کوبا را انتخاب کرد برای این که نزدیک ترین مورد به نمونه ایرانی است که آن نیز تحت تحریم های اقتصادی تحمیل شده امریکا قرار دارد. اوباما بر سر عادی سازی روابط با کوبا نیز با مخالفت شدید جمهوریخواهان در کنگره مواجه است، یعنی دقیقا مشابه همان وضعیتی که در رابطه با ایران دارد. اما با این حال می خواهد از طریق سناریوی کوبایی بگوید که آمادگی رویارویی با کنگره را با اتخاد تصمیم هایی که احساس کند به سود مصالح ایالات متحده است، دارد.

به این ترتیب می توان گفت که تصمیم به گشایش روابط با کوبا تاریخی است که البته نمی توان عوامل کمک کننده به اتخاذ چنین تصمیمی را نیز نادیده گرفت، حالا این تصمیم چه بخواهد مرتبط با رویارویی امریکا با روسیه در اوکراین و سوریه باشد یا نمونه ای برای ترغیب ایرانی ها برای نزدیکی به ایالات متحده.

همان طور که سیاست تحریم های تحمیلی علیه کوبا نشان از 53 سال تندروی امریکا در تعامل با کشورهایی که خارج از طوق امریکا هستند، محسوب می شود، اوباما تلاش می کند همین کوبا را به نمونه ای برای پیشرفت واشنگتن در اتخاذ تصمیم های حیاتی در صورتی که ببیند موفقیت آمیز خواهد بود و به سود مصالحش است، تبدیل کند.

البته در هیچ حالتی نمی توان گفت که امریکا سیاست خود را از زمانی که تصمیم به آشتی با کوبا گرفته تغییر داده است. جنگ تحریم ها علیه روسیه چهره حقیقی ایالات متحده را به خوبی نشان می دهد.