آلن اير: اول چاه را بکن بعد مناره را بدزد
به گزارش صداي ايران، روزنامه قانون با این مقدمه نوشت: آلن ایر که نزدیک یک سال است عهده‌دار سخنگویی وزارت خارجه است، تاکید دارد که بازگشایی سفارت و پرواز مستقیم در اولویت‌های ایالات متحده آمریکا نیست. با این حال وی بر این باور است که نهایی شدن مذاکرات هسته‌ای می‌تواند گامی برای برقراری ارتباط ایران و آمریکا باشد. البته بیانیه اخیر آمریکا درباره رفع حصر موسوی و کروبی، باعث دلخوری‌هایی شد تا ایران یک گام به عقب بردارد. در حالی که مقامات کشور تاکید دارند این بیانیه مصداق دخالت در امور داخلی کشور است، ایر در صفحه فیس‌بوک خود زیر پست این بیانیه در توضیح صدور این بیانیه نوشت کشور ایران به عنوان کشور امضاکننده میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی متعهد است حداقل حقوق بشر شهروندان خود را رعایت کند. با این استدلال او تلاش دارد دخالت آمریکا در امور داخلی کشورها را رد کند.
با آغاز مذاکرات وین آلن ایر در شبکه اجتماعی‌اش تاکید کرد که هیات مذاکره‌کننده آمریکا با جدیت، حسن نیت و احترام متقابل وارد آن می‌شود. در ادامه این گفت‌وگوی اینترنتی پس از سوالاتی درخصوص مسائل سیاسی، درباره علاقه شخصی آلن ایر به زبان فارسی و ایران نیز پرسیده شد.
همان طور که می‌دانید برقراری پرواز مستقیم بین ایران و آمریکا یکی از موضوعات داغ خبری بوده است که پس از بازگشت روحانی از نیویورک از سوی مشاور عالی رئیس‌جمهور ایران مطرح شد. اکنون که در مذاکرات به توافق رسیده‌ایم آیا این موضوع از سوی کاخ سفید نیز پیگیری می‌شود؟
به قول معروف «اول چاه را بکن بعد مناره را بدزد». زود است که به مسائل پروازهای مستقیم بپردازیم. بگذاریم ابتدا راه حلی مرضی‌الطرفین برای مسائل مهم‌تر، از جمله مسئله هسته‌ای، بیابیم، بعد ببینیم کجا قرار داریم.
علاوه بر پرواز مستقیم، بازگشایی سفارت آمریکا در تهران و برعکس از مهم‌ترین مسائل روابط دو کشور است. همچنین رئیس‌جمهور ایران نیز در اجلاس داووس به آن اشاره داشت. آیا مقامات آمریکایی برای بازگشایی سفارت در ایران برنامه‌ای دارند؟
زمان طرح این موضوعات هنور فرا نرسیده است. در حال حاضر دولت آمریکا طرحی برای برقراری مجدد پرواز مستقیم بین دو کشور ندارد، کما اینکه برنامه‌ای هم برای بازگشایی سفارت دنبال نمی‌کند. توجه و تمرکز ما بیشتر بر یافتن راه حلی مسالمت‌آمیز برای مسئله هسته‌ای ایران است.
آیا توافق هسته‌ای می‌تواند به بنیانی برای برقراری ارتباط ایران وآمریکا تبدیل شود یا نه، این تحلیل قابل پذیرش نیست؟
عرضم به حضورتان، ایالات متحده در چارچوب گروه 1+5 در تلاش است که به توافق جامع و نهایی به مناقشه هسته‌ای ایران برسد تا نگرانی‌های جامعه بین‌الملل درباره برنامه هسته‌ای ایران رفع شود. این نه‌تنها اولویت آمریکا که اولویتی است جهانی. وحدت و یکپارچگی بی‌نظیر جامعه جهانی در وضع و اجرای این تحریم‌ها به دلیل عدم پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای تاکیدی بر نگرانی جامعه جهانی بود. همان‌گونه که رئیس جمهور، اوباما در سخنرانی‌اش در مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر ۲۰۱۳ بیان کرد «ما به دنبال تغییر حکومت در ایران نیستیم و حق مردم ایران برای دستیابی به انرژی اتمی صلح‌آمیز را به رسمیت می‌شناسیم. در عوض اصرار داریم که دولت ایران به مسئولیت‌های خود در قبال معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی (N.P.T) و قطعنامه‌های سازمان ملل عمل کند».
در مورد از سرگیری روابط دوجانبه ایران و آمریکا، توضیح واضحات است که بگویم ریشه‌های بی‌اعتمادی، تردید و بدگمانی در هر دو طرف بسیار عمیق شده است. اما باورمان این است که امکان حل مسئله هسته‌ای ایران در دسترس است و اگر در نیل به این مطلوب موفق باشیم، این موفقیت خود به خود می‌تواند به عنوان گامی مهم در راهی طولانی به سوی روابطی متفاوت و مبتنی بر منافع و احترام متقابل تعبیر شود.
توافقات ژنو، امید بسیاری در بین مردم ایران به وجود آورد. اما صحبت‌های جان کری وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر اینکه حق غنی‌سازی ایران در توافقات ژنو به رسمیت شناخته نشده، باعث شد مردم به توافقات خیلی خوش‌بین نباشند. آیا حق غنی‌سازی ایران در توافقنامه به رسمیت شناخته نشده است؟
سال گذشته رئیس‌جمهور اوباما در مجمع عمومی سازمان ملل گفت ایالات متحده حق مردم ایران در دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را محترم می‌شمارد. اما ما تاکید داریم که دولت ایران به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل پایبندی نشان دهد.
خانم افخم سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز تاکید کرد که متن منتشر شده توافقنامه ژنو در سایت کاخ سفید خلاف واقعیت است. افخم تاکید کرده که درسایت کاخ سفید به عنوان برگه اطلاع‌رسانی (Fact Sheet) منتشرشده، برداشت یک‌جانبه از متن مورد توافق ایران و گروه 1+5 در ژنو است. ماجرای این برگه اطلاع‌رسانی چیست؟
با کمال احترام به همتایم سرکار خانم افخم باید بگویم که این فرضیه ایشان دور از حقیقت است. کاخ سفید این اطلاعیه را جهت توضیح و تبیین مسئله‌ای بسیار پیچیده به مردم آمریکا منتشر کرده است که مردم آمریکا درک جامع‌تری درباره آنچه مورد قبول قرار گرفت داشته باشند. دولتمردان ایران هم از جمله وزیر خارجه جناب آقای دکتر ظریف و اعضای تیم مذاکره‌کننده درباره این برنامه اقدام مشترک به رسانه‌ها بسیار گفته و نوشته‌اند. این فقط بخشی از وظیفه آگاه‌سازی دولتمردان است و نباید مورد نقد قرار بگیرد.
بارها رسانه‌ها از دیدار غیر رسمی مقامات ایران و آمریکا پیش از مذاکرات، اخباری منتشر کرده‌اند. حتی عنوان شد اوباما ازخبرنگاران خواسته این دیدارها رسانه‌ای نشود. محور اصلی دیدارهای غیر رسمی چه بود؟ امکان دارد نام مقامات ایرانی و آمریکایی که در این دیدارها حضور داشتند را بگویید؟
در خلال رقابت‌های انتخاباتی دوره اول ریاست جمهوری، رئیس‌جمهور اوباما گفت که عقل حکم می‌کند ارتباط دوجانبه بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا برقرار شود. پس مدت مدیدی است که ما حامی این رویکرد هستیم. در طی ماه‌های اخیر هر نوع ارتباطی که بین ایران و ایالات متحده رخ داده باشد به منظور کمک کردن به پروسه مذاکرات در چارچوب گروه 1+5 بود و چنین ارتباطاتی منجر به پیدایش ایده‌ها و دیدگاه‌هایی شد که نهایتا به این فرآیند کمک شد. اما این پدیده به هیچ‌وجه جایگزینی برای مذاکرات ایران و 1+5 نبود چون ما معتقدیم این چارچوب متن و بستر صحیح و مناسبی برای رسیدن به هدف همه ماست.
این گمانه زنی‌ها به زمان انتخابات ریاست‌جمهوری ایران نیز برمی‌گردد. گفته می‌شود پادشاه عمان ضمن پیام تبریک به روحانی برای پیروزی‌اش در انتخابات، حامل پیام آمریکا برای رئیس‌جمهور ایران بود.
از پاسخ دادن به سوالات مربوط به مکاتبات رئیس‌جمهور معذوریم.
از فضای سیاسی فاصله بگیریم. چند سوال شخصی دارم. فارسی صحبت کردن شما برای ایرانی‌ها جالب است. چند سال است که با زبان فارسی آشنا شده‌اید؟
به قول حافظ «معشوق چون نقاب ز رخ در نمی‌کشد / هر کس حکایتی به تصور چرا کند» از شوخی گذشته، وقتی فراگیری زبان فارسی را شروع کردم دانشجو بودم. من ادبیات انگلیسی می‌خواندم و تحت تاثیر ترجمه اشعار عرفانی ایرانی قرار گرفتم. پس بر آن شدم تا قدری فارسی یاد بگیرم.
همین مسئله باعث شد بخواهید این زبان را یاد بگیرید؟
علتش را نمی‌دانم اما هنگامی که فراگیری فارسی را شروع کردم، عاشق این زبان شدم و خواستم مسلط شوم. این بسیار پیش از آن بود که به کسوت دیپلمات درآیم اما از این گرایش و انگیزه هیچ‌وقت کاسته نشد. خوشبختانه اکنون شغلی دارم که می‌توانم از این علاقه دیرینه خود استفاده کنم.
برای یادگیری این زبان، چقدر زمان گذاشتید؟
به قول معروف در مورد زبان فارسی «هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم» و سعی می‌کنم هر روز تمرین و پیشرفت کنم.
علاوه بر فارسی، چه زبان‌های دیگری را می دانید؟ آموزش کدام سخت‌تر بود؟
من همچنین کمی آذری، عربی، فرانسه و آلمانی حرف می‌زنم اما فارسی تنها زبانی است که نسبت به یادگیری‌اش اهتمام داشته‌ام. «فارسی شکر است» و خوشبختانه برای من یادگیری‌اش هم مایه لذت است هم نسبتا آسان، از آنجا که ریشه‌های مشترکی با انگلیسی دارد.
شما در صفحه فیس بوکتان اشعار زیادی را پست می‌کنید. به کدام شاعر ایرانی علاقه دارید؟
سعدی، حافظ، مولانا و خیام شاعران مورد علاقه من هستند اما دانش من درباره شعر و شاعران فارسی بسیار ابتدایی است.
آیا علاوه بر شعر فارسی، فیلم فارسی هم نگاه می‌کنید؟ فیلم مورد علاقه‌تان چیست؟ کار کدام کارگردان و بازیگر ایرانی را می‌پسندید؟
بله، من خیلی از سینمای ایران خوشم می‌آید اما من بچه دارم و فرصت زیادی برای تماشای فیلم ندارم. با این حال به همان میزان که به یادگیری اصطلاحات و تکیه‌کلام‌ها علاقه‌مندم، مایل به تماشای فیلم‌های فارسی هستم. آنچه از دیدنش سیر نمی‌شوم نه یک فیلم که مجموعه تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» است.
آیا داستان یا رمان ایرانی هم خوانده‌اید؟ کدام کتاب، کتاب مورد علاقه شماست؟
بله، همواره. برای سرگرمی هم کتاب‌های داستانی هم کتاب‌های غیرداستانی. به تازگی داستان «من چراغ ها را خاموش می‌کنم» را خواندم. کتاب‌هایی مثل «یلدا» را دوست دارم که در آن اصطلاحات جالبی یاد گرفتم. در حال حاضر برای دومین بار «جامعه‌شناسی خودمانی» را می‌خوانم. خارج از سرگرمی برای شغلم کتاب‌هایی مثل «آقای سفیر» و «امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای» را مطالعه می‌کنم.
اگر روزی به ایران سفر کنید، غیر از تهران، به کدام شهر سفر خواهید کرد؟
راستش را بخواهید، نمی‌دانم. شاید شیراز چون زادگاه حافظ و سعدی است. اما حتما مدت زیادی را در تهران می‌گذرانم چرا که به تاریخ آن شهر علاقه‌مندم. کتاب‌هایی درباره تاریخ تهران دارم، از جمله مجموعه جعفر شهری.
شما از فیس‌بوک برای برقراری ارتباط با ایرانی‌ها استفاده می‌کنید؟ تا امروز این صفحه چه کمکی کرده؟ برداشت شما از پست‌های ایرانی‌ها چه بوده؟ آیا شده کامنتی شما را ناراحت کند؟
فیس‌بوک وسیله موثری برای ایجاد ارتباط با مردمی است که در کشورشان زندگی نمی‌کنم. وسیله بسیار موثری بوده است که بفهمم مردم ایران چگونه درباره عملکرد و اقدامات دولت آمریکا می‌اندیشند. من از هیچ نظری در فیس‌بوک آزرده نمی‌شوم. هر چه باشد این یک بازخورد است. اما وقتی بعضی‌ها بی‌احترامی می‌کنند کمی ناراحت می‌شوم. چون کسر شأن مردم ایران است. مردم ایران بسیار مودبند. خوشبختانه این اتفاق خیلی رخ نمی‌دهد.