مهندسی مکانیک چیست؟

به گزارش صدای ایران،  مهندسی مکانیک نخست در طی انقلاب صنعتی در اروپا در قرن ۱۸ میلادی به عنوان یک شاخهٔ مجزا شناخته شد؛ لکن توسعه آن در دنیا طی چندین هزار سال طول کشیده‌است. دانش مهندسی مکانیک در قرن ۱۹ میلادی در نتیجهٔ پیشرفت‌های فیزیک نشأت گرفت. این شاخه به طور پیوسته‌ای تکامل یافته تا پیشرفت‌های فناوری را به‌کار گیرد و امروزه مهندسان مکانیک به دنبال گسترش دانش در رشته‌هایی مانند مواد مرکب، مکاترونیک و نانوتکنولوژی هستند.

یکی از رشته‌هایی که داوطلبان آزمون سراسری در دفترچه انتخاب رشته کنکور مشاهده می‌کنند، مهندسی مکانیک است. علاقه‌مندان به این رشته بهتر است، پیش از آغاز فرآیند انتخاب رشته کنکور، اطلاعات کافی در رابطه با مشخصات، درس‌های عمومی و اختصاصی همچنین بازار کار این رشته کسب کنند تا در هنگام تحصیل با مشکل روبه‌رو نشوند. در ادامه به بررسی بیشتر رشته مهندسی مکانیک می‌پردازیم:

معرفی رشته مهندسی مکانیک

داوطلبانی که مرحله آزمون کتبی کنکور سراسری را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، بهتر است اطلاعاتی درخصوص انتخاب رشته کنکور کسب کنند، زیرا انتخاب رشته یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین مراحل زندگی است. یکی از رشته‌های موجود در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری، مهندسی مکانیک است.

دیدگاهی که عموم جامعه نسبت به مکانیک دارند مربوط به تعمیر خودرو و رسیدگی به مشکلات آن است، اما رشته مهندسی مکانیک به جز یک درس تک واحدی، ارتباطی با شغل مکانیک خودرو ندارد؛ البته دانشجویان طی تحصیل خود با اصول طراحی و نحوه عملکرد مکانیزم‌های مختلف به‌کار رفته در اتومبیل به صورت اصولی و پایه‌ای آشنا می‌شوند، اما به تعمیر خودرو نمی‌پردازند.

در حقیقت رشته مکانیک بخشی از علم فیزیک است که با استفاده از مفاهیم پایه این علم و ریاضی به بررسی حرکت اجسام و نیروهای وارده بر آن‌ها می‌پردازد. مهندس مکانیک می‌کوشد با استفاده از نتایجی که در بررسی‌های خود کسب کرده، طرحی نو در زمینه فن‌شناسی وضعیت ارائه دهد و در مسیر پیشرفت انسان حرکت کند؛ این رشته می‌تواند از نظر تنوع موضوعات، جامع‌ترین رشته مهندسی محسوب شود.

رشته مهندسی مکانیک در برگیرنده تمام علوم و فنونی است که با تولید، تبدیل و استفاده از انرژی، ایجاد، تبدیل حرکت و انجام کار، تولید و ساخت قطعات و ماشین‌آلات و به‌کارگیری آن‌ها در ساخت، طراحی و کنترل سیستم‌های مکانیکی در ارتباط است به بیانی دیگر محاسبات فنی، مدل‌سازی، طراحی و تهیه نقشه، تدوین روش ساخت، تولید و آزمایش تمامی ماشین‌آلات و تأسیسات موجود در دنیا با تکیه بر توانایی‌های مهندسین مکانیک صورت می‌گیرد.

گرایش‌های رشته مهندسی مکانیک عبارت است از:

حرارت و سیالات
طراحی جامدات
ساخت و تولید

دروس رشته مهندسی مکانیک

یکی از مسائلی که در انتخاب رشته دانشگاه باید به آن توجه داشت دروس تخصصی و عمومی رشته مورد نظر است، زیرا در برخی از رشته‌ها دروسی وجود دارد که می‌تواند شرایط تحصیل را تحت تأثیر قرار دهد.

دروس رشته مهندسی مکانیک در گرایش‌های مختلف، متفاوت است اما دروس مشترک گرایش‌های این رشته عبارت است از:

ریاضیات
فیزیک عمومی
شیمی عمومی
برنامه‌نویسی کامپیوتر
محاسبات عددی
معادلات دیفرانسیل
ریاضی مهندسی
مبانی مهندسی برق
نقشه‌کشی صنعتی
استاتیک
دینامیک
مقاومت مصالح
علم مواد
ترمودینامیک
مکانیک سیالات
طراحی اجزا
انتقال حرارت
دینامیک ماشین
ارتعاشات مکانیکی
کنترل اتوماتیک
دروس تخصصی گرایش حرارت و سیالات

تروبوماشین
توربین گاز و موتور جت
موتورهای احتراق داخلی
سوخت و احتراق
نیروگاه
تهویه مطبوع
سیستم‌های تبرید و سردخانه
سیستم‌های انتقال سیال
کنترل آلودگی محیط زیست

دروس تخصصی گرایش طراحی جامدات

روش‌های تولید و کارگاه
طراحی مکانیزم‌ها
یاتاقان و روغن‌کاری
روش‌های طراحی مهندسی
طراحی ماشین‌های ابزار و تولید
طراحی بدنه و شاسی خودرو
طراحی ماشین به کمک کامپیوتر
ساخت به کمک کامپیوتر
رباتیک
دروس تخصصی مجموعه ساخت و تولید

قالب و پرس
ماشین‌های کنترل عددی
اندازه‌گیری
تولید مخصوص
هیدرولیک و پنوماتیک

توانایی‌های لازم برای تحصیل در رشته مهندسی مکانیک

دانشجوی مهندسی مکانیک باید در دو درس ریاضی و فیزیک عملکرد مطلوبی داشته باشد و از هوش، استعداد و قدرت تجسم بالایی برخوردار باشد. فعالیت در رشته مهندسی مکانیک بسیار متنوع است و به همین دلیل نه تنها دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت‌های تئوریک می‌توانند جذب این رشته شود و در بخش‌های نظری و تئوری فعالیت کنند، بلکه دانشجویان خلاق و علاقه‌مند به طراحی نیز می‌توانند در این رشته تحصیل کنند.

آینده شغلی رشته مکانیک

توسعه سخت‌افزاری، رشد مسائل مهندسی، گرایش به سمت تولید داخل، ایجاد تکنولوژی تولید تجهیزات و وسایل در داخل کشور و روی آوردن به خدمات مهندسی باعث رشد چشمگیر بازار کار مهندسی مکانیک در ایران شده است. مهندس مکانیک در شرایط کنونی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند طراحی و ساخت ماشین‌آلات، طراحی و ساخت مکانیکی نیروگاه‌ها، تجهیزات و سیستم‌های انتقال و تصفیه آب، سیستم‌های مکانیکی و کنترلی پالایشگاه‌ها، تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان، ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد کارخانه‌ها، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ربات و سیستم‌های تولید فعالیت کنند.