موسیقی خراسان را بشناسید + فیلم
خراسان از گذشته تا بحال منطقه بسیار بزرگ از کشور را به خود اختصاص داده است و درگذشته بخشی از مرکز حکومت اقوام ایرانی نیز بوده است به همین علت موسیقی خراسان متوجه حضور فرهنگ و اصالت های مختلف در آن شد است
صدای ایران- خراسان از گذشته تا بحال منطقه بسیار بزرگ از کشور را به خود اختصاص داده است و درگذشته بخشی از مرکز حکومت اقوام ایرانی نیز بوده است به همین علت موسیقی خراسان متوجه حضور فرهنگ و اصالت های مختلف در آن شد است
به گزارش صدای ایران، موسیقی در خراسان را می توان به چندین بخش موسیقی خراسان شمالی، جنوبی، مقامی و نیشابوری تقسیم کرد
موسیقی نواحی شمال خراسان با سابقه تاریخی طولانی و برخورداری از قابلیت‌های خاص موسیقایی، نقش بسزایی در تکامل موسیقی شهری و دستگاهی ایران بر جای گذاشته که بسیار قابل توجه‌است.
بخش 'آوازی' موسیقی نواحی شمال خراسان بیشتر بر پایه وقایع تاریخی، آیینی و اساطیری استوار است که از این میان می‌توان به داستان‌های موجود در شاهنامه اشاره کرد که توسط آواز و همراهی ساز اجرا می‌شود.
موسیقی آوازی این سرزمین بیشتر با پرش‌های ملودیک همراه‌است که بر روی فواصل خاصی پافشاری می‌کند و توام با برگشت‌های پی در پی موسیقایی است که از این مهم به عنوان ویژگی موسیقی آوازی نواحی خراسان شمالی یاد می‌شود.
قسمت دیگر موسیقی نواحی خراسان شمالی را بخش موسیقی 'سازی' تشکیل می‌دهد که در کنار کلام، نقش مهمی را در بیان فرهنگ و هنر این سرزمین ایفا می‌کند.
بخش های موسیقی در خراسان:
۱:موسیقی مقامی کرمانجی
۲:موسیقی مقامی ترکی
۳:موسیقی مقامی ترکمنی
۴:موسیقی فارسی
سازهای اصیل و معروف درموسیقی خراسان:
دوتار:دوتار را می توان به عنوان یکی از اصیل ترین ساز های ایرانی و البته مشترک در بین تمام سبک های موسیقی خراسانی معرفی کرد. اما یک نکته مهم هم در این ساز وجود دارد، آن هم اینکه دو تار در منطقه خراسان شمالی دارای ۱۲ پرده و در خراسان جنوب دارای ۱۳ پرده است.
دو تار را براساس نوع شعری که قرار است با آن خوانده شود کوک می کنند که می تواند فارسی، ترکی و یا کرمانجی باشد. شاید به همین دلیل است که دوتار نقشی اساسی و مهم در موسیقی خراسانی دارد و از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. ساز دوتار را شکلی تغییر یافته از طنبور خراسانی می دانند و ساختش را به ابونصر فارابی نسبت میدهند.
قوشمه:نوعی ساز بادی است که با استفاده از استخوان پای قوچ های سیاه ساخته می شود و با ایجاد حفره هایی برروی آن سازی بادی به وجود می آورند.
دیره یا دایره: یک ساز ضربی می باشد که با استفاده از ضربات انگشتان دست بر روی سطح پوستی آن به صدا در می آید. دایره یا دایره زنگی در بخش های مختلف کشور استفاده می شود و احتمالا شما هم نمونه ای از آن دیده باشید.
نی: این ساز به اندازه کافی معروف است و در جای جای ایران مورد استفاده، و همچنین تواسنته است جایگاه مناسبی هم در موسیقی خراسانی پیدا کند.
سورنا: سورنا هم نوعی ساز بادی است که با دمیدن هوا در آن انواع نواها ایجاد می شود. سورنا سازی ترکیبی است که در کنار دهل استفاده و کاربرد بسیار زیادی دارد و در اجرای موسیقی های کرمانجی، مقامی، ترکی و موسیقی خراسانی کاربرد دارد.
دهل: این ساز از دسته سازهای کوبه اس است و با استفاده از دو تکه چوب و در همراهی با سورنا نواخته می شود. سورنا دارای بدنه ای جوبی است که دوطرف آن با پوست حیوانات پوشیده شده است.
مشاهیر استان خراسان:
استاد محمد رضا شجریان
محمدرضا شجریان، یکم مهر ۱۳۱۹ در مشهد متولد شد. .در سال ۱۳۳۱، برای نخستین بار، صدای تلاوت قرآن او از رادیو خراسان پخش شد پس از دریافت دیپلم دانش‌سرای عالی، به استخدام آموزش و پرورش درآمد و به تدریس مشغول شد و در این زمان با سنتور آشنا شد و فراگیری این ساز را نزد جلال اخباری شروع کرد.
داروَگ از اولین تصنیف‌هایی است که در آن شعر نو به‌کارگیری شده‌است.از جمله تصنیف‌های شجریان که به زبان محاوره‌ای می‌باشند، می‌توان به تصنیف مگه نه شعر بیژن سمندر، آهنگ از عطاالله خرم اشاره کرد که در همان دوران اجرا شده‌است.
استاد پرویز مشکاتیان:
در ۲۴ اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۴ خورشیدی در شهر نیشابور و در خانواده‌ای هنرپرور به دنیا آمد. استاد پرویز مشکاتیان از دهه پنجاه همکاریهای گسترده‌ای را با ارکسترهای موسیقی رادیو و تلویزیون، تالار رودکی و همچنین گروه شیدا، ماهور و چاوش داشته است، محصول این همکاریها آثاریست که عبارتند از: بیداد، دستان، ماهور، آستان جانان، نوا، لاله بهار، مقام صبر، مرکب خوانی افشاری، وطن من و آثار بسیار دیگر، روح بیقرار او سرانجام در سال ۱۳۸۸ از قفس تن پرواز کرده و در جوار آرامگاه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در کنار دشت شادیاخ نیشابور به خاک سپرده شد.
عطار نیشابوری:
شیخ فرید الدین ابوحامد محمد بن ابوبکر ابراهیم بن اسحاق عطار نیشابوری، شاعر و عارف بزرگ ایران بین سالهای ۵۴۰ – ۶۱۸ قمری می‌زیسته و سرانجام به دست متجاوزان خونخوار مغول به شهادت رسید و در کنار دشت شادیاخ و در ۶ کیلومتری شهر نیشابور به خاک سپرده شد. همه ساله در روز ۲۵ فروردین در سراسر ایران به پاس مقام شامخ شیخ فرید الدین عطار نیشابوری بزرگداشت باشکوهی برگزار می‌گردد و ، کتب، مقالات و آثار زیادی در عرفان و فلسفه عطار نگاشته شده است
استاد حاج قربان سلیمانی (قربان بخشی)
در سال 1369 صدا و سیمای خراسان اقدام به معرفی نوازنده‌ای گمنام نمود. این هنرمند حاج قربان سلیمانی بود. در سال 1370 در جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به اجرای برنامه پرداخت و موفق به دریافت لوح زرین و دیپلم افتخار گردید. سپس به عنوان کارشناس موسیقی مقامی در جشنواره‌های بین‌المللی موسیقی فجر در کنار داوران نشست. استاد حاج قربان سلیمانی در سال 1370 در جشنواره اونییون فرانسه به اجرای برنامه پرداخت که مورد استقبال عموم حاضرین قرار گرفت و به عنوان یک استاد جهانی دوتار مطرح گردید. روزنامه پر تیتراژ لیبراسیون نوشت. در تئاتر شهر شاتله پاریس برنامه معرفی موسیقی ایران ازبکستان تاجیکستان و پاکستان فرانسویان را دور هم جمع کرد تا به صداهایی که گویی از اعماق زمین می آیند گوش کنند و در این میان برنامه استادان دوتار از ایران چون نگینی میدرخشد. حاج قربان سلیمانی به همراه پسرش علیرضا به صحنه می‌آیند و چون انگشتانشان تارهای دوتار را می لرزاند دلها می لرزد
استاد حاج حسین یگانه (کربلایی حسین)
استاد حاج حسین یگانه فرزند رمضان در سال 1297 شمسی در روستای داغیان از توابع قوچان دیده به جهان گشود با هنر نقالی آشنایی کامل داشت و شاهنامۀ فردوسی را بخوبی می‌خواند. او دارای دو همسر و یازده فرزند است (8 پسر و 3 دختر)، او همچنین نواختن دوتار را به بچه‌های خود نیز آموخته است، تا این سنت در میان خانواده از بین نرود. از فرزندان او استاد محمد یگانه، موسی‌الرضا و حمیدرضا این هنر را دنبال کردند.
استاد اسماعیل ستارزاده (اسماعیل بخشی)
استاد اسماعیل ستارزاده فرزند تیمور از هنرمندان سرشناس صاحب سبک و تاثیرگذار در موسیقی شمال خراسان بود. او در سال 1306 شمسی در قوچان متولد شد در سال 1338 فعالیتش را در رادیو مشهد شروع کرد و از این طریق به تهران و دیگر نقاط کشور برای اجرای برنامه اعزام گردید. حدود سی سال با رادیو و تلویزیون مشهد و تهران همکاری کرد. وی با توجه به استقبال مردم از موسیقی محلی و تنوع کار و تشویق استادان موسیقی به ساخت آهنگهای فولکلوریک که از آداب و رسوم مردم شمال خراسان سرچشمه می‌گرفت پرداخت. وی. آهنگهای جان نثار، دختر قوچانی، شاه‌دوماد، دختر فراش‌باشی، دختر‌کرده، فاطمه سلطان، عشق چوپان، لیلا در واکن، گل‌اندام و بسیاری دیگر از جمله آثار ماندگار اوست.
استاد اولیا قلی یگانه (اولیا قلی بخشی)
متولد 1295 روستای خیرآباد درگز، از اولیا قلی چند اثر صوتی به جای مانده است که با تار ابریشم نواخته، او یکی از نوازندگان صاحب سبک با گرایش به موسیقی ترکمنی بود که در منطقه‌ی مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان اقامت داشت چه در ایران چه در ترکمنستان از او به عنوان یکی از بزرگان موسیقی دوتار یاد می‌شود. یگانه در سال 1358 در زادگاهش جان به جان آفرین تسلیم کرد.
و اساتیدی همچون:
آی محمد یوسفی
آی محمد یوسفی
استاد حمراه گل افروزگلیانی
استاد على گل افروزگلیانی
استاد عباسقلی رنجبرى‌استخری‌نژاد
استاد غلامحسین افکارى
استاد علیرضا سلیمانی
استاد محمد یگانه
پرویز دوردى
عیسی قلی‌پور
استاد مختار زنبیل باف
احمد‌قلی احمدی
مراد علی سالار احمدی
علی غلامرضایی آلمه‌جوغی
سهراب محمدى
رمضان سلمان بردرى
جعفر رحمانی
روشن گل‌افروز
حسین ولى‌نژاد
براتعلى یگانه
سعید تهرانی‌زاده
مسعود خضرى
سید حسن قدرتی
رضا مروج
اسد‌الله راستگو
حشمت طاهرى
موسی‌الرضا یگانه
حسین ربیعى
جعفر بهرامی
برات‌محمد مقیمى
گل نبات عطایی
عثمان محمددوست (محمدپرست)
حمید متبسم،
استاد غلامعلی پور عطایی
ذوالفقار عسگری‌پور (عسگریان)
علی‌خان یزدانی
استاد حسین به َبی
نظر شما