رنگ مواد غذایی چه ارتباطی می تواند با کیفیت و ارزش غذایی آنها داشته باشد؟
مصرف روزانه حداقل یک وعده سبزیجات برگدار سبز و یک وعده سبزیجات نارنجی رنگ، یکی از توصیه های وزارت بهداشت کانادا است. اما چرا چنین توصیه خاصی ارائه شده است؟ رنگ مواد غذایی چه ارتباطی می تواند با کیفیت و ارزش غذایی آنها داشته باشد؟
به گزارش صدای ایران به نقل از "استپ تو هلث"؛ «به طور کلی باید به این نکته اشاره داشت که تمام مواد غذایی که دارای رنگی مشابه هستند، الزاما نباید از خواص مشابهی نیز برخوردار باشند. از نظر تغذیه ای، برابری شیر گاو با پیاز، ماهی تن با گوجه فرنگی یا مغزهای خوراکی با پاستای گندم کامل دشوار است.
با این وجود، ارتباطی بین رنگ میوه ها و سبزیجات و ارزش غذایی آنها وجود دارد و رنگ این مواد غذایی می تواند اطلاعاتی را درباره خواص آنها ارائه کند.
مواد شیمیایی گیاهی - رنگدانه های گیاهی
تمام مواد غذایی حاوی درشت مغذی ها (کربوهیدرات ها، چربی ها، و پروتئین ها) و ریزمغذی ها هستند. احتمالا با ریزمغذی ها تحت نام ویتامین ها و مواد معدنی آشنا هستید. افزون بر این، مواد غذایی گیاهی حاوی برخی مولفه های غیرمغذی یعنی مواد شیمیایی گیاهی نیز هستند.
مواد شیمیایی گیاهی ترکیباتی مفید برای خود گیاهان هستند اما مشخص شده است می توانند برای سلامت انسان نیز مفید باشند. بیشتر آنها نقش آنتی اکسیدانی قدرتمند را ایفا کرده و محافظت در برابر بیماری هایی مانند سرطان، و بیماری های انحطاطی و قلبی‌عروقی را ارائه می کنند.
رنگ مواد غذایی به ما چه می گوید
به طور کلی، ما می توانیم مواد شیمیایی گیاهی که در شکل گیری رنگ مواد غذایی نقش دارند را به سه گروه بزرگ شامل کاروتنوئیدها، کلروفیل و آنتوسیانین ها تقسیم کنیم.
کاروتن ها
رنگدانه های کاروتنوئیدی برای ما اهمیت دارند اما نمی توانیم آنها را در بدن خود سنتز کنیم، از این رو، به دریافت آنها از مواد غذایی وابسته هستیم. این مواد در میوه ها و سبزیجات نارنجی، زرد، و قرمز رنگ وجود دارند.
شواهد علمی نشان می دهند که مصرف کاروتنوئید با خطر کمتر ابتلا به مشکلات قلبی‌عروقی مرتبط است. همچنین، آنها آنتی اکسیدان هایی قدرتمند هستند و از سلامت پوست و چشم ها محافظت می کنند.
از جمله مواد غذایی سرشار از کاروتنوئیدها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مواد غذایی قرمز رنگ: گوجه فرنگی، گیلاس، آلبالو، تمشک، هندوانه، و فلفل های قرمز
مواد غذایی نارنجی رنگ: هویج، پاپایا، زردآلو، هلو، کدو تنبل، و سیب زمینی شیرین
مواد غذایی زرد رنگ: طالبی، ملون، انبه، و ذرت
کلروفیل
مواد غذایی سرشار از کلروفیل به واسطه رنگ سبز خود به آسانی قابل تشخیص هستند. آنها اساسا به اکسیژن رسانی بهتر به بدن، از بین بردن فلزات سنگین، و بهبود وضعیت جمعیت باکتری های مفید روده کمک می کنند.
افزون بر این، برخی پژوهش ها نشان داده اند که:
کلروفیل ممکن است خواص آنتی اکسیدانی داشته و به پیشگیری از آسیب سلولی ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد کمک کند.
کلروفیل در بسیاری از سبزیجات سبز مانند برگ چغندر، اسفناج، بروکلی، مارچوبه، کلم و کنگر فرنگی و همچنین میوه کیوی وجود دارد. این سبزیجات معمولا سرشار از ویتامین K، اسید فولیک و منیزیم هستند.
همچنین، بیشتر آنها حاوی کاروتن ها نیز هستند. این تنها رنگدانه زردی است که در پس کلروفیل سبز رنگ قدرتمند پنهان شده است.
آنتوسیانین ها
آنتوسیانین ها به واسطه رنگ بنفش و آبی که در میوه ها و سبزیجات ایجاد می کنند به آسانی قابل تشخیص هستند. از جمله مواد غذایی سرشار از این ترکیبات می توان به بلوبری، شاه توت، انگورها، و کلم قرمز (بنفش) اشاره کرد. البته برخی میوه های قرمز مانند توت فرنگی نیز سرشار از آنتوسیانین ها هستند.
آثار آنتی اکسیدانی آنتوسیانین ها با خطر کمتر تجربه سکته قلبی در زنان جوان و میانسال مرتبط است. مطالعات اپیدمیولوژیک نیز مصرف منظم برخی آنتوسیانین ها را با موارد زیر پیوند داده اند:
- خطر کمتر ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی
- خطر کمتر ابتلا به دیابت نوع ۲
- ارائه اثر محافظتی از نورون ها
- حفظ موثر وزن بدن
- نرخ کمتر مرگ و میر
رنگ مواد غذایی - در مورد سبزیجات سفید رنگ شرایط چگونه است؟
سبزیجات سفید رنگ اغلب کمتر مورد توجه قرار می گیرند، با این وجود، آنها نیز حاوی بسیاری مواد مغذی خاص هستند.
تره فرنگی، ترب ها، پیاز و سیر سرشار از ایندول ها هستند. همچنین، پیاز و سیر سرشار از کوئرستین و آلیسین هستند که این مواد به بهبود سلامت قلبی‌عروقی کمک می کنند.
رنگ مواد غذایی و رژیم غذایی
زمانی که موضوع دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل مطرح می شود، تنها نباید بر رنگ مواد غذایی تکیه کرد، بلکه باید بر ارزش غذایی هر میوه، سبزی و غله متمرکز شوید. در حقیقت، مواد مغذی گیاهی بسیاری در سبزیجات و میوه ها وجود دارند که تنها بر اساس رنگ قابل تشخیص نیستند.
همچنین، ما نمی توانیم بگوییم که میوه های نارنجی بهتر از میوه های بنفش هستند یا برای پیشگیری از بیماری قلبی‌عروقی تنها باید به مصرف مواد غذایی قرمز رنگ متکی باشیم. با دنبال کردن یک رژیم غذایی حاوی مواد غذایی با رنگ های مختلف می توان از دریافت مواد مغذی مختلف به میزان کافی اطمینان حاصل کرد.
با این وجود، ارتباطی بین رنگ میوه ها و سبزیجات و ارزش غذایی آنها وجود دارد و رنگ این مواد غذایی می تواند اطلاعاتی را درباره خواص آنها ارائه کند.
مواد شیمیایی گیاهی - رنگدانه های گیاهی
تمام مواد غذایی حاوی درشت مغذی ها (کربوهیدرات ها، چربی ها، و پروتئین ها) و ریزمغذی ها هستند. احتمالا با ریزمغذی ها تحت نام ویتامین ها و مواد معدنی آشنا هستید. افزون بر این، مواد غذایی گیاهی حاوی برخی مولفه های غیرمغذی یعنی مواد شیمیایی گیاهی نیز هستند.
مواد شیمیایی گیاهی ترکیباتی مفید برای خود گیاهان هستند اما مشخص شده است می توانند برای سلامت انسان نیز مفید باشند. بیشتر آنها نقش آنتی اکسیدانی قدرتمند را ایفا کرده و محافظت در برابر بیماری هایی مانند سرطان، و بیماری های انحطاطی و قلبی‌عروقی را ارائه می کنند.
رنگ مواد غذایی به ما چه می گوید
به طور کلی، ما می توانیم مواد شیمیایی گیاهی که در شکل گیری رنگ مواد غذایی نقش دارند را به سه گروه بزرگ شامل کاروتنوئیدها، کلروفیل و آنتوسیانین ها تقسیم کنیم.
کاروتن ها
رنگدانه های کاروتنوئیدی برای ما اهمیت دارند اما نمی توانیم آنها را در بدن خود سنتز کنیم، از این رو، به دریافت آنها از مواد غذایی وابسته هستیم. این مواد در میوه ها و سبزیجات نارنجی، زرد، و قرمز رنگ وجود دارند.
شواهد علمی نشان می دهند که مصرف کاروتنوئید با خطر کمتر ابتلا به مشکلات قلبی‌عروقی مرتبط است. همچنین، آنها آنتی اکسیدان هایی قدرتمند هستند و از سلامت پوست و چشم ها محافظت می کنند.
از جمله مواد غذایی سرشار از کاروتنوئیدها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مواد غذایی قرمز رنگ: گوجه فرنگی، گیلاس، آلبالو، تمشک، هندوانه، و فلفل های قرمز
مواد غذایی نارنجی رنگ: هویج، پاپایا، زردآلو، هلو، کدو تنبل، و سیب زمینی شیرین
مواد غذایی زرد رنگ: طالبی، ملون، انبه، و ذرت
کلروفیل
مواد غذایی سرشار از کلروفیل به واسطه رنگ سبز خود به آسانی قابل تشخیص هستند. آنها اساسا به اکسیژن رسانی بهتر به بدن، از بین بردن فلزات سنگین، و بهبود وضعیت جمعیت باکتری های مفید روده کمک می کنند.
افزون بر این، برخی پژوهش ها نشان داده اند که:
کلروفیل ممکن است خواص آنتی اکسیدانی داشته و به پیشگیری از آسیب سلولی ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد کمک کند.
کلروفیل در بسیاری از سبزیجات سبز مانند برگ چغندر، اسفناج، بروکلی، مارچوبه، کلم و کنگر فرنگی و همچنین میوه کیوی وجود دارد. این سبزیجات معمولا سرشار از ویتامین K، اسید فولیک و منیزیم هستند.
همچنین، بیشتر آنها حاوی کاروتن ها نیز هستند. این تنها رنگدانه زردی است که در پس کلروفیل سبز رنگ قدرتمند پنهان شده است.
آنتوسیانین ها
آنتوسیانین ها به واسطه رنگ بنفش و آبی که در میوه ها و سبزیجات ایجاد می کنند به آسانی قابل تشخیص هستند. از جمله مواد غذایی سرشار از این ترکیبات می توان به بلوبری، شاه توت، انگورها، و کلم قرمز (بنفش) اشاره کرد. البته برخی میوه های قرمز مانند توت فرنگی نیز سرشار از آنتوسیانین ها هستند.
آثار آنتی اکسیدانی آنتوسیانین ها با خطر کمتر تجربه سکته قلبی در زنان جوان و میانسال مرتبط است. مطالعات اپیدمیولوژیک نیز مصرف منظم برخی آنتوسیانین ها را با موارد زیر پیوند داده اند:
- خطر کمتر ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی
- خطر کمتر ابتلا به دیابت نوع ۲
- ارائه اثر محافظتی از نورون ها
- حفظ موثر وزن بدن
- نرخ کمتر مرگ و میر
رنگ مواد غذایی - در مورد سبزیجات سفید رنگ شرایط چگونه است؟
سبزیجات سفید رنگ اغلب کمتر مورد توجه قرار می گیرند، با این وجود، آنها نیز حاوی بسیاری مواد مغذی خاص هستند.
تره فرنگی، ترب ها، پیاز و سیر سرشار از ایندول ها هستند. همچنین، پیاز و سیر سرشار از کوئرستین و آلیسین هستند که این مواد به بهبود سلامت قلبی‌عروقی کمک می کنند.
رنگ مواد غذایی و رژیم غذایی
زمانی که موضوع دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم و متعادل مطرح می شود، تنها نباید بر رنگ مواد غذایی تکیه کرد، بلکه باید بر ارزش غذایی هر میوه، سبزی و غله متمرکز شوید. در حقیقت، مواد مغذی گیاهی بسیاری در سبزیجات و میوه ها وجود دارند که تنها بر اساس رنگ قابل تشخیص نیستند.
همچنین، ما نمی توانیم بگوییم که میوه های نارنجی بهتر از میوه های بنفش هستند یا برای پیشگیری از بیماری قلبی‌عروقی تنها باید به مصرف مواد غذایی قرمز رنگ متکی باشیم. با دنبال کردن یک رژیم غذایی حاوی مواد غذایی با رنگ های مختلف می توان از دریافت مواد مغذی مختلف به میزان کافی اطمینان حاصل کرد.
نظر شما