جمعه ۲۳ شهريور ۱۴۰۳ - 2024 September 13

حمله مشترک رضا پهلوی و محمود احمدی ‌نژاد به قرارداد 25 ساله ایران و چین

قرارداد همکاری 25 ساله ایران و چین دستخوش حمله مشترک رضا پهلوی و محمود احمدی ‌نژاد شده است.
کد خبر: ۲۵۲۴۸۹
تاریخ انتشار: ۲۰ تير ۱۳۹۹ - ۱۲:۲۰

به گزارش صدای ایران، خبرگزاری فارس نوشت: قرارداد 25 ساله ایران و چین، چند روزی است به خبر دست اول بسیاری از رسانه‌ها تبدیل شده و حسابی سر و صدا کرده است.

برای روشن شدن بحث به سوابق سیاست خارجی ایران در حدود دودهه گذشته نگاهی گذرا بیاندازیم.

ایران تقریبا از آغاز دهه 80شمسی درگیر یک پرونده بلندمدت و بی‌نتیجه با موضوع هسته‌ای بود و روند این پرونده از سال 92 وار د فازی جدی شد و دولت کنونی با اتکار به رایی که با شعار تعامل سازنده با غرب داده بود، توانست وارد مذاکراتی جدی با 6 قدرت جهانی و در راس آن آمریکا برای حل و فصل پرونده هسته‌ای شود.

این روند مذاکراتی در نهایت به قراردادی منجر شد که امروز مردم ایران آن را با عنوان «برجام» می شناسند.
 
در این قرارداد به طور مختصر مقرر شده بود که ایران در قبال کاهش بخش بزرگی از تحریم‌ها مخصوصا در حوزه پولی و بانکی، فعالیت‌های هسته ای خود را به طور قابل ملاحظه ای کاهش، تعلیق و متوقف کند.

کاهش، تعلیق و توقف فعالیت‌های هسته‌ای توسط ایران انجام پذیرفت ولی دولت نه آمریکا هیچ گام محسوسی را برای کاهش تحریم‌های ایران برنداشت.

دونالد ترامپ که در زمان تبلیغات ریاست جمهوری نیز شعار پاره کردن برجام را داده بود، چند ماه پس از روی کار آمدنش از برجام خارج شد و عملا تنها طرف ایران در برجام اروپایی‌ها ماندند.

سه کشور اروپایی نیز که همواره در چنین مواقعی برخلاف آمریکا ترتیبات دیپلماتیک را رعایت می‌کنند، یکی دو سالی برجام در نقش متعهد به برجام باقی ماندند ولی در نهایت در 31 خرداد 99 بانی قطعنامه ای غیرالزام آور در شورای حکام علیه ایران شد، که به باور بسیاری از کارشناسان، مقدمه قطعنامه‌های الزام آور بعدی است.

در تمام این سال‌ها ایران در تلاش بوده که با حفظ استقلال سیاسی بتواند با غرب به یک توافقی مثبت در جهت بهبود شرایط و تبرئه از اتهامی برسد که هیچ‌گاه توسط هیچ نهاد و فردی بطور مستند به اثبات نرسیده است.

حال به قرارداد ایران و چین برگردیم. چند روز پیش بود که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور سابق ایران در اظهاراتی این قرارداد 25 ساله را طوری بیان کرد کَاَنّه نظام جمهوری اسلامی ایران درصدد این است که کشور را دودستی تقدیم چینی‌ها کند. 

این نوع اظهار نظر بلافاصله مستمسک رسانه‌های غربی شد و رسانه‌های آمریکایی،‌ اروپایی و ضدانقلاب به صورت حداکثری به پوشش گسترده آن پرداختند.
 
احمدی‌نژاد در حالی گفته که «هر قراردادی که مخفیانه و بدون در نظر گرفتن خواست و اراده ملت ایران با طرف‌های خارجی منعقد شود و برخلاف منافع کشور و ملت باشد، معتبر نیست و ملت ایران آن را به رسمیت نخواهد شناخت.»، که سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ضمن افتخارآمیز دانستن این قرارداد می گوید: «این قرارداد تقریباً از سوی ما نهایی شده است ولی باید به چین رود و پس از آن نمایندگان مردم‌ در مجلس باید آن را تایید کنند».

این سخنان احمدی‌نژاد اما اولین واکنش را از سوی وزارت خارجه امریکا به همراه داشت. وزارت خارجه امریکا در صفحه توئیتری خود نوشت: ««ظریف اصرار می‌ورزد که هیچ موضوع مخفی در مورد قرارداد با چین وجود ندارد. هیچ موضوع مخفی در مورد عهدنامه‌ترکمنچای نیز وجود نداشت، به جز اینکه هزینه آن را مردم ایران پرداختند. قرارداد ایران و چین، یا همان‌ترکمنچای دوم، به همان قیمت تمام می‌شود».
 
ترکمان‌چای خواندن این قرار داد از سوی وزارت خارجه آمریکا در حالی که جزئیات خاصی از آن هنوز علنی نشده، نشان از این است که ورای جزئیات، همکاری راهبردی و بلندمدت ایران به عنوان یکی از قدرت‌های انرژی جهان با چین به عنوان یک رقیب سیاسی ـ اقتصادی آمریکا، خوشایند مقامات ایالات متحده نیست.
 
رضا پهلوی دیگر فردی بود که به زنجیره احمدی‌نژاد، آمریکا پیوست و در یک رشته توئیت، به قراردادی حمله کرد که هیچ چیز از جزئیاتش نمی‌داند.

 آیا قرارداد 25 ساله ایران و چین بحثی جدید است؟


اما برخلاف آن که احمدی‌نژاد، اروپا و آمریکا و ضدانقلاب سعی می کنند قرارداد بین تهران و پکن را قراردادی مخفی جلوه دهند ولی همین قرارداد سال 1394 در سفر شی جین پینگ رئیس جمهور چین مورد بحث و تبادل نظر مقامات دو کشور قرار گفته بود.
 
رهبر انقلاب سوم بهمن‌ماه 1394 در دیداری که شی جین پینگ با ایشان داشت، با اشاره به سیاست‌های سلطه‌گرانه‌ برخی کشورها به‌ویژه آمریکا و همکاری غیرصادقانه‌ آنها با کشورهای دیگر تاکید کرده بودند: «این وضعیت موجب شده است که کشورهای مستقل، به‌دنبال همکاری‌های بیشتر با یکدیگر باشند و توافق ایران و چین برای روابط استراتژیک ۲۵ ساله در همین چارچوب است که باید با پیگیری جدی دو طرف، توافق‌ها حتماً به مرحله‌ی عملیاتی برسند».

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به تمایل و نگاه به شرق در فرهنگ ایرانی گفته بودند: «غربی‌ها هیچ‌گاه نتوانسته‌اند اعتماد ملت ایران را جلب کنند».

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، سیاست آمریکا نسبت به ایران را در میان کشورهای غربی، بدتر و خصمانه‌تر دانسته و افزوده بودند: «همین سیاست‌های خصمانه موجب شده است که ملت ایران و مسئولان کشور، گسترش روابط با کشورهای مستقل را پیگیری کنند».

«شی جین پینگ» رئیس جمهوری خلق چین هم در این دیدار با اشاره به مزیت‌های فراوان «جغرافیایی، انسانی و انرژی ایران» گفت: «اقتصاد چین و ایران مکمل یکدیگر هستند و در این سفر درخصوص برنامه‌ریزی برای همکاری استراتژیک ۲۵ ساله به توافق رسیده‌ایم و آماده‌ گسترش و تعمیق همکاری‌ها در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، فناوری، نظامی و امنیتی در سطح شرکای راهبردی هستیم».

آنچه مسلم است جزئیات زیادی از این قرارداد که قطعا مراحل قانونی تایید نمایندگان ملت را طی خواهد کرد منتشر نشده و نمی‌توان در مورد محاسن یا معایب احتمالی آن سخن گفت ولی از جنس موضع‌گیری هایی که در این چند روز منتشر شده‌، ‌می توان حدس زد که این قرارداد منافع بخش بزرگی از غرب، آمریکا و ضدانقلاب ورشکسته را با چالش مواجه می‌کند.

همچنین خبرگزاری ایرنا در این خصوص نوشت: 
 
نقشه راه همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین ظاهرا بهانه تازه اردوگاه مخالفان دولت و دشمنان ملت برای شروع انتقاد است. اسم رمز حملات این بار کشورفروشی و ترکمانچای بوده و ابعاد حمله از وزارت خارجه آمریکا تا ورشکستگان خارجی و برخی منتقدان داخلی و گسترده است.

شکستن دیوارهای انزوایی که آمریکا و برخی از متحدان آن اطراف ایران کشیده اند ساده به نظر نمی رسد و دولت برای این مهم علاوه بر حیله‌های کاخ سفید، برخی فشارهای داخلی را هم به جان می خرد تا بتواند شرایط اداره کشور را با وجود تشدید روزافزون تحریم های آمریکا تسهیل کند.

در این میان دولت هربار برای توضیح این مهم باید با حجم گسترده‌ای از انتقادات روبرو شده و باید به آن ها  پاسخ دهد. نقشه راه همکاری راهبردی ایران و چین یکی از تازه‌ترین‌هاست که ملغمه ای از دروغ، شایعه، حاشیه تحلیل های سطحی و رازهای عجیب پیرامون آن است که هر روز در رسانه های داخلی و خارجی و شبکه های اجتماعی منتشر می شود.


مرور یک نقشه راه و انتقادها به آن


تاریخچه نقشه راه همکاری ۲۵ ساله میان ایران و چین به سفر «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین در بهمن ماه سال ۹۴ به تهران باز می‌گردد. زمانی که دو کشور بیانیه مشترک و رسمی را امضا کردند که در یکی از بندهای آن از اراده راسخ دو طرف برای گسترش همکاری‌های جامع ۲۵ ساله سخن گفته شد. رییس جمهوری چین پس از این توافق گفت: «اقتصاد چین و ایران مکمل یکدیگر هستند و در این سفر درخصوص برنامه‌ریزی برای همکاری استراتژیک ۲۵ ساله به توافق رسیده‌ایم و آماده گسترش و تعمیق همکاری‌ها در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، فناوری، نظامی و امنیتی در سطح شرکای راهبردی هستیم و ایجاد سازوکاری برای افزایش همکاری‌های امنیتی در مواجهه با تروریسم را ضروری می‌دانیم.»

این همکاری راهبردی ۲۵ ساله در دیدار رییس جمهور چین با رهبر معظم انقلاب هم تکرار شد و ایشان تاکید کردند: «دولت و ملت ایران همواره به دنبال گسترش روابط با کشورهای مستقل و قابل اطمینان همچون چین بوده و هستند و بر همین اساس، توافق روسای جمهوری ایران و چین برای یک روابط استراتژیک ۲۵ ساله، کاملاً درست و حکمت‌آمیز است.»

موضوع سال گذشته و در سفر «محمدجواد  ظریف» وزیر امورخارجه به چین پی گرفته و سند ابتدایی و پیش نویس به مقامات چینی ارائه شد. در ادامه تعیین جزییات مورد نظر ایران و چین درباره همکاری مشترک، اول تیر ماه سال جاری هیات دولت پیش‌نویس دیگری از این برنامه ۲۵ ساله را تصویب و ظریف را مامور ادامه مذاکرات با چین کرد.

داستان این بود؛ جنجال ها اما به فاصله چند روز یعنی ۸ تیر و با سخنرانی «محمود احمدی نژاد» رییس جمهوری سابق آغاز شد که در نطقی از توافقی سری و پنهان سخن گفت که دولت در حال انعقاد آن با یکی از کشورهاست. همین اظهارنظر کافی بود تا منتقدان داخلی و خارجی شمشیرها را باهم علیه دولت تیز کنند که نشسته اید و دولت روحانی در حال کشورفروشی است!  پس از آن بود که «محمدرضا صباغیان» نماینده مجلس گفت: «ما تجربه تلخ برجام را داریم، لذا نظارت را نباید فراموش کرد، چرا که احساس می شود دولت می خواهد با این قرارداد، شکست تلخ برجام را جبران کند، اما نظارت مجلس نباید فراموش شود. در واقع نباید اجازه داد آشی را که آقای ظریف و دولت می پزند، ما در ۲۰ دقیقه همچون برجام سربکشیم.»

«محمدحسن آصفری» دیگر نماینده مجلس هم تاکید کرد: «نمایندگان باید در جریان جزئیات قرارداد ۲۵ ساله با چین باشند.» در این میان آمریکا و برخی رسانه های فارسی زبان خارج از کشور هم آتش بیار معرکه شدند و این تفاهم نامه را قرارداد ننگین! توصیف کردند.


تکذیب شایعات از سوی دولت


همزمان با اوج گیری شایعه ها، «سید عباس موسوی» سخنگوی وزارت امور خارجه در توییتی نوشت: «نه از واگذاری جزایر ایرانی خبری است و نه حضور نیروی نظامی و نه سایر موهومات! شگرد کهنه دروغ پردازی و انتشار اطلاعات غلط برای دریافت جزئیات و اطلاعات صحیح که توسط دشمنان منافع دو ملت به جد پیگیری می شود، راه به جایی نخواهد برد.»

«محمود واعظی» رییس دفتر رییس جمهوری هم در توییتی گفت که برنامه همکاری‌های راهبردی ایران و چین از موضع برابر و بر مبنای دیدگاه‌های مشترک و با هدفگذاری حمایت از چندجانبه‌گرایی دانست که دربردارنده منافع راهبردی دو کشور است.

محمدجواد ظریف در جلسه علنی مجلس و در پاسخ به اتهامات تاکید کرد: «در این خصوص هیچ موضوع مخفی وجود ندارد و همه  چیز کاملا شفاف است که در زمان های مختلف اعلام شده است؛ از زمانی که آقای شی با رهبر انقلاب دیدار کرده اند و نسبت به این موضوع مسائلی مطرح شد تاکنون همه امور به طور شفاف برای جامعه بیان شده است.»

«حسام الدین آشنا» مشاور رییس جمهوری هم در توییتی نوشت: «داشتن یک طرح برای همکاری ۲۵ ساله با یک کشور دیگر نشانه ضعف نیست. ضعف در این است که قراردادهای همکاری بلندمدتمان محدود به یک کشور بماند. داشتن قراردادهای همکاری ۲۵ ساله با ده‌ها کشور مهم دیگر نشان قدرت و ضامن ثبات ما است.»

دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی هم در واکنش به انتشار شایعاتی مبنی بر «واگذاری بخش‌هایی از سواحل جنوبی کشور و جزیره کیش به چینی‌ها» تاکید کرد: سوابق این کذبیات به صفحاتی متعلق به افراد وابسته به بیگانگان در فضای مجازی بوده که به دفعات تکذیب شده است. در قرارداد ٢٥ ساله با چین هیچ مساله محرمانه‌ای وجود ندارد و تاکنون هیچ قراردادی برای واگذاری زمین، بندر و ... نداشته‌ایم.»

«امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی»، نایب رییس مجلس هم در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان درباره سند همکاری ایران و چین گفت: باید در رابطه با قرارداد جدید ایران و چین که در حال مذاکره است بگویم که یک پای کار ارتباط جدید ما با چین، رییس وقت مجلس دهم بود که به نمایندگی از نظام موضوع را پیگیری می‌کرد.


دولت دور از چشم ملت آش می پزد؟


ادعای پنهانکاری دولت در موضوع قرارداد همکاری با چین به مرحله ای رسید که واعظی تصریح کرد: «دولت همواره مقید بوده هر آنچه که نیاز به تصویب دولت و مجلس داشته باشد، این کار را انجام دهد و لذا هیچ کار پنهانی نیست.» از سوی دیگر قانون اساسی به صراحت گفته است: «عهدنامه‌ها، مقاوله‌ نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌ نامه‌های‌ بین‌المللی‌ باید به‌ تصویب‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ برسد.» بنابراین این سند همکاری مشترک هرچه باشد برای اجرا و عمل باید به تایید مجلس برسد و برای نمایندگان منتقد و معترض تنها کمی صبوری لازم است. پرسش اصلی اما این است که آیا این تفاهم همکاری از ابتدا تاکنون موضوع پنهانی داشته است؟

۶ ماه پس از دیدار رییس جمهوری چین از ایران، پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری متن ابتدایی سند همکاری ایران با چین را به زبان انگلیسی منتشر کرد اما هیچ عدد و رقمی درباره جزییات آن در گزارش ذکر نشده بود زیرا اساسا توافق جامعی صورت نگرفته بود که نیاز به پرداخت جزئی باشد. برخی سایت ها و خبرگزاری های داخلی و خارجی متن فارسی و مفصل تر این تفاهم نامه را در روزهای گذشته منتشر کردند.

در ادامه، سپتامبر ۲۰۱۹ نشریه پترولیوم اکونومیست، مدعی شد نتیجه سفر ظریف به پکن و مذاکره با مقامات چینی سرمایه گذاری به ارزش ۲۸۰ میلیارد دلار در بخش انرژی، نفت و گاز و ۱۲۰ میلیارد دلار در بخش زیرساخت‌های حمل و نقل و جاده‌ است. این نشریه ادعا کرده بود هزینه حاصل از سرمایه با تاخیر دو ساله از سوی چین پرداخت خواهد شد؛ ادعاهایی که در همان روزها از سوی ظریف تکذیب شد.

دولت نه خود می خواهد و نه قانون به او اجازه می دهد که درباره قراردادهایی چنین مهم مسکوت و پنهان طی مسیر کند. بنای دولت بهبود شرایط است و به نظر می رسد بنای منتقدان سنگ اندازی در مسیر این بهبودخواهی. از ورشکستگان سیاسی رژیم پیشین و همدستان آمریکا در خارج از مرزها انتظاری جز این نیست اما دلسوزان داخلی را شاید توصیه باید این باشد که کمی آرام تر به روحانی بتازید.

محورهای اصلی انتقادها
محورهای برخی از انتقادات و البته دروغ پردازی ها هم در نوع خود جالب توجه است. چرخش به شرق و ترجیح چین، سرمایه گذاری بلندمدت چین در صنایع نفت و گاز ایران و یا تکمیل طرح مشارکت جامع استراتژیک چین و ایران، سطح نبودن دو طرف،  نقض برخی از قراردادها یا سطح نازل برخی از پروژه های چینی، تخفیف های اخذ شده از سوی چین و بحث حضور نیروها و تسلیحات نظامی در ایران، از جمله مهم ترین دغدغه های درست و غلط مطرح شده در این زمینه است که انتشار سندهای رسمی و کامل از این قرارداد می تواند به آن ها پایان دهد.

اما پرسش این است که چرا سند منتشر نمی شود و پاسخ ها هم تا حدودی ساده هستند. نکته اول این است که این قرارداد پس از رفت و برگشت های اولیه میان پکن و تهران، در مرحله آخر دیدگاه های ایران را مستند کرده و به طرف مقابل ارائه داده است پس هنوز تفاهمی دو جانبه نهایی یا قطعی نشده است که سندی از آن منتشر شود. چنین قراردادی به لحاظ استراتژیک هم برای ایران و هم چین بسیار مهم است و رقیب پکن و دشمن ایران یعنی آمریکا در کمین است تا به هر نحوی آن را ابتدا ملغی کند و در صورت ناتوانی این تفاهم را برای مردم داخل و خارج ایران یک قرارداد استبدادی معرفی کند. هدف هم تداوم انزوایی است که برای ساختن آن ها میلیون ها دلار هزینه و سال ها تلاش کرده است.


نظر شما