روایت آسوشیتدپرس از کودتای نافرجام پاکستان

"همه عناصر یک کودتای کلاسیک در پاکستان مهیا بود: هزاران تن به خیابان‌های پایتخت ریختند و با پلیس در اطراف ساختمان پارلمان درگیر شدند و به تلویزیون دولتی دستور دادند کناره گیری رهبری غیرنظامی را در کشوری با تاریخچه دیرینه آشوب و دیکتاتوری با ارتش، مطالبه کند."

خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی درباره تحولات و اعتراضات اخیر پاکستان می‌نویسد:

« هنگامی که در ماه اوت در شهر اسلام آباد گاز اشک آور همه جا را فرا گرفته بود، نواز شریف، نخست‌وزیر پاکستان با حمایت کل پارلمان همچنان در دفترش باقی ماند، سربازان همچنان در پادگان‌هایشان بودند و تعداد معترضان به چند هزار نفر تقلیل یافت. انقلابی که آنها قصد داشتند به پا کنند تبدیل به یک اردوگاه کوچک متشکل از چند چادر شد. قیامی که از سوی عمران خان، ستاره سابق ورزش کریکت و طاهر القدری، روحانی مخالف دولت رهبری شد نتوانست نواز شریف را سرنگون کند اما توانست دیدگاه متعارف درباره پاکستان را به عنوان کشوری که تنها متکی به ارتش قدرتمندش است تغییر دهد.

مهدی حسن، تحلیلگر سیاسی پاکستانی می‌گوید: حمایت همه جانبه پارلمان پاکستان از نواز شریف نقش کلیدی در نجات دموکراسی در این کشور ایفا کرد.

عمران خان و طاهر القدری نواز شریف را متهم کرده بودند به اینکه در انتخابات سال 2013 یعنی انتخاباتی که به عنوان نخستین انتقال قدرت دموکراتیک در تاریخ پاکستان شریف را به نخست‌وزیری رساند، تقلب گسترده انجام داده است. ناظران بین‌المللی گزارش داده بودند که در این انتخابات بی نظمی‌هایی رخ داده اما نتیجه آن را زیر سوال نبردند.

نواز شریف وعمران خان جدای از مناقشه اتهام زنی در زمینه انتخابات، دو مخالف سیاسی دیرینه در عرصه سیاسی پاکستان هستند. در سوی دیگر این اعتراضات طاهر القدری قرار دارد که نواز شریف را شخصا مسئول کشته شدن 14 تن از حامیانش در درگیری پلیس پاکستان با آنها طی ماه ژوئن در شهر لاهور می‌داند. در ماه اوت و در اوج اعتراضات ضد دولتی در پاکستان 70 هزار نفر مرکز پایتخت این کشور را اشغال کردند. اما در 30 اوت هنگامی که تظاهرکنندگان از موانع امنیتی عبور کرده و با پلیس در اطراف ساختمان پارلمان درگیر شدند نیروهای پلیس به سوی آنها گاز اشک آور و گلوله‌های پلاستیکی شلیک کردند. در این درگیری سه نفر کشته شده و 500 تن دیگر از جمله چندتن از نیروهای پلیس زخمی شدند.

ارتش پاکستان که سربازانش را برای پشتیبانی پلیس مستقر کرده بود می‌توانست با انتخاب این مقطع زمانی جانب معترضان را گرفته و نواز شریف را سرنگون کند. ارتش در سال 1999 یک بار نواز شریف را از قدرت سرنگون کرده و به دوره نخست‌وزیر ی سابق او پایان داده بود. همچنین در یک مورد جدیدتر ارتش پاکستان با وی بر سر مطرح کردن پرونده خیانت به کشور علیه پرویز مشرف ژنرال و فرمانده سابق ارتشی که مسوول سرنگونی نواز شریف در سال 1999 بود، دچار اختلاف شد. یکی دیگر از اختلافات ارتش با نواز شریف مربوط به حمایت وی از یک شبکه تلویزیونی خصوصی بود که رئیس سازمان اطلاعات ارتش را متهم به تلاش برای کشتن مجری معروفش کرد.

با این حال ژنرال راحیل شریف، فرمانده ارتش پاکستان به جای کنار زدن نواز شریف از قدرت با رهبران معترضان دیدار کرد تا آنها را برای حل بن بست به وجود آمده متقاعد کند. منتقدان این اعتراضات می‌گویند ارتش باید برای متفرق کردن معترضان مداخله می‌کرد.

طلات مسعود، تحلیل گر دفاعی پاکستان گفت: خودداری ارتش از حل و فصل این بحران با توسل به زور باعث تشویق بیشتر تظاهرکنندگان شد.

ارتش اعلام کرد بدین منظور سربازان خود را مستقر کرده تا از ساختمان‌های دولتی محافظت کند و این مسئولیت 30 هزار نیروی پلیس و شبه نظامی است تا با دریافت دستور از دولت به کنترل جمعیت معترضان بپردازند.

در پایان اکثر معترضان عرصه را ترک کردند. چند روز پیش طاهر القدری رسما به تحصن خود در اسلام آباد پایان داد. حامیان عمران خان همچنان باقی ماندند اما مشخص نیست که آیا این جمعیت که عمدتا از دانشجویان دانشگاه‌ها تشکیل شده‌اند تنها می‌خواهند عصرها به اردوی اعتراضی بیایند تا با دوستانشان نشست و برخاست کرده و شاهد کنسرت خواننده‌های محبوب در این تجمع‌ها باشند یا به دنبال اهداف سیاسی هستند. دولت نواز شریف اعلام کرده آماده است به عمران خان اجازه دهد با استفاده از صحنه تئاتری در فضای باز حامیانش را سرگرم کند.

حزب تحریک انصاف پاکستان متعلق به عمران خان سومین بلوک بزرگ را درپارلمان در اختیار دارد اما اکثر حامیان عمران خان در پارلمان از مجلس قانونگذاری استعفا کرده‌اند.

جواد هاشمی که ریاست حزب عمران خان را به عهده داشت به سبب تصمیم وی برای راهپیمایی به سوی خانه نخست‌وزیر در تاریخ 30 اوت از او جدا شد. او همچون دیگر منتقدان عمران خان از بابت مداخله ارتش در اعتراضات اظهار نگرانی کرد و گفت که عمران خان دموکراسی پاکستان را به خطر انداخته است. هم عمران خان و طاهر القدری مسئله دسیسه چینی خود با ارتش را رد کرده بودند.

با این حال اعتراضات اخیر پاکستان یک شکست کامل نبود. در ماه اوت نواز شریف اعلام کرد یک کمیسیون قضایی تشکیل شده تا اتهامات مربوط به تقلب در انتخابات را تحقیق کند. عمران خان و طاهر القدری این کمیسیون را رد کردند اما اسحاق دار، مذاکره کننده ارشد دولت با معترضان گفت: در صورتی که این کمیسیون به این نتیجه برسد که در انتخابات تقلب شده نواز شریف از نخست‌وزیر ی کناره گیری خواهد کرد.

اسحاق دار گفت:‌ اگر این کمیسیون ما را از بابت تقلب در انتخابات گناهکار تشخیص دهد ما دیگر هیچ اختیار اخلاقی برای باقی ماندن در قدرت نخواهیم داشت.»