رتبه دوم ایران در مصرف آنتی بیوتیک

صدای ایران -  نگرانی‌های مرتبط با مصرف آنتی بیوتیک‌ها خیلی زود پس از معرفی آنها به دنیای پزشکی در سالهای ۱۹۴۰ میلادی ایجاد شد. آنتی بیوتیک‌ها از جمله رایج ترین داروهای مصرفی در جهان هستند. اگر چه این دسته از داروها، میتوانند نجات بخش جان بسیاری از مردم جهان از بیماری‌های عفونی و ویروسی باشد اما استفاده بی رویه از آنها سبب بروز عوارض معتددی می شود که سالهاست جامعه پزشکی جهان را نگران کرده است. آنتی‌بیوتیک‌ها  زمانی در دهه‌های 40 و 1950 میلادی جان میلیون‌ها انسان را نجات داده‌اند.اما امروزه به دلیل مصرف بیش از حد آن ، بسیاری از آنتی بیوتیک‌ها دیگر در برابر باکتری‌هایی که زمانی کشته‌اند ، دیگر مؤثر نیستند.

مصرف بی مورد آنتی بیوتیک‌ها میتواند مقاومت بدن به این دارو شود که این خود خطری بزرگ برای سلامتی هر انسان به شمار می‌آید. همچنین یکی از خطرناک‌ترین عوارض جانبی مصرف آنتی بیوتیک‌ها واکنش های آلرژیک است که روزانه افراد زیادی را بدون اینکه بدانند چرا، راهی بیمارستان می‌کنند. سازمان بهداشتی جهان اعلام کرده است که حدود ۳۰ درصد کل نسخه‌های آنتی بیوتیکی که در سالانه در سراسر جهان تجویز میشود غیرضروری است.

آموکسی سیلین و اسید آموکسی سیلین / کلاوولانیک اسید متداول ترین آنتی بیوتیک‌ها در سراسر جهان هستند که توسط پزشکان تجویز می‌شوند. این داروها توسط WHO به عنوان درمان خط اول برای عفونت های شایع عنوان شده‌اند.

کشور ما ایران نیز از جمله کشورهایی است که مصرف آنتی بیوتیک در آن به شدت بالاست. به طوری که اخیرا دکتر مینو محرز رییس مرکز تحقیقات ایذر ایران اعلام کرده است: مصرف بی رویه آنتی‌بیوتیک‌ھا در ایران ۱۶ برابر بیشتر از استاندارد جهانی است. » البته ایشان اشاره داشته اند که صرفا این حجم از آنتی بیوتیکها از طریق داروهای خوراکی مصرف نمیشوند و بخشی از آن از طریق دام، طیور و محصولات گیاهی وارد بدن ما می‌شوند.

سازمان بهداشت جهانی (who)، کشورهایی که بیشترین آنتی بیوتیک ها را مصرف می کنند را اعلام کرده است. این آمار بر اساس "دوزهای تعیین شده روزانه در هر ۱۰۰۰ نفر" یا DDD مشخص شده است و جدیدترین داده‌هایی است که از کشورها ارائه شده است.   تفاوت زیاد در استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در سراسر جهان نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها بیشتر از میانگین جهانی از آنتی بیوتیک ها استفاده میکنند و این در حالی است که برخی از کشورها ممکن است دسترسی کافی به این داروها برای نجات دهنده زندگی بیماران خود نداشته باشند.

۱۰. قبرس
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت، کشور جزیره مدیترانه‌ای قبرس دهمین کشور پر مصرف میزان مصرف آنتی بیوتیک است که دوز روزانه ۲۷.۱۴  در هر ۱۰۰۰ نفر برای این کشور ثبت شده است.
۹. تانزانیا
تانزانیا، واقع در شرق آفریقا، نهمین کشور پرمصرف آنتی بیوتیک است. طبق آمار WHO، دوز روزانه ۲۷.۲۹ در هر ۱۰۰۰ نفر برای این کشور اعلام شده است.
۸. کره جنوبی
کره جنوبی، واقع در شرق آسیا، هشتمین کشور پرمصرف آنتی بیوتیک در جهان است. براساس اعلام WHO، این کشور دوز روزانه ۲۷.۶۸ در هر ۱۰۰۰ نفر به ثبت رسانده است.
۷. رومانی
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، هفتمین کشور میزان مصرف آنتی بیوتیک در جهان کشور رومانی واقع در شرق اروپا است. این کشور دوز روزانه ۲۸.۵ در هر ۱۰۰۰ نفر را ثبت کرده است. مطالعه ای که در اوایل سال جاری منتشر شد نشان داد که رومانی بیشترین میزان استفاده بدون نسخه از آنتی بیوتیک‌ها را با ۲۰ درصد و بعد از نزدیک یونان و قبرس دارد.
۶. مونته نگرو
کشور بالکان مونته نگرو، واقع در جنوب شرقی اروپا، ششم کشور پرمصرف آنتی بیوتیک‌ها در جهان است. طبق آمار WHO، دوز روزانه ۲۹.۳۳ در هر ۱۰۰۰ نفر ثبت شده است.
۵. صربستان
صربستان، که بین رومانی و مونته نگرو در جنوب شرقی اروپا قرار گرفته، طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، پنجمین کشور پر مصرف آنتی بیوتیک را به ثبت رسانده است. مردم این کشور دوز روزانه ۳۱.۵۷ در هر ۱۰۰۰ نفر را مصرف میکنند.
جالب است بدانید یک مطالعه انجام شده توسط پژوهشکده خدمات بهداشتی هلند نشان داد که ۷ درصد از آنتی ‌بیوتیک‌های مصرف شده در اتحادیه اروپا بدون نسخه هستند.
۴. یونان
یونان باستان، واقع در سه راه اروپا، آسیا و آفریقا، چهارمین کشور پر مصرف آنتی بیوتیک در جهان است. طبق آمار WHO، دوز روزانه ۳۳.۸۵ در هر ۱۰۰۰ نفر برای این کشور ثبت شده است.
۳. ترکیه
طبق گزارش WHO، کشور ترکیه، در تقاطع آسیا و اروپا، سومین کشور پرمصرف آنتی بیوتیک در جهان است. دوز روزانه ۳۸.۱۸ در هر ۱۰۰۰ نفر برای مردم ترکیه به ثبت رسیده است.
۲. ایران
کشور ما ایران دومین کشور پر مصرف آنتی بیوتیک در جهان است، طبق آمار WHO، دوز روزانه ۳۸.۷۸ در هر ۱۰۰۰ نفر برای کشور ما به ثبت رسیده است.    البته با تدابیر صورت گرفته کشور ما سعی در کاهش مصرف این داور دارد به صورتی که میانگین کشوری  آنتی بیوتیک تجویزی در نسخه‌های پزشکان ایرانی از ۴۵ درصد در سال ۱۳۹۰، به میانگین ۳۴.۷۵ درصد در سال ۱۳۹۶ کاهش یافته است.
۱. مغولستان

طبق اعلام WHO، کشور مغولستان، واقع در بین چین و روسیه، بالاترین میزان مصرف آنتی بیوتیک در جهان را تا کنون داشته است. دور روزانه  ۶۴.۴۱ در هر ۱۰۰۰ نفر برای این کشور اعلام شده است.
در ایران چه می‌گذرد؟

بر اساس مقالات منتشره سازمان جهانی بهداشت، مقاومت میکروبی به عنوان بزرگترین تهدید سلامت جهانی و امنیت غذایی قرن ۲۱ معرفی شده است و در کشور ما نیز هماهنگ با دیگر کشورها، تلاش های بی شماری در جهت تجویز و مصرف منطقی آنتی بیوتیک ها صورت گرفته است به نحوی که از راههای مختلف روند تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها و در نتیجه پیشگیری از بروز مقاومت میکروبی بهبود پیدا کند. مقاومت به آنتی بیوتیک ها به معنای استفاده نابه جا از آنتی بیوتیک هاست که باعث ظهور عوامل بیماری زای مقاوم به آنتی بیوتیک می شود و در نتیجه داروهای جدیدی باید کشف شود تا بیماری بهبود یابد و این موضوع باعث افزایش هزینه مراقبت های پزشکی و هزینه دارویی  و متاسفانه مرگ و میر بیماران خواهد شد. اگرچه یکی از راه‌های کاهش مقاومت میکروبی ناشی از آنتی‌بیوتیک‌ها، مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک است؛ ‌اما موثرترین راه، پیشگیری از ابتلا به بیماری، رعایت نکات بهداشتی، ضدعفونی‌های مناسب در بیمارستان‌ها و ...، شستن دقیق، درست و مکرر دست‌ها با آب و صابون است که باعث می‌شود کمتر بیمار شویم و کمتر به آنتی‌بیوتیک نیاز پیدا کنیم و... باید مورد توجه قرار گیرد.

آیا برای سرماخوردگی یا آنفولانزا به آنتی بیوتیک نیاز دارم؟

مطالعات بالینی نشان داده‌اند که آنتی بیوتیک‌ها علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا را بهبود نمی‌بخشند. چرا که آنتی بیوتیک‌ها فقط بر روی عفونت‌های ناشی از باکتری ها تاثیرگذارند ، در حالی که سرماخوردگی و آنفولانزا عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها هستند.