واژههای تازهی مصوب فرهنگستان
علی مهرامی - پژوهشگر گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی - درباره روند واژهگزینی در فرهنگستان گفت: در گروه واژهگزینی 70 کارگروه تخصصی واژهگزینی با همکاری بیش از 350 استاد و کارشناس و متخصص در حوزههای گوناگون علوم و فنون فعالیت دارند. هر کارگروه پس از گردآوری پیکره واژگانیِ خود برای هر واژه پروندهای تشکیل میدهند که در آن اطلاعاتی مانند واژه بیگانه به زبان انگلیسی و زبانهای دیگر، تعریف واژه، منشأ زبانی و ریشهشناختی واژه، ترکیبات و مشتقات و واژههای مرتبط آن، معادلهای بهکاررفته در برابر این واژه در زبان فارسی، مقوله دستوری و جز آن درج شده است. پس از تهیه مجموعهای از واژهها آن مجموعه به شورای هماهنگی و سپس به هیئت فنی ارسال میشود و پس از رفع نواقص، در جلسات شورای واژهگزینی مطرح میشود. در این شورا پس از بحث و بررسی و شنیدن نظرهای موافق و مخالف، سرانجام معادلهایی به تصویب میرسد.
او افزود: معادلهای مصوب برای آگاهی علاقهمندان و کارشناسان، در وبگاه فرهنگستان درج میشوند و تا سه سال، در صورت دریافت پیشنهادها و معادلهای بهتر، قابل تغییرند.
در بهمنماه سال جاری چند کارگروه واژههای خود را در شورای واژهگزینی مطرح کردند و معادلهایی به تصویب رسید که تعدادی از واژههای چند حوزه به شرح زیر است:
واژههای مصوب عمومی
دورخرید teleshopping
دورخرید کردن teleshop
دورخریدار teleshopper
بازاریابی تلفنی/ دوربازاریابی telemarketing
بازاریاب تلفنی/ دوربازاریاب telemarketer
فروش تلفنی/ دورفروشی telesales
رانک segway
پاروَک scooter
نورپز solardom
میز پیشآینه console table
پیشنهاده proposal
سراسرنما panorama
ژرفانما diorama
پیرانما cyclorama
گیتینما cosmorama
دیوارویدئو videowall
زیستسنجشی biometric
واژههای مصوب حملونقل درونشهری
ارزیابی زمان انتظار wait assessment
بالابر کمتوانان wheelchair lift
کارت برنامه windscreen card
مسیردهی پویا dynamic routing
زودبازگشت turn back
مهارافزار پیشرفته advanced vehicle control system
میانگین خودروسوارگان average vehicle ridership
واژههای مصوب ژنشناسی و زیستفنّاوری
همرشتگی synteny
برگشت جنسی sex reversal
پیشبروزی anticipation
همردیفسازی alignment
وَربست contig
جهش کارکردزدا loss of function mutation
جهش کارکردزا gain of function mutation
واژههای مصوب تغذیه
خوردن هیجانی emotional eating
چاقی کودکی childhood obesity
کمبود غذایی dietary dificiency
میوهخوار frutarian
روزه آبمیوه juice fast
چربیافزایی lipotrophy
چربیکاهی lipotropy
واژههای مصوب علوم سیاسی و روابط بینالملل
نظام مجلسی parliamentary system
دولت وابسته dependent state
دولت متکی client state
دولت دنبالهرو satellite state
خویشاوندسالاری nepotocracy
ارتشسالاری stratocracy
کارگرسالاری ergatocracy
واژههای مصوب مهندسی پزشکی
کمکفنّاوری assistive technology
فنّاوری توانبخشی rehabilitation technology
مدلسازی اتاقکی compartmental modeling
مدلسازی محاسباتی computational modeling
تصویربرداری پرتونگاشتی radiographic imaging
نمونهکاهی downsampling
نمونهافزایی upsampling