جزئیات برکناری و بازداشت مدیرعامل ایران خودرو

سخنگوی دولت در نشست خبری هفتگی خود با اصحاب رسانه، از برکناری مدیرعامل ایران‌خودرو به دلیل «تغییر قیمت» خبر داد.

به گزارش صدای ایران از آرمان ملی، به گفته علی ربیعی، عباس علی‌‌آبادی-مدیرعامل گروه مپنا- جایگزین هاشم یکه‌زارع خواهد شد. در حالی، برخی منابع رسمی از استقرار یک تیم بازرسی به‌منظور بررسی مسائل مربوط به فروش خودرو در بخش مالی ایران خودرو خبر می‌دهند که طی روزهای گذشته تعدادی از مدیران دیگر شرکت بزرگ خودروسازی (سایپا) نیز برکنار و بازداشت شده‌اند. سخنگوی دولت همچنین درباره علت ممنوع‌الخروجی مدیرعامل سایپا، عنوان کرد: موضوعی که برای مدیرعامل سایپا به وجود آمد به دلیل شکایت مشتریان از وی بود.
هاشم یکه‌زارع که به مدت شش سال سکان‌داری بزرگ‌ترین خودروسازی کشور بر عهده او بود، حدود ساعت 17 روز پنجشنبه، در حالی که در محل کارش حضور داشت، از سوی ضابطان دستگاه قضا بازداشت و همزمان عباس علی‌آبادی، مدیرعامل 58ساله گروه مپنا به‌عنوان مدیرعامل جدید ایران خودرو معرفی شد. براساس اطلاعات موجود، علی‌آبادی از سال 88 به‌عنوان مدیرعامل اجرایی گروه مپنا منصوب شد. او مدتی نیز به‌عنوان رئیس دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر فعالیت می‌کرد. علی‌آبادی فارغ‌التحصیل مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد مکانیک با گرایش تبدیل انرژی از دانشگاه‌های صنعتی‌شریف و دانشگاه تهران و درجه دکتری مهندسی مکانیک از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با گرایش کنترل بوده و مدرس دروس مختلف مهندسی مکانیک و مباحث مرتبط با موتورهای احتراق داخلی (توربین‌های گازی) در دانشگاه‌های مختلف کشور است. در ضمن، فعالیت در جهاد سازندگی، مشارکت در اجرا و مدیریت پروژه‌های نیروگاهی کرخه و کارون 3، مدیریت‌عامل شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و معاونت وزیر نیرو در امور برق و انرژی از دیگر سوابق کاری و مدیریتی علی‌آبادی عنوان شده است. در این بین، برخی خبرگزاری‌ها به استناد گفته تعدادی از فعالان این حوزه مدعی شده‌اند که علی‌‌‌آبادی کمترین ارتباط را با صنعت خودروسازی کشور دارد.

شروع خوب
خبر برکناری مدیرعامل ایران خودرو با واکنش‌هایی نیز همراه شد. در همین ارتباط، بهرام پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس، در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «عزل و بازداشت مدیرعامل ایران‌خودرو شروع خوبی است. مردم منتظرند در ادامه، همه رانت‌خواران پیدا و پنهان مافیای خودرو که سالیان دراز، ارابه‌های مرگ و زنده‌سوزی شهروندان را به بهای خون مردم روانه بازار کردند در هر جایگاهی هستند، پای میز محاکمه آورده شوند.»

آچمز منتقدان
پارسایی همچنین با اشاره به اظهارات اخیر منطقی-مدیرعامل اسبق ایران خودرو، گفت: آقای منطقی مدیرعامل سابق ایران خودرو گفته که نباید برند ملی را زیر سوال برد. این موضع دقیقا شگرد دائمی صنعت خودروسازی است که ناکارآمدی خود را در پشت کلماتی مثل برند ملی، تولید ملی و غیره پنهان و به‌جای پاسخگوی فرافکنی می‌کنند و با همین حربه تا کنون منتقدان خود را آچمز کرده‌اند. او با بیان اینکه به‌عنوان سخنگوی کمیسیون اصل نود طی این چند سال بدون مستندات اظهار نظری نکرده و آن چه گفته‌ براساس اسناد و استعلام‌ از نهادهای نظارتی و اجرایی‌ است، ادامه داد: مدیرعامل سابق ایران خودرو همچنین به تحقیق و تفحص از خودروسازی استناد کردند که اگر تخلفی بود در گزارش به آن اشاره می‌شد در حالی که تا امروز هیچ تحقیق و تفحصی در مجلس در مورد صنعت خودرو به نتیجه نرسیده و علت آن هم مافیای قدرتمند خودرو بوده است.

گزارشی بدون اغماض
در ضمن، پارسایی با اشاره به گزارش کمیسیون اصل 90 درباره خودروسازی، تاکید کرد: گزارش ما براساس پاسخ استعلام‌های خودروسازان و مراجع نظارتی و کارهای کارشناسی و همچنین اطلاعات مرکز پژوهش‌ها، پزشکی قانونی و نیروی انتظامی است که مستند و بدون اغماض است.

طنز تلخ
همزمان با انتشار این خبر، انتقادات نسبت به هزینه طراحی صندوق عقب خودرو 206، بالا گرفت. در همین زمینه، سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس به خبرگزاری ایسنا، گفت: «قرار نیست کمیسیون اصل 90 و مجلس درباره هر اظهارنظری نسبت به گزارشات و مراحل رسیدگی خود اعلام موضع کند اما بحث هزینه 250 میلیون دلاری طراحی صندوق عقب خودرو 206 بازتاب زیادی داشته و افرادی سعی در توجیه یا رد آن برآمده‌اند؛ لذا در راستای تنویر افکار عمومی لازم است روشنگری شود اگرچه این موضوع برای ما جای ابهامی ندارد.» البته این اظهار نظر او، از سوی منوچهر منطقی، مدیرعامل اسبق ایران خودرو، بی‌پاسخ نماند. منطقی با بیان اینکه هزینه‌ای که برای طراحی صندوق 206 صورت گرفته 12 میلیون دلار است نه 250 میلیون دلار،‌ به خبرگزاری میزان، اظهار کرد: «مباحث فنی را نباید به هیچ عنوان بابت بخش‌های سیاسی هزینه کرد.» او همچنین بر این اعتقاد است که نوآوری نباید زیر سوال برده شود. با این حال، پارسایی این گفته منطقی را بیشتر شبیه طنز می‌داند. او در این باره گفته است: «نمی‌دانم منظور ایشان کدام نوآوریست؟ امروزه همه شاهد رقابت و جهش‌های خیره‌کننده در صنعت خودرو جهان هستیم؛ مثل ساخت خودروهای پرنده، خودروهایی با تولید و مصرف انرژی خورشیدی، خودروهای ارزان، ایمن و با طراحی‌های خیره‌کننده در تولید انبوه. لذا بیان اینکه طراحی صندوق عقب 206 نوآوریست بیشتر شبیه طنز است.»

چرایی خبر برکناری از زبان سخنگو
باتوجه به تغییر قابل توجه در صنعت خودروسازی، برای عده‌ای این پرسش مطرح شد که چرا سخنگوی دولت خبر برکناری مدیرعامل ایران خودرو را اعلام می‌کند، در حالی که این موضوع باید توسط هیات مدیره شرکت مطرح شود. در پاسخ به این پرسش، یک عضو کمیسیون صنایع مجلس با اشاره به اینکه هنوز مشکل دولتی‌بودن شرکت‌های خودروساز برطرف نشده است، به تسنیم، گفت: این امر نشان می‌دهد که هنوز تکلیف خودروسازان با دولت مشخص نیست و همچنان نخ خودروسازان به دولت وصل است. سعید باستانی،‌ با بیان اینکه مدیریت دولتی شرکت‌های خودروساز عاملی شده تا آنها بعد از اتمام عملکرد خود در شرکت‌های خودروسازی کیف خود را برداشته و توضیحی ارائه نمی‌کنند، افزود: فارغ از اینکه یک مدیرعامل در دوره مدیریت خود چه فعالیتی داشته و به فرض محال آیا تخلفی انجام داده یا خیر باید در پایان دوره مأموریت جوابگوی عملکرد خود باشد اما کسی از او سوال نمی‌کند. این عضو کمیسیون صنایع مجلس به تغییر مدیریتی ایران خودرو اشاره کرد و افزود: ضعف مدیریتی در این شرکت عاملی شد تا تغییرات مدیریتی اعمال شود. البته بنده در جریان جزئیات کامل دلایل این تغییر نیستم اما می‌توان گفت زیان انباشته تامین مالی شرکت، خودروهای کف کارخانه و عدم ترخیص مواد اولیه تولید خودرو در گمرکات از جمله دلایل این موضوع بوده است. باستانی با اعلام اینکه اخیرا شرکت ایران خودرو با وجود کاهش قیمت خودرو در سطح بازار اقدام به تغییرات قیمتی تعدادی از محصولات خود کرد، اظهار کرد: این یک مدیریت اشتباه بود مگر می‌شود این اشتباه را به گردن اشکالات فنی در صدور دعوت‌نامه‌ها عنوان کرد.

جزئیات بازداشت از زبان سخنگوی قوه قضائیه
سخنگوی قوه قضائیه روز گذشته بازداشت مدیرعامل سابق ایران خودرو را تایید کرد. غلامحسین اسماعیلی در گفت‌وگو با بخش خبری شبکه یک صدا‌و‌سیما درباره بازداشت مدیرعامل سابق ایران خودرو گفت: مدیرعامل سابق ایران خودرو براساس گزارش‌هایی که ضابطان به مرجع قضائی داده بودند تحت تعقیب قرار گرفت و اقدامات اولیه پنجشنبه‌شب انجام شد و تحت نظر بوده و دو نفر دیگر از این مجموعه هم بازداشت هستند؛ ولی به لحاظ اینکه شب عید بود تحقیقات ناقص است‌. اسماعیلی افزود: ریاست قوه قضائیه دستوری را به سازمان بازرسی کل کشور درباره نقش و جایگاه نظارتی که این سازمان دارد، دادند، برای اینکه در حوزه مسائل خودروسازان و اجحافی که در حق مردم و تاخیر و تعویض‌هایی که شده و خودروهای ناقص و افزایش قیمت و... وارد شوند و سازمان بازرسی هم به جد ورود کرده است. او افزود: ان‌شاءا... بعد از ارائه گزارش سازمان بازرسی اگر لازم شد به این پرونده در کنار همین پرونده‌هایی که برای خودروسازان تشکیل شده رسیدگی می‌شود؛ والا به‌صورت مستقل حتما از ناحیه مرجع قضائی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

اولویت‌های مدیرعامل جدید
در حالی که منتقدان بر این باورند که حمایت‌های بی‌نظیر از صنعت خودروسازی مثل انحصاری کردن بازار مصرف و وادار کردن 80 میلیون نفر به خرید محصولات بی‌کیفیت خودرو داخل به داشتن امتیاز بی‌نظیر پیش‌فروش خودرو به‌عنوان تنها تولیدکنندگان خودرو در جهان، وادار کردن بانک‌ها به پرداخت تسهیلات میلیاردی، دادن آزادی‌عمل در قیمت‌گذاری، خودمختاری در تهیه قرارداد فروش، اجازه تولید خودروهای تاریخ مصرف گذشته سایر کشورها و سایر امتیازات شده است. برخی اولویت‌های مدیرعامل جدید ایران خودرو را تولید خودرو ارزان‌قیمت، رقابت‌پذیر و صادراتی دانسته و معتقدند کیفی‌سازی و بومی‌سازی محصولات باید در دستور کار او قرار گیرد.