کشف اسرار علمی خواب زمستانی

محققان اتریشی در تحقیقات خود موفق به یافتن ارتباط بین سپری کردن زمان در دماهای بالاتر و بروز پیری، همچنین قدرت خواب زمستانی برای مقابله با اثرات انباشت کم انرژی شدند.

برای پستانداران با خواب زمستانی، ماه‌های پیش از زمستان زمان رقابت برای ذخیره‌سازی میزان انرژی کافی تا فصل بهار است؛ فرزندانی که اواخر سال بدنیا می آیند، زمان کمتری برای انباشت انرژی دارند.

محققان موسسه تحقیقاتی محیط زیست حیات‌وحش در وین در تحقیقات خود دریافتند، قدرت خواب زمستانی به موش زمستان‌خواب باغ (garden dormice) که در اواخر سال متولد می‌شوند، برای غلبه بر شرایط نامطلوب انباشت کم انرژی کمک می‌کند.

در طول خواب زمستانی، موش زمستان‌خواب وارد مرگ کاذب برای ذخیره‌سازی انرژی و آب می‌شود؛ در این حالت حیوان غیرفعال شده و با کاهش قابل توجه سوخت و ساز مواجه می‌شود که منجر به کاهش دمای بدن می‌گردد. مرگ کاذب یک استراتژی مفید در زمان دسترسی محدود به موادغذایی است.

محققان در این تحقیق دو گروه از موش زمستان‌خواب نوجوان را که در اواخر فصل بدنیا آمده بودند، مورد مقایسه قرار دادند؛ یگ گروه امکان تغذیه آزادانه را داشته و گروه دیگر در روزهای متناوب مجبور به تحمل گرسنگی بودند؛ در میان موش‌های زمستان‌خواب با دوره‌های تحمل گرسنگی، میزان استفاده از مرگ کاذب بیشتر بود که حیوان را قادر به حفظ نرخ رشد بالا و انباشت ذخایر چربی می‌کرد.

استفاده از مرگ کاذب از طریق دستگاه حرارت‌سنجی که در لانه حیوانات قرار داده شده بود، اندازه‌گیری شد که امکان تشخیص افت شدید دمای بدن در این شرایط را فراهم کرد.

«سیلویان ژیرود» سرپرست تیم تحقیقاتی تأکید کرد: هرچه مدت زمان ماندن حیوان در شرایط مرگ کاذب طولانی‌تر باشد، انرژی بیشتری ذخیره می‌شود.

«ژیرود» خاطر نشان کرد: مرگ کاذب تنها بعنوان وسیله‌ای برای صرفه‌جویی در انرژی و آب در نظر گرفته می‌شود، اما عملکردهای دیگری مانند افزایش رشد در طول زندگی، چاق‌کننده قبل از خواب زمستانی و کند کننده فرآیند پیری نیز دارد؛ در واقع مرگ کاذب و خواب زمستانی با کند کردن فرآیند پیری و افزایش طول عمر در ارتباط هستند.

در این تحقیق، نخستین شواهد در خصوص یک ارتباط کاربردی بین زمان صرف شده در درجه حرارت بالا و فرآیندهای پیری در طول زمستان بدست آمد.

به گفته محققان، تأثیرات اصلی خواب زمستانی بر فرآیند پیری مرتبط با کوتاه شدن تلومرها بعنوان شاخص پیری در ارتباط است.

نتایج این تحقیق در مجموعه مقالات آکادمی سلطنتی منتشر شد.