اتانازی چیست؟ / قتل یا خودکشی؟

به گزارش صدای ایران  ممکن است شما نیز افرادی را دیده باشید که به بیماری لاعلاجی مبتلا می‌شوند و بارها آرزوی مرگ می‌کنند. درد و رنج پایان ناپذیر بیمار لاعلاج ممکن است او را به درخواستی بازگشت ناپذیر، از پزشک خود مبنی بر پایان بخشیدن به زندگی‌اش وادار سازد؛ به این پدیده اتانازی گفته می‌شود. دیدگاه‌های مختلف درباره اتانازی این پدیده را تبدیل به یکی از موضوعات پر بحث دنیای پزشکی کرده است. موافقان و مخالفان، هر کدام دلایلی را مطرح می‌کنند که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. به هر حال در برخی جوامع اتانازی خلاف قانون محسوب نمی‌شود. اما آیا از نظر شما نیز مرگ آسان روشی مناسب برای پایان دادن به زندگی است؟ برای پاسخ به این سوال و دیگر سوالات خود در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

اتانازی و عدم وجود چشم انداز درمانی

اتانازی یا مرگ آسان، شرایطی است که در آن بیمار به دلیل بیماری لاعلاج جسمانی و یا اختلالات شدید روانی مانند اختلال افسردگی اساسی، درد و رنج زیادی را تحمل می‌کند و از طرفی امیدی برای درمان وجود ندارد، پس از پزشک معالج خود می‌خواهد که به روشی بدون درد، به زندگی‌اش پایان دهد. موضع گیری‌های مختلفی در ارتباط با پدیده اتانازی یا مرگ تسهیل شده وجود دارد. در اکثر کشورها این اقدام، پیگیرد قانونی دارد ولی در کشورهایی مانند هلند، سوئد، بلژیک و برخی از ایالت‌های آمریکا اتانازی را مجاز می‌دانند البته قبل از آن کمیسیون پزشکی باید وضعیت بیمار را کاملا بررسی کند.


روش‌های انجام اتانازی

از روش‌های کمک به مرگ بیمار می‌توان به قطع سرم و تغذیه وریدی، توقف روند درمان، جدا کردن فرد از دستگاه، قطع اکسیژن بیمار،  قطع روند دیالیز و دادن داروهای مسکن با دوز بالا برای کاهش هوشیاری بیماری و تسریع مرگ او اشاره کرد. اتانازی به دو روش مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. در روش غیر مستقیم پزشک دارویی را با دوز بالا برای بیمار تجویز می‌کند و بیمار با آگاهی و اختیار خود آن را مصرف می‌کند و به سمت مرگ می‌رود.

روش مستقیم معمولا زمانی انجام می‌شود که بیمار هیچ گونه توانایی در انجام هیچ کاری ندارد مانند افرادی که به طور کامل فلج هستند. در این روش پرستار یا پزشک عامل مرگ هستند و مثلا داروهای کشنده به بیمار تزریق می‌کنند و یا او را از دستگاه‌های حمایتی اعضای حیاتی بدن جدا می‌کنند. این روش برخی موارد بدون اطلاع بیمار انجام می‌شود.


اتانازی، قتل یا خودکشی؟

کسی که مرتکب به قتل می‌شود، به نیت آسیب زدن به فرد دیگر یا به دست آوردن منافعی این اقدام را انجام می‌دهد ولی پزشکی که طبق اصول، به مرگ بیمار کمک می‌کند نیت شومی ندارد، بلکه صرفا می‌خواهد در جهت آسایش بیشتر بیمار دست به این عمل بزند. از نظر ادیان آسمانی، اتانازی مورد قبول نیست، در واقع به عنوان اقدامی برای کمک به خودکشی فرد در نظر گرفته می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه خودکشی کلیک کنید.

موافقت با اتانازی یا مرگ باعزت

برخی مکاتب انسان‌گرا، بر این عقیده هستند که بیمار برای رهایی از درد، مستحق این است که با آگاهی و اراده مرگ را انتخاب کند. در واقع این مکاتب معتقدند که همان طور که افراد حق زندگی با عزت را دارند، باید این حق را نیز داشته باشد که از مرگ با کرامت برخوردار شوند. این افراد معتقدند که وظیفه پزشک فقط حفظ سلامتی بیمار نیست، بلکه موظف است که او را از درد و رنج رها کند حتی اگر به مرگ او منجر شود. طرفداران اتانازی می‌گویند «انتخاب زمان و نحوه مرگ از جمله حقوق انسان‌ها است که منجر به پایان عذاب بیماران نیز می‌شود».

برخی معتقدند پیشرفت علم باعث می‌شود که سرعت کشفیات پزشکی روز به روز بالاتر رود و این امکان وجود دارد که امیدی برای درمان بیماران وجود داشته باشد، البته این واقعیت هم وجود دارد که هر پیشرفتی که در علم حاصل شود، باید از کاربردی بودن آن اطمینان حاصل کرد و نیاز به صرف زمان فراوان وجود دارد پس برای بیماری که هم اکنون در حال درد کشیدن است، صبر کردن می‌تواند طاقت فرسا باشد و یا ممکن است اجل فرصت استفاده از درمان را به او ندهد.

مخالفت با اتانازی یا قتل ترحم آمیز

مخالفان معتقدند زمانی که مریض در حال درد کشیدن است، ناامید و خسته بوده و در صورتی که تصمیم گیری را به عهده خودش بگذارید، درحالی که امکانات مالی و حمایتی برای او فراهم نباشد، مسلما بهترین تصمیم را مرگ می‌بیند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که بعد از مرگ امکان تجدید نظر وجود ندارد.

وظیفه پزشک همراه بودن با بیمار در فراز و نشیب‌های مراحل مختلف بیماری است. حتی زمانی که تیم پزشکی نسبت به درمان بیمار قطع امید می‌کند، باید در گذر از این مرحله به بیمار کمک کرد تا با استفاده از روش‌های درمانی، التیامی برای رنج‌های او فراهم شود. شاید در آینده نزدیک امکان درمان وجود نداشته باشد ولی می‌توان شرایطی را فراهم کرد که تا حد ممکن آرامش نسبی برای او ایجاد شود و درد و رنجش کاهش یابد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رفتار صحیح با بیمار در حال مرگ کلیک کنید.

با قانونی شدن اتانازی، تلاش برای درمان برخی از بیماری‌های لاعلاج و انگیزه بیمار برای بهبود کاهش پیدا می‌کند. مخالفان معتقدند که پذیرش این پدیده همچنین باعث افزایش قتل‌های با انگیزه قبلی در جامعه می‌شود؛ در نتیجه ترس و عدم اعتماد به پزشکان و بیمارستان افزایش پیدا می‌کند. چون افراد می‌ترسند درمان توسط پزشک قطع شود، در شرایطی که قصد ادامه زندگی دارند و حتی ممکن است بستگان بیمار برای رسیدن به منافع خود، علی رغم میل بیمار از پزشک بخواهند که به زندگی او پایان دهد.


چاره چیست؟

داروهایی که پزشکان برای التیام دردهای بیمار تجویز می‌کنند، مسلما عوارض جانبی دارند که به تدریج بیمار را درمعرض مرگ زودرس قرار می‌دهند. با این حال پزشک از نظر اخلاقی می‌تواند این کار را انجام دهد چون درد بیمار را التیام می‌دهند، ولی گرفتن جان او یک تصمیم غیر قابل بازگشت است. شاید بیمار بتواند حتی در آخرین لحظات زندگی‌اش به نوعی آرامش دست پیدا کند، اطرافیان با آگاهی از نحوه برخورد با بیمار در حال مرگ می‌توانند به او در گذراندن این لحظات سخت کمک کنند.