ادامه قرمزپوشی بازارهای نفت

بازار نفت اولین روز هفته را همچنان قرمز رنگ شروع کرد. تا لحظه تنظیم این گزارش نفت برنت به ازای هر بشکه با 77/1 دلار کاهش به 44/88 دلار و نفت وست تگزاس اینترمدیت با 33/1 دلار کاهش به 51/84 دلار در هر بشکه رسید.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت، (اوپک) نیز در آخرین به‌روز‌رسانی سایت خود اعلام کرد هر بشکه سبد نفتی این سازمان، روز جمعه با کاهش 84/1 دلاری نسبت به روز پیش از آن 43/86 دلار معامله شده است. به این ترتیب باز هم رکورد کمترین قیمت سبد نفتی اوپک را در سال 2014 شکست. سبد نفتی اوپک در 19 ژوئن با 26/110 دلار بیشترین قیمت خود درسال جاری را به ثبت رساند. این سبدنفتی از آن زمان تاکنون حدود 24 دلار از ارزش خود را از دست داده است.

این کاهش‌های پی‌در‌پی قیمت نفت برنت و سبد نفتی اوپک در حالی صورت می‌گیرد که اعضای اوپک واکنش‌های متفاوتی به این مساله نشان داده‎اند. به نظر بیشتر از آنکه اعضای این سازمان در پی افزایش قیمت باشند در حال رقابت برای حفظ مشتریان آسیایی خود هستند.

پس از آنکه عربستان و ایران بیشترین تخفیف 6 ساله خود را به مشتریان آسیایی خود دادند، در آخرین روزهای هفته گذشته خبر کاهش قیمت نفت کویت منتشر شد. بر اساس خبر رویترز کویت با کاهش50 سنتی بهای نفت خود بیشترین تخفیفی که از سال 2004 به مشتریان خود داده است را در رقابت با ایران و عربستان لحاظ کرده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، در پی این اقدام کشورهای مزبور عراق نیز قیمت نفت فروشی خود به مشتریان آسیایی و اروپایی را کاهش داد.


 اوپک در واکنش به قیمت نفت چه خواهد کرد؟
نشست بعدی اوپک 27 نوامبر امسال (6 آذر) تشکیل خواهد شد. در این نشست درخصوص سقف تولید این سازمان رایزنی خواهد شد. سقف تولید اوپک در حال حاضر 30 میلیون بشکه در روز تعیین شده است در حالی که ماه پیش سقف تولید این سازمان شکسته و به 30 میلیون و 470 هزار بشکه در روز رسید.

 این در حالی است که بر‌اساس بررسی‎های ماهانه اوپک، تقاضا برای نفت این سازمان کمتر از 5/29 میلیون بشکه در روز است. با تداوم جریان نزولی بهای نفت بسیاری از تحلیلگران بازار نفت انتظار داشتند این سازمان نشست اضطراری تشکیل دهد و با کاهش سقف تولید خود از کاهش هر چه بیشتر قیمت نفت جلوگیری کند این در حالی است که تا کنون هیچ اقدام جدی از سوی اعضای این سازمان که نشان از تشکیل نشست اضطراری باشد رخ نداده است.

برخی از اعضای اوپک در واکنش به کاهش قیمت نفت با طبیعی دانستن آن اعلام کردند که نشست اوپک طبق روال گذشته و در 27 نوامبر تشکیل خواهد شد. حتی وزیر نفت کویت علاوه بر این اعلام کرده است که کاهش بهای نفت تا رقم ۷۶ یا ۷۷ دلار طبیعی خواهد بود. علی العمیر، وزیر نفت کویت در این خصوص گفت: بعید است اوپک در تلاش برای افزایش قیمت‌ها میزان تولید خود را کاهش دهد زیرا چنین اقدامی چندان موثر نخواهد بود.

العمیر دلیل تاثیر نداشتن کاهش تولید اوپک را این‌گونه اعلام کرد: کاهش بهای نفت در پی افزایش تولید کشورهای غیر اوپکی، روسیه و آمریکا، رخ داده است و از آنجا که هزینه تولید در این کشورها 76 تا 77 دلار به ازای هر بشکه است انتظار می‌رود قیمت نفت تا این حدود کاهش یابد. اما نکته دیگری که وزیر نفت کویت به آن اشاره کرد و در صورت وقوع آن احتمالا آتش اختلافات بین اعضای اوپک بیشتر خواهد شد این بود که وی تلویحا از کاهش ندادن سقف تولید این سازمان خبر داد که با توجه به روند نزولی بهای نفت ممکن است در نشست آتی اوپک شاهد وقوع اختلافاتی دراین رابطه باشیم.

العمیر در این باره گفت: من فکر نمی‌کنم که امروز شانسی برای کاهش تولید توسط اوپک وجود داشته باشد، به خصوص از این جهت که ما تاکنون به 30 میلیون بشکه‌ای که اوپک به‌عنوان سقف تولید مشخص کرده، نرسیده‌ایم. این ادعای العمیر در حالی مطرح می‌شود که بر‌اساس گزارش ماهانه اوپک این سازمان در ماه گذشته تا 30 میلیون و 470 هزار بشکه نفت تولید کرده است. کویت جزو کشورهایی است که کاهش بهای نفت در تحقق بودجه‌بندی آن تاثیر چندانی ندارد چرا که با توجه به سطح تولید این کشور حتی در سطح قیمت نفت 50 دلار نیز به کسری بودجه بر نخواهد خورد.

عربستان نیز جزو کشورهایی است که با وجود اینکه بودجه سال جاری خود را بر‌اساس نفت 100 دلاری بسته است اما با افزایش سطح تولید این کسری بودجه را جبران خواهد کرد. در واقع بر‌اساس گفته برخی از تحلیلگران مادامی که نفت بالای 80 دلار باشد این کشور در تامین بودجه خود مشکلی نخواهد داشت. وزیر نفت اکوادور، کوچکترین عضو اوپک نیز با اعلام اینکه این کشور نگران بهای نفت نیست، گفت: با توجه به افزایش تولید نفت آمریکا، قیمت‌های کنونی نفت خام طبیعی هستند و اوپک درباره این موضوع در نشست وزرای این سازمان در اواخر نوامبر مذاکره خواهد کرد.

 در این بین برخی دیگر از کشورهای عضو از کاهش بهای نفت ابراز نگرانی کرده‌اند. هفته گذشته ونزوئلا خواهان تشکیل نشست اضطراری اوپک برای جلوگیری از کاهش قیمت‌ها شده است. کشورمان نیز همچنان بر دوری از اظهار‌نظر صریح اصرار دارد و به نظر می‌رسد بیشتر علاقه دارد که واکنش بقیه اعضای اوپک را بررسی کرده و متناسب با آنها عمل کند. به‌طور مثال چندی پیش زنگنه با رد شروع جنگ قیمتی درخصوص کاهش سقف تولید اوپک گفت: بزرگان اوپک تصمیم خواهند گرفت که تولید خود را چه میزان کاهش دهند. با کاهش بهای نفت با توجه به اینکه کشورمان در شرایط تحریم توان افزایش تولید را ندارد، نگرانی‌ها از کمبود بودجه سال جاری افزایش یافته است.

ناظران بازار نفت تحلیل‌های متفاوتی را از رفتار عربستان به عنوان بزرگ‌ترین‌ صادر‌کننده نفت جهان و تاثیر‌گذار‌ترین کشور اوپک عنوان می‌کنند. برخی این اقدامات عربستان را همسویی این کشور با آمریکا برای فشار بر ایران و تسامح کشورمان در تعاملات هسته‌ای خود با غرب عنوان می‌کنند و برخی دیگر آن را در تقابل با آمریکا و تولید شیل اویل می‌دانند. چرا‌که با وقوع انقلاب شیل هر سال آمریکا یک قدم به استقلال انرژی نزدیک‌تر می‌شود و با بی‌نیازی آمریکا به نفت خاورمیانه نه تنها ممکن است امنیت این منطقه اهمیتش را برای این کشور از دست بدهد که این به مذاق عربستان چندان خوشایند نیست، بلکه با افزایش تولید نفت آمریکا، عربستان با از دست دادن بازارهای نفت از قدرتش کاسته می‌شود.

هزینه تولید نفت آمریکا که عموما از منابع غیر‌متعارف استخراج می‌شود چندان مشخص نیست. از سویی در باره حجم این نوع ذخایر نفت آمارهای متفاوتی اعلام می‌شود تا جایی که برخی از افسانه شیل نام می‌برند. به این معنی که آمریکا در اعلام حجم ذخایر شیل اغراق کرده است. بنابراین برخی گمانه‌زنی‎ها از سنجش سقف تحمل شیل اویل توسط عربستان نیز حکایت می‌کند. به هر حال به نظر می‌رسد هنوز برای قضاوت درباره چرایی وضع کنونی اوپک و آینده این سازمان زود است.