عذابی که سعدی شیراز می کشد؛/ بی محلی به محله سعدیه شیرازی

به گزارش سرویس صدای فارس، پایگاه خبری صدای ایران، به نقل از سایت خبری شیرازه: آرامگاه سعدی بزرگ؛ این شیخ اجل،از زیباترین و پرجاذبه ترین دیدنی های شهر تاریخی شیراز می باشد و گردشگران زیادی از دور و نزدیک آرزوی زیارت آن را در دل دارند اما این مکان پرجاذبه با معضلات بیشماری همراه شده است.بیشتر خانه های این محله جزو بافت فرسوده محسوب می شود و کوچه های و خیابان های آن از ناهمواری های زیادی رنج می برد، به طوری که حتی عبور و مرور را برای افراد عادی و سالم هم سخت کرده است. در گذر از این مکان گردشگری همچنان مشاهده می شود که برخی افراد ساعت ها بدون هیچ کار خاصی در گوشه و کنار کوچه و خیابان هایش ایستاده و یا این که در آنجا پرسه می زنند.از این رو علاوه بر نازیبایی چهره این فضای گردگشری از نبود فرهنگسازی برای مردمانش نیز در عذاب است.این در حالیست که شیخ اجل،سعدی شیراز،جهانی ترین چهره فرهنگی دارد؛ به طوری که حتی اشعار او را بر سردر سازمان بین المللی به یادگار گذاشته اند.
اثر پرجاذبه ملی در ناباوری و فراموشی
«احمد تنوری»، نماینده و ناظر شورا در منطقه فرهنگی- تاریخی شهرداری و عضو کمیسیون گردشگری در گفت و گو با خبرنگار" شیرازه" با اشاره به این که محله سعدیه به خاطر وجود آرامگاه شاعر بزرگ و گرانقدر ایرن زمین سعدی شیرازی باید از جایگاه ویژه ای برخوردار باشد، گفت:به طور یقین مسئولین و متولیان اصلی باید این محل را به دید یک اثر ملی و جاذبه جهانی بنگرند چرا که شیخ اجل شهرت جهانی دارد به طوری از اشعار نفیس و ارزشمند او بر سر در سازمان بین المللی هک شده است.از این رو، مسئولین شهر شیراز از نماینده های مجلس گرفته تا اعضای شورا باید این مسئله را به طور جدی پیگیری و آن را در مجلس مطرح کنند.

لزوم توجه اعضای شورا تا نماینده های مجلس
وی با تاکید بر این که نمایندگان مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی باید اهمیت این جاذبه جهانی را در قالب طرح به مجلس ارائه دهند، افزود:برای ساماندهی اساسی این محل به بودجه زیادی نیاز می باشد و دولت موظف است که آن را تامین کند چرا که تعداد بیشماری از ساکنین محل مالک خانه ها هستند، لذا برای جابجایی آن ها به پول زیادی نیاز است.البته ضروریست که شهرداری نیز هزینه بیشتری کرده و رفع مشکلات فرهنگی، اجتماعی و ساخت و ساز آنجا را در اولویت برنامه های خود قرار دهد.

تنوری بیان کرد: افراد ساکن در این محل دارای مالکیت خانه و زمین هستند که نمی توان آن ها را از آنجا انتقال داد، در صورت انتقال آنها دولت باید هزینه کند و خانه یا پول معادل آن را در اختیارشان بگذارد تا برای ساماندهی آنجا بتوان کاری کرد.نماینده و ناظر شورا در منطقه فرهنگی- تاریخی شهرداری و عضو کمیسیون گردشگری گفت: این مکان یک منطقه نمونه گردشگری و بوم گردی می باشد که دولت موظف می باشد آن را در اولویت استان فارس قرار دهد. بنابراین میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری،شهرداری،دولت و مجلس همه با هم دست به دست یکدیگر داده تا به این معضل چندین ساله پایان دهند.

تصویری از ناامنی و فقر
دکتر سمیه هاشمی، استاد و مدرس حوزه گردشگری در دانشگاه آزاد شیراز نیز وجود متکدیان در این محله را جلوه نازیبایی قلمداد کرد و گفت:مسئولین امر می بایست این مهم را در نظر بگیرند که محله سعدی یک مکان توریستی و گردشگری می باشد که باید همه جوانب آن در نظر گرفته شود تا در نگاه گردشگران چه داخلی و خارجی تصویر و خاطره ای زیبا به یادگار بماند.چرا که متکدیان و کودکان کار تصویری از ناامنی و فقر را در ذهن رهگذران برجای می گذارند.

گروهی که فقط مادیات را در نظر دارند
وی با اشاره به دیدگاه مادی به مجموعه فرهنگی سعدی افزود: متاسفانه گروهی از مسئولین به دنبال منفعت طلبی و اهداف صرفاً اقتصادی در میراث فرهنگی هستند و این اماکن را صرفاً به عنوان گنجینه-های مادی می بینند، بدون این که به زیرساخت های فرهنگی و اجتماعی آن توجه کنند. آن ها ساخت و ساز را بر حفط بنا ترجیح می دهند و به طور قابل توجه ای درگیر پروژه های پیمانکاری سودمحور هستند.


رشد قارچ گونه مدیریت فرّار
هاشمی با بیان این که مسئولان مربوطه تجربه های کافی برای مدیریت میراث در اختیار ندارند، بیان کرد: دیدگاه علمی نسبت به میراث محدود و نگاهی غیرتخصصی حاکم است.یکی دیگر از چالش های موجود مدیریت فرّار است. در دوره های مختلف سیاسی در ایران چرخش نخبگان و تعویض مکرر آن ها در دوره های زمانی کم مشاهده شده است. این مسأله، میراث فرهنگی را با پدیده ی مدیریت قارچی و خودرو روبه رو کرده است. مدیریتی که بیشتر بر اساس آزمون و خطا بوده است و با خود چالش ها و تنش های عمده ای به همراه آورده است.
وی نبود برنامه های نظارتی دقیق را از چالش های موجود دانست و ادامه داد: دیدگاه غالب بر میراث فرهنگی، دیدگاهی فنی و مهندسی است و نگاه زیرساختاری علوم انسانی و اجتماعی به میراث وجود ندارد. گاهی اوقات میراث به خاطر حس رقابت با گذشته و با دیگران تخریب می شود و گاهی اوقات به خاطر تعدد مکان های تاریخی و فرهنگی، رسیدگی لازم صورت نمی گیرد.
هاشمی گفت:با توجه به روند رو به رشد جهانی شدن و کاهش قدرت مسئولین، میراث فرهنگی نتوانسته است همسو با تغییرات علمی، تکنولوژیک، مدیریتی و فرهنگی جهانی پیش رود. عمده‌ترین مسأله‎ای که در حال حاضر گریبانگیر صنعت گردشگری در کل دنیا و ایران است، مسائل اقتصادی و ارزی است که همه اماکن و خدمات گردشگری را تحت‌الشعاع قرار داده و آرامگاه سعدی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

راهکارها در دوران پساکرونا
وی به برخی راهکارها در دوران پساکرونا اشاره کرد و توضیح داد:تقویت زیرساخت های تبلیغاتی، فرهنگی، آموزشی و فیزیکی؛ بدین نحو که می توان تبلیغات خارجی مناسب تری انجام داد و از بروشورها، تابلوهای چندزبانه، کتابچه های راهنما، راهنماهای تخصصی در هر مکان و راه اندازی شبکه ها و رسانه‌های مجازی با محوریت میراث برای گروه های سنی مختلف را مدنظر قرار داد.
این استاد دانشگاه ادامه داد:همچنین می توان به افزایش و تقویت سازمان های غیردولتی و مردم نهاد در این زمینه توجه بیشتری مبذول داشت. توجه به میراث فرهنگی در آموزش و پرورش و تخصیص منابع به این امر یکی از ضروریات نظام آموزشی موجود است. رویدادهای فرهنگی، هنری و ادبی از جمله افزایش محافل شعرخوانی، افزایش گردهمایی های شاهنامه‌خوانی، افزایش مجالس حافظ خوانی، انتشار بیشتر نشریه های فرهنگی با محوریت میراث، برگزاری مراسم فرهنگی دوره‌ای سالانه و ماهانه، برگزاری رویدادهای عکاسی، برگزاری رویدادهای خطاطی، استفاده از مردم محلی در میراث، استفاده از لباس های سنتی در میراث، استفاده بیشتر از هنرهای سنتی به صورت گردشگری خلاق و فعال، رواج روایت خوانی در میراث می توانند گسترش یابد.


وی افزود:علاوه بر این ها استفاده از تهویه مناسب در فضا، فضاسازی آبی مناسب و پایدار، توجه به عطرها و بوهای مناسب در فضا، نورپردازی مناسب فضا، کاشت درختان محافظ، حفاظت فیزیکی بیشتر، حفظ فاصله مناسب با دیوار و بنا، سرویس بهداشتی مناسب، استراحتگاه های سنتی در دسترس، زیباسازی فضا بر اساس دوره های مختلف تاریخی، پارکینگ مناسب، استفاده از غذاها و نوشیدنی های سنتی، توزیع غذا با جزییات برای آشنایی بیشتر با میراث فرهنگی ناملموس، سرویس رفت و آمد مناسب است.


برپایه این گزارش، یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های فرهنگی در شهر شیراز، آرامگاه «سعدی» است. این مکان گردشگری دارای چالش‌ها و مسائل مختلفی است که شامل چالش‌های محیطی و ضعف زیرساخت‌های فیزیکی، ضعف زیرساخت‌های فرهنگی، چالش‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای، بي اعتنايي به ارزش مکان، ضغف ارتباطی بین مردم، کارکنان مکان و گردشگران، عدم پویایی فرهنگی، چشم اندازهای آسیب زای فرهنگی، چالش های ساختاری و مدیریتی، نبود برنامه-های نظارتی دقیق و مشکلات اقتصادی و ارزی می‌شود. یک سری چالش‌های ساختاری در رابطه با میراث فرهنگی به طور کلی وجود دارد که مرتبط با تمام اماکن فرهنگی و تاریخی است و مختص آرامگاه سعدی نیست. در کنار همه این مسائل، شیوع بیماری کرونا که ماه‌ها تمام سیستم‌های بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را در دنیا تحت‌تأثیر قرار داده است نیز یکی از عمده‌ترین  چالش‌های موجود در زمینه گردشگری بخصوص گردشگری میراث فرهنگی است.


گفتنی است،چالش های  محیطی در رابطه با آرامگاه سعدی، شامل کمبود امکانات در شب و فقدان نورپردازی مناسب؛ تعطیلی این مکان در شب (در صورتی که یکی از اصلی‌ترین زمینه‌های گردشگری در دنیا گردشگری شبانه است)، تناقض فضا و ظاهر کارکنان، حمل و نقل نامناسب و کمبود فضای پارکینگ و وضعیت نامناسب خیابان، نبودن امکانات ارتباطی و اینترنت، فضای نامناسب سرویس بهداشتی، آلودگی محیطی و آلودگی هوا در این نقطه از شهر، عدم رعایت نظافت و بهداشت، کمبود نیروی خدماتی و ترافیک در این منطقه از شهر می‌شود. این چالش ها نمایانگر بار تحمل پایین فیزیکی در این میراث فرهنگی و تاریخی است. این فرایند ناکارآمدی زیرساخت فیزیکی در این مکان را بازنمایی می‌کند. از طرف دیگر، ضعف زیرساخت های فرهنگی در این مکان شامل چشم‌اندازهایی همچون یادگاری¬های نوشته شده بر روی در و دیوارها، مرمت ناپایدار بنا، تخریب فراگیر محیط، تخریب غیرعمد (فرسایش و عدم رعایت فرهنگ زیست‌محیطی) و غیره  بیانگر تخریب تدریجی زیست محیطی در این مکان فرهنگی است. گزارش از «بهاره یاری»





پ/