اهمیت 5مصافحه‌احتمالی اوباما درسازمان‌ملل

نمایندگان بیش از 193کشور در نشست مجمع‌عمومی سازمان‌ملل شرکت خواهند کرد که شامل 120رییس‌جمهور و وزیرخارجه می‌شوند. اینکه «باراک اوباما»، رییس‌جمهوری آمریکا با چه کسانی دست می‌دهد، همیشه حایز اهمیت بوده است. اکنون نیز برخی تحلیلگران منطقه‌ای به شدت رفتار «اوباما» را زیر نظر دارند تا بدانند شخص اول ایالت‌متحده چگونه با رهبران جهانی دیدار می‌کند ؛ بلکه بتوانند از لابه‌لای این دیدارها استراتژی‌های سیاست خارجی کشورهای مهم منطقه و جهان را دریابند.

دست دادن یا ندادن؟ این سوالی است در مورد دست‌دادن «باراک اوباما» و حسن روحانی بعد از رویارویی تاریخی آنها در جریان نشست سال گذشته مجمع‌عمومی سازمان‌ملل. این دو رییس‌جمهور با تماس تلفنی کوتاه‌خود در پایان نشست سال 2013، بالاترین ارتباط را میان دو کشور در طول این سال ها برقرار کردند. اما شایعه دیدار رویاروی آنها هیچ‌گاه به حقیقت نپیوست. حالا و با توجه به ضرورت تعیین نتیجه مذاکرات هسته‌ای با ایران تا پایان سال‌جاری میلادی و نیز نیاز به همکاری ایران برای حل مسایل منطقه‌ای، شاید تماس کوچکی میان دو طرف غیرممکن نباشد. یکی از مقامات ارشد دولت «اوباما» هفته گذشته در این مورد گفت: «رییس‌جمهور ایالات‌متحده برای استقبال از چنین جلسه‌هایی معروف است اما در نهایت این ایران است که انتخاب می‌کند.» هنوز مشخص نیست که روحانی و «اوباما» بتوانند در یک زمان و یک اتاق دیدار کنند اما یکشنبه گذشته «جان کری»، وزیرخارجه آمریکا و محمدجواد ظریف، همتای ایرانی‌اش، در نیویورک دیدار خصوصی کردند. به‌گفته «کری» این هفته، زمانی برای پیشرفت‌های بیشتر است.

وقتی روز پنجشنبه باراک «اوباما» و «عبدالفتاح السیسی» برای اولین‌بار با هم دست بدهند، بهترین فرصت برای ژنرال سابق مصری است که به «اوباما» بگوید: «گفته بودم». السیسی می‌گوید که نقش او در کودتای سال گذشته و وضع حکومت نظامی در مصر -که هر دو انتقاد ایالات‌متحده را به‌دنبال داشت- اتفاق‌هایی باارزش برای جلوگیری از استقرار گروه‌های افراطی مانند داعش بوده است. او در مصاحبه‌ای با آسوشیتدپرس گفت: «بیش از یک‌سال پیش من هشدار دادم که منطقه با خطر بزرگی از طرف تندروها روبه‌روست. اما به این هشدار توجهی نشد تا آنکه بحران عراق پیش آمد و داعش مرزهای عراق و سوریه را تحت تصرف گرفت.» در حالی که «اوباما» به‌دنبال تقویت ائتلاف ضدداعش با همکاری کشورهای عربی است، به نظر می‌رسد برخورد شخصی با السیسی می‌تواند لحظه‌ای حیاتی باشد. السیسی در این زمینه گفته است که هر آنچه لازم باشد انجام خواهیم داد و به طور کامل از این ائتلاف حمایت می‌کنیم.

همزمان با حمله جنگنده‌های آمریکایی به مواضع داعش در عراق، حیدر العبادی روز چهارشنبه برای اولین‌بار رودررو با فرمانده ارشد ارتش ایالات‌متحده دیدار خواهد کرد. از بسیاری جهات، عبادی رکن اصلی استراتژی جدید باراک «اوباما» برای مبارزه با داعش بود. کاخ‌سفید گفته بود که تشکیل دولتی فراگیر در عراق، شرط کلیدی برای مداخله نظامی بیشتر آمریکا در این کشور است و روز هشتم سپتامبر باراک «اوباما» با العبادی تماس گرفت و برای انجام‌دادن این مهم به او تبریک گفت. اما هر دونفر بر سر یک مساله توافق دارند: نیروی زمینی ایالات‌متحده نباید در عملیات علیه داعش شرکت کند. عبادی هفته گذشته در مصاحبه‌ای با آسوشیتدپرس گفت: «تنها کمک‌های هوایی نیروهای آمریکایی یا نیروهای ائتلاف جهانی علیه داعش به ما کمک می‌کند. ما هیچ ضمانتی به نیروهای ائتلاف جهانی برای حمله به هر نقطه‌ای که بخواهند، نمی‌دهیم.» به نظر می‌رسد «اوباما» که رغبتی به درگیری در جنگی جدید ندارد از این اولتیماتوم خوشحال باشد.

در طول 10سال گذشته، وزارت خارجه آمریکا به نارندرا مودی اجازه ورود به این کشور را نمی‌داد اما نخست‌وزیر هند این هفته با باراک «اوباما» دیدار می‌کند و به شامی خصوصی در کاخ‌سفید دعوت می‌شود. مودی، ناسیونالیست هندو از سال 2005 و براساس قانون 1998 که دریافت ویزا را برای چهره‌های سیاسی مسوول نقض آزادی شدید مذهبی محدود می‌کرد، از ورود به ایالات‌متحده منع شد. دولت بوش در آن زمان می‌گفت که مودی به‌عنوان وزیر ایالت گجرات نتوانسته شورش‌های مرگبار علیه گروه‌های اقلیت مسلمان این ایالت را متوقف کند. اما دادگاه عالی هند پس از آن مودی را بی‌گناه اعلام کرد و دولت «اوباما» نیز بی‌سروصدا این ممنوعیت را لغو کرد. در چنین شرایطی «اوباما» ممکن است با مودی دست دهد اما مشخص نیست که عکس این رویارویی به‌صورت عمومی منتشر شود.

پترو پوروشنکو پس ازسفر بسیار نمادین خود به واشنگتن، دلایل زیادی برای دست‌دادن با «اوباما» و لبخندزدن به دوربین‌ها دارد. او با بیش از 53میلیون‌دلار کمک‌های انسان‌دوستانه و نظامی آمریکا به خانه بازگشت و پیام موثری به پوتین رییس‌جمهوری روسیه فرستاد. پیامی در این مورد که متحدان اوکراین در چه موقعیتی قرار دارند. پوتین که اوایل سال‌جاری به نشست سران جی8 دعوت نشد، اکنون تصمیم گرفته است به نشست مجمع‌عمومی سازمان‌ملل نرود اما وزرای خارجه کشورهای حاضر در ائتلاف ضدداعش در مورد نقش روسیه در مبارزه با داعش بحث و تبادل نظر می‌کنند.