وطن امروز:فرصت تاریخی برای دولت روحانی
انتخابات اخیر در آمریکا یک شانس ویژه برای دولت روحانی است؛ امروز نیاز دموکرات‌ها و اوباما به توافق جامع هسته‌ای با ایران از هر زمان دیگری آشکارتر شده و مذاکرات آتی هسته‌ای در مسقط می‌تواند صحنه امتیازگیری ایران از آمریکایی‌ها باشد.
سید عابدین نورالدینی ستون یادداشت روز وطن امروز را به مطلبی با عنوان «فرصت تاریخی برای دولت روحانی» اختصاص داد که در ادامه می خوانید:
تأثیر پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات اخیر آمریکا و تسلط آنها بر کنگره را نمی‌توان به تحولات سوریه و عراق محدود کرد. موضوع مذاکرات هسته‌ای با ایران هم در زمره اتفاقاتی است که تغییر موازنه قدرت در آمریکا اثر مستقیمی بر آن خواهد داشت. اکنون با توجه به انتخابات اخیر آمریکا و تغییر موازنه قدرت جمهوریخواه – دموکرات، چه اتفاقی برای مذاکرات هسته‌ای رخ خواهد داد؟
2 دیدگاه در این ماجرا قابل طرح است:
اول اینکه با واگذاری سنا به جمهوریخواهان، اوباما دیگر توان مدیریت و مهار کنگره را در موضوع مذاکرات هسته‌ای نخواهد داشت. اکثریت دموکرات در سنا مانع مانور جمهوریخواهان بویژه در موضوع تحریم می‌شد. جلسات توجیهی مکرر از سوی دیوید کوهن، قائم مقام وزارت خزانه‌داری آمریکا و نفر اول موضوع تحریم در دولت اوباما، سناتورهای دموکرات را به سدی در مقابل اقدامات جمهوریخواهان تبدیل کرده بود.اکنون اما جمهوریخواهان سنا را در اختیار گرفته‌اند؛ قدرت آنها در کنگره افزایش یافته و قاعدتا دیدگاه آنها درباره موضوع تحریمها و نحوه مقابله با ایران، در آمریکا تقویت شده است. به همین دلیل مناسبات اوباما در درون هیات حاکمه آمریکا تغییر کرده است و قاعدتا جمهوریخواهان در موضوع مذاکرات هسته‌ای اعمال نظر بیشتری خواهند داشت. این دیدگاه معتقد است انتخابات اخیر، رفراندومی درباره اعتبار اوباما بوده است و اوباما دیگر در مذاکرات تصمیم‌گیرنده اصلی نیست و دامنه اختیارات او محدود شده است. بر همین اساس توافق هسته‌ای بسیار دشوار شده است و همانگونه که هیلاری کلینتون وعده‌اش را داده بود؛ توافق جامع در دوران اوباما محقق نخواهد شد.
اما دیدگاه دوم معتقد است با پیروزی جمهوریخواهان، کار اوباما سخت‌تر شده است اما این مانع تحقق توافق جامع حتی تا قبل از ضرب‌الاجل 4 ماهه نخواهد شد. براساس این دیدگاه، پیروزی‌های اخیر حزب جمهوریخواه در آمریکا به معنای پایان کار دموکرات‌ها نیست و اساسا جمهوریخواهان توان ایجاد اتصال این پیروزی‌ها به انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی آمریکا را ندارند. با این حال و با توجه به قدرت گرفتن جمهوریخواهان در کنگره، فرصت‌های دموکرات‌ها نیز بر سر جای خود باقی است. بر همین اساس اوباما یک فرصت برای کنترل پیروزی اخیر جمهوریخواهان خواهد داشت. او تا سال آینده میلادی که نمایندگان جدید فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز می‌کنند؛ فرصت دارد. در واقع این آخرین شانس برای دموکرات‌ها است. اوباما اکنون تمام امیدش به توافق هسته‌ای با ایران است. مذاکرات هسته‌ای آتی در عمان برای او یک فرصت مغتنم است تا جایگاه و وجهه خود را در افکار عمومی آمریکا ترمیم و تبعات روانی پیروزی جمهوریخواهان را مهار کند. برای همین، برخلاف دیدگاه نخست، پیروزی اخیر جمهوریخواهان، اگرچه قدرت اوباما را تضعیف می‌کند اما اراده او برای تحقق توافق جامع هسته‌ای با ایران را بیشتر می‌کند.
با توجه به این 2 مورد و نیز موارد دیگر، به نظر می‌رسد انتخابات اخیر در آمریکا، برخلاف دیدگاه رایج، یک شانس ویژه برای دولت روحانی است. نیاز دموکرات‌ها و اوباما به توافق جامع هسته‌ای با ایران امروز از هر زمان دیگری آشکارتر شده است. مذاکرات آتی هسته‌ای در مسقط می‌تواند صحنه امتیازگیری ایران از آمریکایی‌ها باشد.مهم‌ترین محور مذاکره همانند گذشته، لغو تحریمها است. هدف مذاکره هسته‌ای دولت روحانی با آمریکا نیز همین موضوع بوده است. اکنون با افزایش قدرت جمهوریخواهان در کنگره، دیگر شرایط مذاکرات درباره لغو تحریمها کاملا عوض شده است. اگر تا دیروز حسن روحانی معتقد بود می‌تواند به قول اوباما هم اعتماد کند اما امروز دیگر قول اوباما اعتبار ندارد. گزینه «تعلیق تحریمها» دیگر فاقد اعتبار است، چراکه اوباما هیچ تضمینی برای لغو تحریمها توسط کنگره نمی‌تواند ارائه کند. حواله لغو تحریمها به تصمیم کنگره پس از یک دوره راستی‌آزمایی از تعهدات ایران، یک اقدام غیرمنطقی و نافی منافع ملت است. توافق هسته‌ای بدون لغو تحریمها، راهبرد اوباما در مذاکرات آتی است. اکنون لغو تحریمها در دستان «مخالفان اوباما» است.
کدام عقل سلیم اکنون «قول اوباما» را می‌پذیرد؟ نیاز دموکرات‌ها و اوباما به توافق جامع هسته‌ای با ایران، باید تبدیل به امتیاز شده و به ایران ارائه شود. آنچه ایران باید در شرایط فعلی دنبال کند، گرفتن امتیاز مهم، غیرمشروط و صریح «لغو تحریمها» است. در شرایط فعلی هر توافقی که لغو تحریمها در آن مشروط یا به زمان دیگری موکول شود؛ کلاه گشادی است که بر سر دولت ایران رفته است، آن هم در شرایطی که با توجه به نیاز اوباما، ایران می‌تواند در مذاکرات دست برتر را داشته باشد.نگاه واقع‌بینانه می‌گوید، انتخابات اخیر آمریکا به مثابه یک شانس برای تیم مذاکره‌کننده روحانی است. اگر جواد ظریف تا دیروز عاجزانه خواستار توجه دولت اوباما بود تا دوستان او انتخابات مجلس دهم در ایران را نبازند؛ اکنون باید تغییر رویه داده، شکست دموکرات‌ها در انتخابات اخیر را گوشزد کرده و نسبت به تداوم همین رویه به آنها هشدار دهد. اکنون شکست مذاکرات بیش از آنکه برای روحانی سنگین تمام شود؛ می‌تواند اوباما را زمینگیر کند. چه زمانی بهتر از اکنون برای آنکه توافق جامع با امتیاز «لغو تحریمها»صورت گیرد؟!
باراک اوباما اکنون پایین‌ترین نمودار از محبوبیت خود را در آمریکا مشاهده می‌کند. اعتبار اوباما به صورت جدی در مخاطره است و اصطلاحا زمان حساب‌کشی از او آغاز شده است. او اکنون یک رئیس‌جمهور ضعیف است. این برای هر کشوری یک شانس بزرگ است که با یک رئیس‌جمهور ضعیف پشت میز مذاکره بنشیند. اینکه دولت ایران تا چه اندازه می‌تواند از این رئیس‌جمهور ضعیف امتیاز بگیرد؛ مرتبه هنر دیپلماسی این دولت را نشان می‌دهد. حقیقتا در شرایط فعلی، خطای محاسباتی دیگر قابل اغماض نیست. اظهارات سبک و نسنجیده درباره قدرت اقتصادی و نظامی ایران آیا نتیجه‌ای جز توافق ضعیف ژنو و نقض مکرر توافق و بیشتر شدن تحریمها داشت؟ آنچه ظریف از آن می‌ترسید و در شورای روابط خارجی آمریکا آن را بر زبان آورد؛ اکنون بر سر اوباما آمده است! آیا دولت از این فرصت مغتنم برای ملت ایران استفاده خواهد کرد؟