اظهارنامه-یا-تبصره-100-کدام-انتخاب-به‌صرفه-تر-است
به گزارش صدای ایران، این تصمیم می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان مالیات پرداختی، مدیریت هزینه‌ها، کاهش پیچیدگی‌های اداری و پیشگیری از جرائم مالیاتی داشته باشد. تبصره ماده ۱۰۰ با هدف ساده‌سازی روند محاسبه و پرداخت مالیات، به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک تدوین شده و فرصتی فراهم می‌کند تا مودیان با سهولت بیشتری به تکالیف قانونی خود عمل کنند. در ادامه، با بررسی مزایا و معایب استفاده از ماده 100 یا اظهارنامه، به شما کمک می‌کنیم تا تصمیم‌گیری بهتری برای انتخاب از میان این دو داشته باشید.
اظهارنامه یا ماده 100؟ اهمیت انتخاب درست در صرفه‌جویی مالی
بی‌اطلاعی از مقررات مالیاتی می‌تواند بار مالی و اداری سنگینی برای کسب‌وکارها ایجاد کند. طبق قانون، تمامی صاحبان مشاغل حقیقی باید حداکثر تا پایان خرداد، اظهارنامه عملکرد مالی خود را ارسال کنند. عدم ارائه اظهارنامه یا فرم مربوط به تبصره ماده ۱۰۰ در زمان تعیین‌شده، به جرائم جدی منجر خواهد شد. به‌عنوان مثال، مودیانی که اظهارنامه ارائه نمی‌دهند، علاوه‌بر جریمه‌ای معادل ۳۰ درصد مالیات، امکان بهره‌مندی از معافیت‌ها و نرخ صفر مالیاتی را نیز از دست می‌دهند.
انتخاب مسیر درست به میزان قابل‌توجهی فشار مالیاتی را کاهش می‌دهد. برای مثال، در شرایطی که درآمد مودی پایین است و هزینه‌های قابل‌قبول چندانی ندارد، انتخاب ماده ۱۰۰ مالیات مستقیم می‌تواند فرآیند پرداخت مالیات را ساده می‌کند. در مقابل، اگر مودی دارای هزینه‌های قابل کسر از درآمد باشد، تنظیم اظهارنامه مالیاتی می‌تواند بهترین گزینه برای محاسبه دقیق‌تر و کاهش مبلغ مالیات باشد.
بررسی گزینه اول: تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م
تبصره ماده ۱۰۰ که از سال ۱۳۹۴ به اجرا درآمده، با هدف حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و کاهش پیچیدگی‌های مالیاتی توسط سازمان امور مالیاتی کشور، مسئول دریافت مالیات مستقیم، طراحی شده‌است. این تبصره به صاحبان مشاغل واجد شرایط اجازه می‌دهد به‌جای ارائه اظهارنامه کامل، مالیات خود را به‌صورت مقطوع (ثابت) پرداخت کنند. در این روش، محاسبه مالیات صرفا براساس اطلاعات کلی درآمدی انجام می‌شود و نیازی به ثبت و بررسی جزئیات هزینه‌ها نیست. از مزایای این تبصره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· ساده‌سازی روند و کاهش بار اداری
· معافیت از نگهداری اسناد و ارائه اظهارنامه
· عدم رسیدگی مالیاتی (در صورت پذیرش فرم)
· امکان پرداخت اقساطی مالیات
و معایب آن به شرح زیر هستند:
· محدود به اشخاص حقیقی
· مالیات قطعی و غیرقابل اعتراض
· عدم بهره‌مندی از برخی معافیت‌ها (مانند هزینه‌های درمانی)
· ریسک جریمه در صورت کتمان درآمد
برای استفاده از تبصره ماده 100 در سال 1404، عملکرد کسب‌وکارها در 1403 بررسی می‌شوند. برای عملکرد ۱۴۰۳، سقف درآمد مشمول تبصره برای اشخاص حقیقی ۲۱۶ میلیارد ریال (۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان) تعیین شده‌است. در مشارکت‌های مدنی نیز اگر سهم یکی از شرکا یا مجموع درآمد بیش از سقف تعیین‌شده باشد (۴۳۲ میلیارد ریال)، امکان استفاده وجود ندارد. علاوه‌براین، بهره‌گیری از پایانه‌های فروشگاهی و نداشتن بدهی مالیاتی نیز از شرایط الزامی بهره‌مندی از ماده 100 مالیات مستقیم است.
بررسی گزینه دوم: اظهارنامه مالیاتی عادی
اظهارنامه مالیاتی گزارشی جامع از عملکرد مالی یک شخص یا شرکت است که شامل درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان سالانه می‌شود و مبنای اصلی محاسبه مالیات سالانه محسوب می‌شود. ارسال و تسلیم اظهارنامه مالیاتی هم مزایا و معایب مختلفی دارد که مزایای آن به شرح زیر هستند:
· محاسبه دقیق‌تر مالیات
· امکان استفاده از همه معافیت‌ها و کسورات
· شفافیت بیشتر در فعالیت مالی
· قابلیت اعتراض به مالیات تعیین‌شده
و معایب ارسال اظهارنامه عبارت‌اند از:
· پیچیدگی و زمان‌بر بودن تنظیم
· الزام به نگهداری اسناد و دفاتر
· احتمال حسابرسی دقیق‌تر
· جرائم سنگین در صورت عدم تسلیم به‌موقع
ارائه اظهارنامه الزامی است و رعایت دقیق اطلاعات مالی، نگهداری اسناد و مدارک مرتبط و پایبندی به مهلت قانونی از مهم‌ترین شرایط استفاده از آن است. این روش امکان بهره‌مندی از معافیت‌ها و کسورات قانونی را فراهم می‌کند و محدودیتی ازنظر سقف درآمد یا نوع فعالیت ندارد، بنابراین برای تمامی مشاغل و شرکت‌ها قابل‌استفاده است و شفافیت مالی را تضمین می‌کند.
اظهارنامه یا تبصره ماده ۱۰۰: کدام گزینه به‌صرفه‌تر است؟
انتخاب میان ارائه اظهارنامه مالیاتی و استفاده از تسهیلات تبصره ماده ۱۰۰، بستگی کامل به شرایط مالی و نحوه عملکرد هر کسب‌وکار دارد و نمی‌توان یک روش را به‌طور مطلق برای همه مودیان توصیه کرد. تصمیم درست نیازمند بررسی میزان درآمد، هزینه‌ها و پیچیدگی‌های اداری است تا بهترین نتیجه مالی و حداقل ریسک مالیاتی حاصل شود. در ادامه، به مقایسه این دو روش در دو حالت درآمدی می‌پردازیم:
درآمد کمتر از سقف، هزینه‌های بالا
اگر درآمد مودی کمتر از سقف تعیین‌شده تبصره ۱۰۰ باشد و هزینه‌های قابل‌قبول زیادی داشته باشد، استفاده از اظهارنامه مالیاتی می‌تواند منجربه کاهش قابل‌توجه مالیات شود. با کسر این هزینه‌ها، درآمد مشمول مالیات کاهش یافته و ممکن است مالیات نهایی بسیار کمتر از مالیات مقطوع تعیین‌شده باشد. در این حالت، با کسر هزینه‌ها، درآمد مشمول مالیات شما پایین آمده و این امکان وجود دارد که در نهایت مالیات کمتری نسبت‌به مالیات مقطوع بپردازید. برای مثال، اگر مالیات مقطوع برای شما ۵۰ میلیون تومان تعیین شود، اما با ارائه اظهارنامه و کسر هزینه‌ها مالیات شما به ۲۰ میلیون تومان برسد، اظهارنامه به‌مراتب به‌صرفه‌تر است.
درآمد کمتر از سقف، هزینه‌های پایین
درصورتی‌که درآمد کسب‌وکار پایین باشد و هزینه‌های قابل‌قبول یا مستندات کافی برای کسر مالیات موجود نباشد، تبصره ماده ۱۰۰ گزینه مناسب‌تری است. این روش پیچیدگی‌های اداری و هزینه‌های تحریر دفاتر را حذف کرده و ریسک رسیدگی دقیق مالیاتی را کاهش می‌دهد. در بسیاری از موارد، مالیات مقطوع صفر یا مبلغ بسیار کمی محاسبه شده و مودی از دغدغه‌های پرونده مالیاتی آسوده می‌شود.
جمع‌بندی
به‌طورکل، باید گفت که راهکار یکسانی برای همه مشاغل وجود ندارد. تبصره ماده ۱۰۰ معمولا برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط مناسب است که به‌دنبال دوری از پیچیدگی‌های مالیاتی هستند، حجم معاملاتشان پایین است و هزینه‌های قابل کسر کمی دارند. از سوی دیگر، اظهارنامه مالیاتی برای کسب‌وکارهایی با درآمد بالاتر از سقف تبصره یا مشاغلی که هزینه‌های مستند و قابل‌قبول زیادی دارند، گزینه به‌صرفه‌تری است، زیرا با کسر این هزینه‌ها می‌توان مالیات را کاهش داد. باتوجه‌به پیچیدگی قوانین و ریسک جرائم سنگین در صورت اشتباه، مشاوره با کارشناسان مالیاتی برای انتخاب روش مناسب ضرورت دارد.